Λάνθιμος και Μαρινέλλα

Μια που στον αφρό των ημερών βρίσκεται το «Poor Things» του Γιώργου Λάνθιμου, αξίζει να επιστρέψουμε στον «Κυνόδοντα», την ταινία με την οποία μας σύστησε το κινηματογραφικό του σύμπαν. Στη δημιουργία του 2009, λοιπόν, ακούγεται –έκπληξη- ένα κομμάτι της Μαρινέλλας. Στη σκηνή όπου ο πατέρας (Χρήστος Στέργιογλου) μεταφέρει με το αυτοκίνητο τη Χριστίνα (Άννα Καλαϊτζίδου) ακούγεται αρκετά καθαρά το τραγούδι «Σ’ απαρνήθηκα τρις» των Κώστα Χατζή και Σώτιας Τσώτου:

Σ’ απαρνήθηκα τρις
και τα όνειρα σβήσαν
θα σ’ αρνιόμουν κι αν ήσαν
χίλιοι τρεις, τι να πεις;

Βράχος έλεγα θα ’ναι
η αγάπη στη γης
μα οι όρκοι σκορπάνε
στον βοριά της ζωής
τι να πεις τι να πεις;

Είναι ένα κομμάτι από τον ιστορικό πλέον δίσκο «Ρεσιτάλ» με τη ζωντανή ηχογράφηση των Χατζή – Μαρινέλλας στην μπουάτ «Σκορπιός», 28 Μαρτίου 1976.

Ρίτσος επί τρία

Οι φίλοι του Φεστιβάλ Αθηνών θα θυμούνται την παράσταση «Σονάτα του σεληνόφωτος», την οποία παρουσίασαν ο Σταύρος Ξαρχάκος στη μουσική σύνθεση και ο Γιώργος Νανούρης στη σκηνοθεσία το 2015 στην Πειραιώς 260. Πρωταγωνίστρια εκεί η κορυφαία τραγουδίστρια, η οποία απέδωσε με παρλάτα το έργο του Γιάννη Ρίτσου (1956). Δεν ήταν η πρώτη φορά πάντως που η Μαρινέλλα ερμήνευε Ρίτσο, έστω και αν αυτό οφειλόταν στις γνωστές διακλαδώσεις της ελληνικής δισκογραφίας. Το 1971, λοιπόν, ερμηνεύει σε δεύτερη εκτέλεση το «Φτωχόπαιδο» σε στίχους του ποιητή (και μουσική Σπήλιου Μεντή) για το «τουριστικό» άλμπουμ «Greece No4». Προέρχεται από την περίοδο που ο Ρίτσος, έτσι κι αλλιώς, γράφει κομμάτια για το λεγόμενο ελαφρύ τραγούδι με ερμηνεύτριες τη Γιοβάννα (η πρώτη που ερμηνεύει το «Φτωχόπαιδο» το 1965 στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), τη Σούλα Μπιρμπίλη, τις Μπέτυ και Μιράντα Δήμα. Η δεύτερη «συνάντηση» είναι στο τραγούδι «Δεν κλαίω γι’ αυτά που μου ‘χεις πάρει» σε στίχους του ποιητή και μουσική Μάριου Τόκα. Πρώτη εκτέλεση: Λάκης Χαλκιάς (1981), δεύτερη: Αντώνης Καλογιάννης (1984) –εδώ η Μαρινέλλα συμμετέχει ως δεύτερη φωνή.

