Με μια σειρά από αλλεπάλληλες προκλήσεις για τη δυτική συμμαχία να δημιουργούν βαριά σκιά στον ουρανό των Βρυξελλών συνέρχεται στις 3-4 Δεκεμβρίου η Σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, υπό την προεδρία για πρώτη φορά του νέου Γενικού Γραμματέα Μαρκ Ρούτε. Οι επικεφαλής της διπλωματίας των 32 κρατών-μελών θα δώσουν έμφαση στην αντιμετώπιση των καινοφανών γεωπολιτικών συνθηκών που δημιουργούν αφενός η κλιμάκωση στο ρωσο-ουκρανικό μέτωπο, αφετέρου η εύθραυστη κατάσταση στη Μέση Ανατολή, όπου αμέσως μετά τη συμφωνία για εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ – Χεζμπολάχ ξέσπασε νέο μέτωπο με την αναζωπύρωση του εμφυλίου στη Συρία και την προέλαση των ισλαμιστών ανταρτών σε βάρος των κυβερνητικών δυνάμεων του Ασαντ.

Μέγιστο διακύβευμα για το ΝΑΤΟ στην τρέχουσα συγκυρία είναι η απόλυτη δέσμευση των συμμάχων για απρόσκοπτη συνέχεια της βοήθειας στο Κίεβο, την ώρα που πληθαίνουν οι συζητήσεις περί των όρων μιας πιθανής συμφωνίας τερματισμού του πολέμου, η οποία πάντως δεν φαίνεται –τουλάχιστον προς ώρας– στον ορίζοντα. Αντ’ αυτού, η Μόσχα μετά και την εκτόξευση του υπερηχητικού πυραύλου «Ορέσνικ» κατά του ουκρανικού εδάφους, αλλά και τα νέα σφοδρά χτυπήματα εναντίον του Κιέβου, συνεχίζει να απειλεί με αντίστοιχες ενέργειες, επιχειρώντας να προκαλέσει ασφυξία στο καθεστώς Ζελένσκι. Στόχος του Πούτιν είναι σε περίπτωση που οι δύο πλευρές φτάσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αυτό να γίνει με τους όρους ισχύος της Ρωσίας. Ολα αυτά θα συζητηθούν κατά τη διάρκεια της πρώτης ημέρας της Συνόδου, παρουσία του Ουκρανού υπουργού Εξωτερικών, αλλά και της νέας ύπατης εκπροσώπου της Ενωσης Κάγια Κάλας.

