Μπρούμυτα, ανάσκελα, από την αριστερή ή τη δεξιά πλευρά, με το χέρι κάτω από το μαξιλάρι ή ακουμπισμένο στο γοφό…: Όλοι μας έχουμε μία αγαπημένη στάση ύπνου, σε βαθμό που η επαναληψιμότητα της κίνησης αυτής λίγο πριν μας πάρει ο ύπνος μοιάζει με βραδινή ιεροτελεστία για όνειρα γλυκά.

Κι όμως, ακόμη και αυτή η καθημερινή (ή μάλλον νυχτερινή) συνήθεια μπορεί να μην είναι και τόσο αθώα, καθώς δύναται να έχει σημαντικές επιπτώσεις όχι μόνο στην ποιότητα του ύπνου αλλά και στην υγεία μακροπρόθεσμα.

Και το θέμα γίνεται ακόμη πιο περίπλοκο, δεδομένου πως όλες οι στάσεις δεν είναι καλές για όλους και αντιστρόφως ανάλογα εκείνες που για κάποιους είναι απαγορευτικές για άλλους λειτουργούν ανακουφιστικά ή ακόμη και θεραπευτικά. Ας πάρουμε όμως, τα δεδομένα με τη σειρά…

Στο πλάι, αλλά δεξιά ή αριστερά;

Ο πλευρικός ύπνος είναι η πιο συνηθισμένη στάση στον ύπνο, αλλά η συνήθεια αυτή μπορεί να έχει επιπτώσεις στην υγεία ορισμένων ανθρώπων, ανάλογα με το αν ξαπλώνουν στην αριστερή ή τη δεξιά πλευρά τους.

Για παράδειγμα, συνιστάται οι έγκυες γυναίκες και όσοι πάσχουν από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή άλλα γαστρεντερικά προβλήματα να κοιμούνται στην αριστερή πλευρά τους, όπως επισημαίνει στην Telegraph η διπλωματούχος φυσιοθεραπεύτρια και συγγραφέας του βιβλίου «The Good Sleep Guide», Σάμυ Μάργκο.

Οι ασθενείς με καρδιακές παθήσεις, από την άλλη, είναι προτιμότερο να δοκιμάσουν να κοιμούνται στη δεξιά πλευρά τους γιατί έτσι ανακουφίζουν την καρδιά. Πώς; Μελέτες δείχνουν ότι όταν οι άνθρωποι ξαπλώνουν στην αριστερή τους πλευρά η θέση της καρδιάς τους μετατοπίζεται λόγω της βαρύτητας. Και η στάση αυτή συνεπακόλουθα, προκαλεί αλλαγές στην ηλεκτρική δραστηριότητα της. Όσοι όμως, αλλάξουν πλευρό θα νιώσουν πολύ καλύτερα γιατί οι ιστοί μεταξύ των πνευμόνων θα συγκρατούν την καρδιά στη θέση της.

Το θέμα γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρον, όταν αναλογίζεται κανείς πως η θέση ύπνου μπορεί επίσης να επηρεάσει την εγκεφαλική υγεία!

Κατά τη διάρκεια του ύπνου το γλυμφατικό σύστημα του εγκεφάλου, τον «ξεπλένει» από τοξικά μεταβολικά προϊόντα. Και υπάρχουν ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι αυτή η διαδικασία λειτουργεί καλύτερα όταν κοιμόμαστε στη δεξιά πλευρά μας.
«Αυτό ενδεχομένως να ενδιαφέρει τους ανθρώπους που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας, Αλτσχάιμερ ή άλλης νευροεκφυλιστικής νόσου», σημειώνει με τη σειρά της η Δρ. Κατ Λεντερλ, με εξειδίκευση στα θέματα ύπνου και συγγραφέας του βιβλίου «Sleep Sense».

Επιπρόσθετα, προβλήματα μπορεί να εμφανιστούν σε όσους κοιμούνται στο πλάι, ανάλογα με το σχήμα του σώματος τους , όπως συμπληρώνει η Μαργκο. «Οι γυναίκες με σωματότυπο ‘κλεψύδρας’ που κοιμούνται σε μαλακό στρώμα, βυθίζονται σε σχήμα μπανάνας και αυτό προκαλεί πίεση στη σπονδυλική στήλη και τους γοφούς. Αντίστοιχα, οι άνδρες που κοιμούνται στο πλάι πιθανόν να βιώνουν πόνο στους ώμους καθώς μεγαλώνουν και οι μύες τους εξασθενούν».

Η λίστα με τα αρνητικά δεν σταματά εδώ: Ο πλευρικός ύπνος μπορεί επίσης να προκαλέσει ρυτίδες στο πρόσωπο αλλά και χαλάρωση του στήθους. Το πρώτο συμβαίνει επειδή το δέρμα στο πρόσωπο συνήθως πιέζεται πάνω στο μαξιλάρι και το δεύτερο εξ’ αιτίας της βαρύτητας που τραβά τον ιστό του στήθους προς τα κάτω και τεντώνει το δέρμα.

