Ακούγεται σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας και θυμίζει έντονα το θέμα της τηλεοπτικής σειράς της Amazon Prime, «Upload», όπου στο κοντινό μέλλον οι άνθρωποι μεταφέρουν τη συνείδησή τους σε σέρβερ του διαδικτύου ώστε να εξασφαλίσουν τη μετά θάνατο ζωή ως ολογράμματα Τεχνητής Νοημοσύνης.

Το 2016, ο ελληνοαμερικανός Τζέιμς Βλάχος συγκλονίστηκε μαθαίνοντας ότι ο αγαπημένος πατέρας του διαγνώστηκε με καρκίνο σε τελικό στάδιο. Εργαζόμενος στον τομέα της τεχνολογίας και έχοντας αρχίσει μόλις να ασχολείται με την ΤΝ, ο Βλάχος, που εδρεύει στο Οκλαντ της Καλιφόρνια, πήρε μια τουλάχιστον αντισυμβατική απόφαση.

Αρχισε να ηχογραφεί τις αναμνήσεις του πατέρα του, Τζον, σε μια σειρά συζητήσεων, «για να αξιοποιήσω στο έπακρο το χρόνο που μας έμενε», όπως λέει στο BBC. Ο Τζον πέθανε το 2017, αλλά όχι πριν ο Τζέιμς μετατρέψει αυτό που είχε ηχογραφήσει σε ένα chatbot Τεχνητής Νοημοσύνης, που μπορούσε να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τη ζωή του μπαμπά του – με τη φωνή του πατέρα του.

Αυτό που κάποτε φάνταζε ως επιστημονική φαντασία, έχει γίνει πλέον εφικτό μέσω των αλμάτων της τεχνολογίας. Το 2019, ο Τζέιμς μετέτρεψε το chatbot του σε μια εφαρμογή, δημιουργώντας μια επιχείρηση που ονομάζεται HereafterAI (Μετά Θάνατον ΤΝ), η οποία επιτρέπει στους χρήστες να κάνουν το ίδιο για τα αγαπημένα τους πρόσωπα.

Η δημιουργία του chatbot δεν απάλυνε τον πόνο από την απώλεια του πατέρα του, αλλά του προσφέρει περισσότερες αναμνήσεις από όσες θα είχε αν βασιζόταν αποκλειστικά στη μνήμη του. «Αντί ο πατέρας μου να υποχωρεί σε μια όλο και πιο θολή μνήμη, τώρα έχω μια υπέροχη, διαδραστική σύνοψη της ζωής του, στην οποία μπορώ να στραφώ», εξηγεί στο BBC.

Ενώ οι χρήστες του HearafterAI μπορούν να ανεβάζουν φωτογραφίες του αγαπημένου τους προσώπου, ώστε να εμφανίζονται στην οθόνη του έξυπνου τηλεφώνου ή του υπολογιστή τους και να ακούν τη φωνή τους όταν χρησιμοποιούν την εφαρμογή, μια άλλη εταιρεία που μετατρέπει τους ανθρώπους σε chatbots Τεχνητής Νοημοσύνης προχωρά ακόμα πιο μακριά.

Η DeepBrain AI από τη Νότια Κορέα, δημιουργεί άβαταρ των πελατών της, τραβώντας πολλές ώρες βίντεο και ήχου για να καταγράψει το πρόσωπο, τη φωνή και τις μανιέρες τους. «Κλωνοποιούμε ψηφιακά ένα άτομο με ομοιότητα σε ποσοστό 96,5% του προσώπου του», λέει στο BBC ο οικονομικός διευθυντής της DeepBrain, Μάικλ Τζουνγκ, συμπληρώνοντας ότι έτσι η οικογένεια του θανόντος δεν αισθάνεται άβολα συζητώντας με το ολόγραμμα του.

