Η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από τον Τζο Μπάιντεν, αν συνδυαστεί με το γεγονός ότι αποτέλεσε και την αφορμή για το μοναδικό έως τώρα τηλεφώνημα με τον Ταγίπ Ερντογάν, ήταν ένα ωμό μήνυμα για την στάση που θα κρατήσουν οι ΗΠΑ έναντι της Τουρκίας, έως ότου αυτή συμμορφωθεί με τους κανόνες του παιχνιδιού.

Από το περασμένο Σάββατο μέχρι σήμερα, τούρκοι αξιωματούχοι και διπλωμάτες τρέχουν αριστερά-δεξιά σαν να τους έχει χτυπήσει κεραυνός. Οι δημόσιες αντιδράσεις τους ήταν ενδεικτικές δύο στοιχείων:

Το ένα είναι η αμηχανία που προκαλεί στους Τούρκους η δημόσια συζήτηση για τις οργανωμένες και εκτεταμένες σφαγές των Αρμενίων και των χριστιανικών πληθυσμών από τους εθνικιστές Νεότουρκους που διαχειρίζονταν τις τύχες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από το 1915 και έπειτα. Γι’ αυτό και άπαντες άρχισαν να χρησιμοποιούν ανακρίβειες περί «150.000» θυμάτων, αρμενικής «τρομοκρατίας» που οδήγησε στον θάνατο πολλαπλάσιους μουσουλμάνους, αλλά και κατηγορίες κατά των ΗΠΑ για την εξολόθρευση των ιθαγενών της Βόρειας Αμερικής, ιδιαίτερα κατά τον 18ο και 19ο αιώνα.

Το άλλο είναι ο τρόμος που αισθάνονται οι επιτελείς του ΑΚΡ για την πιθανότητα η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων να μην είναι το τελευταίο βήμα στο οποίο προχωρά ο Τζο Μπάιντεν προκειμένου να γίνει ακόμα πιο σαφές το δίλημμα που η Ουάσιγκτον πρακτικά θέτει στον Ταγίπ Ερντογάν.

Ο Μπάιντεν ζητά ουσιαστικά από τον τούρκο πρόεδρο να απαντήσει στο πολύ αμερικανικό δίλημμα: «είτε είσαι μαζί μας, είτε είσαι εναντίον μας». Χθες, ο Ερντογάν, μέσα στην ημίωρη ομιλία του για την απόφαση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν τη Γενοκτονία των Αρμενίων, θυμήθηκε ακόμα και ότι η Ουάσιγκτον παίρνει το μέρος της Αρμενίας που… δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ, ενώ η Τουρκία είναι. Ο Ερντογάν φαίνεται να μην αντιλήφθηκε πλήρως ότι η αποχώρηση του αλλοπρόσαλλου Ντόναλντ Τραμπ από τον Λευκό Οίκο ήταν εξέλιξη που πρακτικά θα δρομολογούσε σημαντική αλλαγή στάσης έναντι της Τουρκίας. Η έξωση από τους F-35, η ενεργοποίηση κυρώσεων που θα πλήξει σημαντικά την τουρκική αμυντική βιομηχανία και, τώρα, η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων λειτουργούν ως υπομνήσεις τεσσάρων επιμέρους μηνυμάτων.

Τα τέσσερα μηνύματα

Πρώτον, ότι το φλερτ με τη Ρωσία πρέπει να περιοριστεί σε ζητήματα που δεν απειλούν το ΝΑΤΟ (S-400).

Δεύτερον, ότι η ολοένα και πιο πυκνή και τακτική συνεργασία ανάμεσα στη Τουρκία και στην Κίνα δεν πρόκειται να γίνει ανεκτή.

Τρίτον, η όποια περιφερειακή ατζέντα της Τουρκίας θα πρέπει να συνάδει με τους στόχους του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ και να μην παρεκκλίνει σε βαθμό που να τους υπονομεύει.

Τέταρτον, υπάρχουν ορισμένες αρχές που πρέπει να τηρούνται απαρέγκλιτα. Ο Τζο Μπάιντεν, ως πρόεδρος, ως αντιπρόεδρος, ως γερουσιαστής, βρίσκεται στο κεντρικό πολιτικό παιχνίδι στην Ουάσιγκτον τον τελευταίο μισό αιώνα. Γνωρίζει πολύ καλά ότι η πολιτική υπόστασή του, αυτή του φιλελεύθερου Δημοκρατικού, δεν συμβαδίζει με την εικόνα ενός προέδρου που συνδιαλέγεται με δικτάτορες και ηγέτες ολοκληρωτικών καθεστώτων. Ιδιαίτερα όταν αυτοί υποτίθεται ότι αποτελούν συμμάχους, στο ΝΑΤΟ και αλλού.

Ο Ταγίπ Ερντογάν θα συναντήσει τον Τζο Μπάιντεν στις 14 Ιουνίου στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 24-25 Ιουνίου, είναι προγραμματισμένο να πραγματοποιηθεί και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Είναι απολύτως σαφές ότι η στάση της Ουάσιγκτον συμπαρασύρει και την Ευρώπη σε μια πιο αυστηρή στάση έναντι της Τουρκίας. Μάλιστα, τον Ιούνιο αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί και οι διαπραγματεύσεις με την Άγκυρα για τη νέα συμφωνία σχετικά με το Προσφυγικό. Έως τότε, ίσως γίνουν και άλλα.

Από το 2016 και έπειτα η σημασία που αποδίδουν οι ΗΠΑ στη βάση του Ιντσιρλίκ μειώνεται διαρκώς, γεγονός το οποίο αντικατοπτρίζεται και από τη διαρκή μετακίνηση σημαντικών στοιχείων που στάθμευαν εκεί. Αρκετοί Τούρκοι του ακραίου φάσματος προτείνουν την «εκδίωξη» των Αμερικανών από το Ιντσιρλίκ. Η πραγματικότητα είναι, όμως, ότι οι Αμερικανοί ήδη έχουν πάρει τη σχετική απόφαση.

Τα πράγματα είναι ήδη πολιτικά δύσκολα για τον Ερντογάν. Η οικονομία του βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, τα συναλλαγματικά αποθέματα είναι ουσιαστικά ανύπαρκτα, τα πολλαπλά πολεμικά μέτωπα έχουν «στραγγίσει» τα θησαυροφυλάκια, η COVID-19 επιδεινώνει τη καθημερινότητα, ενώ πλέον, οι πολλαπλές συγκρούσεις με σχεδόν το σύνολο της αντιπολίτευσης που δεν συμφωνεί με το κυβερνών κόμμα και τον ακροδεξιό εταίρο του, έχουν πολιτικές επιπτώσεις. Ο Ερντογάν φαίνεται να χάνει στις προεδρικές εκλογές όχι μόνο από τον Εκρέμ Ιμάμογλου, δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης, αλλά και από εκείνον της Αγκυρας, τον Μανσούρ Γιαβάς.

Είτε ο Τζο Μπάιντεν αντιμετωπίζει τον Ταγίπ Ερντογάν ως έναν ηγέτη σε αποδρομή είτε τον πιέζει προκειμένου να αρχίσει να κλείνει μέτωπα, ώστε σταδιακά να αρχίσει να συγκροτείται με μεγαλύτερη ευκρίνεια και σαφείς διαχωριστικές γραμμές το μέτωπο κατά της επέκτασης της επιρροής της Κίνας, θα φανεί σύντομα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι Ερντογάν δεν έχει την πολυτέλεια για ακόμα ένα ανοικτό μέτωπο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News