Δεύτερη φωνή εκτός Καζαντζίδη

Το μεγάλο κεφάλαιο στα σιγόντα γράφεται προφανώς δίπλα στον μέγιστο των λαϊκών τραγουδιστών, ενώ θα ακολουθήσουν οι χρυσές διφωνίες με τον Τόλη Βοσκόπουλο, όταν οι δυο τους καθιερώνονται ως το «βασιλικό ζεύγος» της νυχτερινής πίστας. Στη διαδρομή των έξι και πλέον δεκαετιών, ωστόσο, η πίσω πλευρά της δισκογραφίας της περιλαμβάνει και κρυμμένα σιγόντα σε μεγάλα ονόματα της εποχής. Ενδεικτικά: η φωνή της ακούγεται σε έξι τραγούδια του δίσκου «Για όλους» (1981) με ερμηνευτή τον Γιάννη Καλατζή (μουσική Τόλης Βοσκόπουλος, Νίκος Λαβράνος). Στο 45άρι του Δημήτρη Μητροπάνου «Η ξενιτειά» (1968) των Γ.Ζαμπέτα – Χ.Βασιλειάδη. Ως σιγόντο στον Γιάννη Πουλόπουλο σε ηχογράφηση του παλιού ΕΙΡ με την Ορχήστρα Ελαφράς Μουσικής. Το πιο αναπάντεχο και πρωτότυπο, ωστόσο, είναι εκείνο με τη… Σοφία Βέμπο, που αποτελούσε πάντοτε πρότυπο για τη μαρινελλική ερμηνεία. Στη ζωντανή ηχογράφηση της παράστασης «Με βάρκα το τραγούδι» στο Ηρώδειο (1999) ακούγεται η Βέμπο στο «Κλαις» των Λεό Ραπίτη – Κώστα Κοφινιώτη («Κλαις σαν το σκεφτείς ότι μπορεί/ Να ‘ρθει στιγμή να μην πονώ για σένα/  Κλαις κι όσο γλυκά κι αν σε φιλώ/ Δεν μου μιλάς και με κοιτάς θλιμμένα»). Η Μαρινέλλα κάνει σιγόντο πάνω στην…ηχογράφηση που παίζει από τα ηχεία.

Ένα χρονογράφημα για το διαζύγιο

Την Πρωτομαγιά του 1969 το περιοδικό «Φαντάζιο» φιλοξενεί ένα κείμενο γνώμης της Μαρινέλλας, η οποία έχει χωρίσει από τον Στέλιο Καζαντζίδη το 1966. Εκτός άλλων, γράφει εκεί: «Να μένεις προσηλωμένη συμβατικά σ’ έναν αποτυχημένο, κάποτε και μαρτυρικό, γάμο ή χωρισμένη και μόνη; Είν’ ένα δίλημμα, που αντιμετωπίζουν πολλές γυναίκες, σήμερα, στην Ελλάδα. Την απάντηση τη δίνουν καθημερινά οι ίδιες. Το μαρτυρούν οι στατιστικές…

Κανείς δεν υποστηρίζει ότι ο χωρισμός, το διαζύγιο, είναι κατάσταση ευχάριστη. Ιδιαίτερα, όταν υπάρχουν και παιδιά, που θα πληρώσουν, χωρίς να φταίνε τα σπασμένα. Προκειμένου όμως να ζουν μαζί δυο άνθρωποι, που αλληλομισούνται, είναι προτιμότερο να χωρίζουν εγκαίρως. Αποφεύγουν έτσι την ψυχική φθορά, αν όχι τον εξευτελισμό του να αλληλοβρίζονται μπροστά στα παιδιά τους και τους τρίτους. Πρέπει να τολμάμε το διαζύγιο!» (από το αρχείο του Άρη Μάνου, marinelladiva.blogspot.com).

Ένας στίχος για τον Μπέργκμαν 

Το 1986 κυκλοφορεί ο προσωπικός δίσκος της Μαρινέλλας «Μια νύχτα», σε μουσική Αλέξη Παπαδημητρίου και Γιάννη Αξιώτη. Η Σώτια Τσώτου, σταθερή στιχουργός μέσα στη δισκογραφία της ερμηνεύτριας, αποδίδει -με υπόγεια ειρωνεία- την πορεία μιας απόφοιτης Δημοτικού που μπαίνει νωρίς στη δουλειά χωρίς πολλές περγαμηνές μένοντας πιστή στις παραδόσεις και τα ήθη της εποχής. Πρόκειται φυσικά για το «Είμαι η Μαίρη». Ανάμεσα σε άλλους στίχους η Μαρινέλλα κάνει αναφορά σε έναν κορυφαίο Έλληνα ποιητή:

«Ούτε πολλά βιβλία διάβασα ποτές,/
τον Παλαμά γνωρίζω μόνο απ’ τους ποιητές».

Αλλά και στη σπουδαία ταινία του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν απ’ το μακρινό 1963:

«Πηγαίνω πάντα σινεμά τις Κυριακές
κι από ταινίες προτιμώ ελληνικές.
Πήγα και είδα και του Μπέργκμαν τη “Σιωπή”,
μα δεν κατάλαβα τι ήθελε να πει».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News