Η εταιρεία πιστεύει ότι η τεχνολογία μπορεί να συνεισφέρει στη δημιουργία μιας νέας κουλτούρας, που θα προετοιμάζει τους ανθρώπους για την απώλεια των αγαπημένων τους προσώπων, αφήνοντας οικογενειακές και προσωπικές ιστορίες και αναμνήσεις ως μια μορφή «ζωντανής κληρονομιάς».

Η διαδικασία, βέβαια, κάθε άλλο παρά οικονομική είναι, καθώς οι χρήστες πρέπει να πληρώσουν έως και 50.000 δολάρια (46.000 ευρώ) για το κόστος των γυρισμάτων και τη δημιουργία της ψηφιακής τους απεικόνισης. Παρά το υψηλό αυτό κόστος, ορισμένοι επενδυτές είναι σίγουροι ότι θα γίνει δημοφιλές – και η DeepBrain συγκέντρωσε 44 εκατομμύρια δολάρια (40,5 εκατ. ευρώ) στον τελευταίο γύρο χρηματοδότησης που επιχείρησε.

Οι ψυχολόγοι, βέβαια, προειδοποιούν ότι η χρήση αυτής της τεχνολογίας δεν μπορεί να απαλύνει τον πόνο της απώλειας επ’ αόριστον. Επισημαίνουν ότι η εμπειρία μιας συζήτησης με το άβαταρ και τη φωνή ενός εκλιπόντα μπορεί να αποδειχθεί τραυματική και προτείνουν στους χρήστες να το σκεφθούν πολύ καλά και να είναι προετοιμασμένοι για παρενέργειες.

Ο τρόπος που θρηνούμε είναι συγκεκριμένος για τον καθένα μας, αλλά υπάρχουν και κοινές εμπειρίες. Η γραφειοκρατεία είναι μία από αυτές και οι τράπεζες, οι επιχειρήσεις και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του εκλιπόντος απαιτούν μια σειρά από ενέργειες που μπορεί να αποδειχθούν ιδιαίτερα οδυνηρές – κλείσιμο λογαριασμών, τερματισμός άμεσων χρεώσεων, συνδρομές, κλείσιμο προφίλ σε ιστοτόπους και άλλα παρόμοια.

Για να μειώσει το διοικητικό φόρτο όσων πενθούν, το Settld είναι μια διαδικτυακή πλατφόρμα του Ηνωμένου Βασιλείου που επικοινωνεί με οργανισμούς του ιδιωτικού τομέα για λογαριασμό τους. Οι χρήστες «ανεβάζουν» τα απαιτούμενα έγγραφα και τη λίστα των εταιρειών με τις οποίες πρέπει να επικοινωνήσουν και το Settld συντάσσει και αποστέλλει αυτόματα τα απαραίτητα email.

Η εταιρεία συνεργάζεται με 1.400 φορείς που κυμαίνονται από τράπεζες, εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης και εταιρείες κοινής ωφέλειας. Ιδρύθηκε το 2020 από τη Βίκυ Γουίλσον μετά το θάνατο της γιαγιάς της. Η Γουίλσον επισημαίνει ότι μια μέση περιουσία απαιτεί 300 εργατοώρες σε 146 φορείς μετά το θάνατο του υπόχρεου. «Απαιτούνται περίπου εννέα μήνες και υπολογίζουμε ότι περίπου το 70% αυτής της εργασίας μπορεί και πρέπει να αυτοματοποιηθεί», εξηγεί στο BBC.

Ο τομέας της «τεχνολογίας θλίψης», που ονομάζεται και «τεχνολογία θανάτου», εκτιμάται πλέον σε περισσότερα από 120 δισεκατομμύρια ευρώ παγκοσμίως. Αυτή η ανάπτυξη τροφοδοτήθηκε και από την πανδημία. Ο γοργά αναπτυσσόμενος τομέας αναλαμβάνει την τακτοποίηση εκκρεμοτήτων μέσω της τεχνολογίας, αλλά η δημιουργία ολογραμμάτων που εξασφαλίζουν την παρουσία του θανόντος μέσω της τεχνολογίας, προς το παρόν αντιμετωπίζεται με μακάβριο σκεπτικισμό.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News