Μια ακόμη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2021 εστίασε, μεταξύ άλλων, στον πόνο στην πλάτη. Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη συνέκρινε κοινές θέσεις όπως η ύπτια θέση (ή αλλιώς ανάσκελα), η πλάγια θέση (ο κοιμισμένος στρίβει στο ισχίο με το ένα πόδι πάνω από το άλλο), η προστατευμένη πλάγια θέση (ο κοιμισμένος τοποθετεί το ένα χέρι ανάμεσα στους μηρούς και σταυρώνει το άλλο χέρι πάνω από το στήθος) και η πρηνή θέση (μπρούμυτα). Και αυτό που διαπίστωσαν οι ερευνητές είναι πως εκείνες οι στάσεις που αναγκάζουν τη σπονδυλική στήλη να στρίψει δύνανται να προκαλέσουν μικροβλάβες στους ιστούς και μυϊκούς σπασμούς.

Η λύση σε κάθε περίπτωση σύμφωνα με την Σάμυ Μάργκο, είναι η χρήση ενός χοντρού μαξιλαριού που θα βοηθήσει στην ευθυγράμμιση του κεφαλιού και του αυχένα με τη σπονδυλική στήλη. Επιπλέον, η ειδικός προτείνει την τοποθέτηση ενός μαξιλαριού ανάμεσα στα γόνατά για καλύτερη στήριξη των γοφών και μείωση της πίεσης στο κάτω μέρος τη πλάτης.

Ανάσκελα, αλλά για ποιους;

Ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με αυτήν την στάση είναι η υπνική άπνοια, μια κατάσταση κατά την οποία ο μαλακός ιστός στο πίσω μέρος του λαιμού «καταρρέει» κατά τη διάρκεια του ύπνου, προκαλώντας διακοπές στην αναπνοή.

«Η υπνική άπνοια έχει επιπτώσεις στην ευρύτερη υγεία. Ευθύνεται για το αίσθημα κόπωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας και συνεπακόλουθα για ατυχήματα. Γνωρίζουμε επίσης, ότι η κακή ποιότητα ύπνου αυξάνει τον κίνδυνο για διαβήτη, καρδιακές παθήσεις και άλλες συνοσυρότητες», σημειώνουν οι επιστήμονες. Και προτείνουν ως πιθανή λύση την υπερυψωμένη ύπτια στάση (με τη χρήση για παράδειγμα δύο μαξιλαριών).

Ωστόσο, για όσους υποφέρουν από πόνους στην πλάτη και τον αυχένα, ο ύπνος ανάσκελα είναι συνήθως η καλύτερη επιλογή. Η Σάμυ Μάργκο εξηγεί πως «η βέλτιστη θέση για την ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης είναι να ξαπλώνετε ανάσκελα με ένα μαξιλάρι κάτω από τα γόνατα για να μαλακώσει η πλάτη. Και έτσι διατηρείται το φυσικό περίγραμμα της σπονδυλικής σας στήλης». Η ίδια στάση προτείνεται όμως και για τους μετεγχειρητικούς ασθενείς.

Η στάση των μωρών κάνει καλό στους μεγάλους;

Ο ύπνος μπρούμυτα μπορεί να μειώσει το ροχαλητό, καθώς βοηθά τους αεραγωγούς να παραμένουν ανοιχτοί. Και σε αυτήν την περίπτωση όμως, κάτι κερδίζει κανείς και κάτι χάνει. Γιατί; Η στάση που προτιμούν τα μωρά είναι και εκείνη που ευθύνεται κατά κανόνα για αυξημένο πόνο στην πλάτη και τον αυχένα όσο τα χρόνια περνούν.

«Η στροφή του λαιμού προς το πλάι επιβαρύνει τον αυχένα ενώ παράλληλα η συγκεκριμένη στάση μπορεί επίσης να καμπυλώσει τη σπονδυλική στήλη», εξηγεί η Σάμυ Μάργκo. Και συμπληρώνει πως συμβάλλει και στην εμφάνιση ρυτίδων στο πρόσωπο με την πάροδο του χρόνου.

Εκείνοι πάντως, που δεν μπορούν να την εγκαταλείψουν είναι προτιμότερο να επιλέγουν ένα λεπτό μαξιλάρι. Ακόμη καλύτερο εντούτοις, είναι να μην χρησιμοποιούν καθόλου μαξιλάρι για τη στήριξη του κεφαλιού αλλά να το τοποθετούν κάτω από τη λεκάνη, βοηθώντας στη στήριξη της μέσης.

Μπορεί κανείς να αλλάξει στάση ύπνου;

Οι ειδικοί απαντούν «ναι». Όμως η αλλαγή δεν θα είναι άμεση, καθώς οι συνήθειες δύσκολα εκριζώνονται. Όλα όμως είναι εφικτά με σταδιακή εκπαίδευση. Ένα τρικ που προτείνουν, αν για παράδειγμα θέλετε να εγκαταλείψετε την ήπια στάση και να υιοθετήσετε αυτήν στο πλάι, είναι να ξαπλώσετε την πρώτη νύχτα έστω και για πέντε λεπτά στην επιθυμητή θέση και έπειτα να γυρίσετε στη συνηθισμένη. Την επόμενη νύχτα αυξήστε το χρόνο σε έξι λεπτά, στη συνέχεια σε επτά και ούτω καθεξής…

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News