Αν φυσικά υπάρχει ένας ελέφαντας στο δωμάτιο, τόσο για την πιθανή πορεία του ίδιου του πολέμου, όσο και γενικότερα για την κλυδωνιζόμενη συνοχή της δυτικής συμμαχίας, αυτός είναι ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος περίπου σε ενάμιση μήνα αναλαμβάνει ξανά την προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών, έχοντας εκφράσει επανειλημμένως τις αιρετικές απόψεις του για το μέλλον του ΝΑΤΟ. Ο ίδιος ο Ρούτε, αλλά και πολλά από τα κράτη-μέλη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, θα επικεντρωθούν την επόμενη περίοδο σε μια πυρετώδη προσπάθεια να στοιχειοθετήσουν ένα βιώσιμο modus vivendi με τον νέο Αμερικανό πρόεδρο, χωρίς πάντως –τουλάχιστον σε πρώτη φάση– να αναμένονται εκπλήξεις και δη ραγδαίες παρεμβάσεις από τον κ. Τραμπ, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις δομικές προϋποθέσεις λειτουργίας του ΝΑΤΟ. Αλλωστε, οι 23 από του 32 συμμάχους εκπληρώνουν σήμερα έναν από τους βασικούς όρους που θέτει ο εκκεντρικός δισεκατομμυριούχος ήδη από την προηγούμενη θητεία του προκειμένου οι Ηνωμένες Πολιτείες να συνεχίσουν να στηρίζουν το ΝΑΤΟ –δηλαδή τη δαπάνη άνω του 2% των εθνικών ΑΕΠ για την άμυνα– ενώ όπως επισημαίνεται συχνά τον τελευταίο καιρό το δόγμα ασφάλειας του δυτικού κόσμου δεν ανατρέπεται εν μία νυκτί, εξαρτώμενο από το ποιος είναι ο ένοικος του Λευκού Οίκου.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ διατηρεί ήδη από την περίοδο της πρωθυπουργίας του στην Ολλανδία ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας με τον Ντόναλντ Τραμπ, σε βαθμό τέτοιο που ο Ρούτε ήταν κατά τα χρόνια 2016-20 ο κατεξοχήν συνομιλητής του αμερικανού προέδρου. Ο ίδιος άλλωστε έχει αναλύσει στις τελευταίες δημόσιες εμφανίσεις του τη στρατηγική της δυτικής συμμαχίας αποφεύγοντας να επικεντρωθεί μόνο στη ζήτημα της Ουκρανίας, αλλά αναδεικνύοντας το γεγονός ότι πίσω από τη Μόσχα κρύβονται το Ιράν, η Βόρεια Κορέα και εν τέλει η Κίνα, δηλαδή ο υπ’ αριθμόν ένα αντίπαλος των Αμερικανών, ανεξαρτήτως διοίκησης. Ο Ρούτε είναι αισιόδοξος ότι στην επόμενη πενταετία η Ουάσινγκτον θα παραμείνει κινητήριος δύναμη του ΝΑΤΟ, χωρίς όμως να παραλείπεται η ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής αμυντικής αυτονομίας, ως δύναμης συμπληρωματικής στο βορειοατλαντικό σύμφωνο.

Εκ των πραγμάτων οι σχέσεις ΕΕ – ΝΑΤΟ θα βρεθούν στην ατζέντα των 32 υπουργών Εξωτερικών, κάτι που προεξοφλείται και από την παρουσία της κυρίας Κάλας στις Βρυξέλλες. Η Ελλάδα, μαζί με σειρά άλλων κρατών-μελών όπως η Γαλλία και η Πολωνία, συμπεριλαμβάνεται στις δυνάμεις που προωθούν το εγχείρημα της ευρωπαϊκής αυτονομίας, έχοντας καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις στην Ενωση για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας, αλλά και αναδείξει την ανάγκη υλοποίησης του φιλόδοξου προγράμματος για την αντιπυραυλική προστασία της Γηραιάς Ηπείρου. Το εν λόγω ζήτημα ετέθη δημοσίως από τον Κυριάκο Μητσοτάκη κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψης του κ. Ρούτε στην Αθήνα. Η διαμόρφωση των σχέσεων ΕΕ – ΝΑΤΟ θα αποτελέσει σύμφωνα με πληροφορίες μια από τις βασικές ενότητες της παρέμβασης του έλληνα υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ.

Ο κ. Γεραπετρίτης αναμένεται να επικεντρωθεί στα ζητήματα της Νότιας Γειτονίας, καθώς οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή και δη στη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική, αλλά και γενικότερα την Ανατολική Μεσόγειο είναι στρατηγικής σημασίας για την Αθήνα σε μια σειρά από τομείς όπως η ασφάλεια, η ενέργεια και το μεταναστευτικό. Ειδικά όσον αφορά το τελευταίο και μετά την ανάφλεξη στο εσωτερικό μέτωπο της Συρίας στην ελληνική πρωτεύουσα τελούν σε εγρήγορση, διότι όπως εκτιμούν μια περαιτέρω επέκταση της εμφύλιας σύγκρουσης είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει στη δημιουργία νέων προσφυγικών ροών από τη χειμαζόμενη χώρα πρώτα προς την Τουρκία και εν συνεχεία στην Ελλάδα, με τους αριθμούς των αφίξεων τις τελευταίες εβδομάδες να είναι ήδη αυξημένοι. Οπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, αυτός είναι ακόμα ένας λόγος που καθιστά τη συνεργασία με την Αγκυρα περισσότερο αναγκαία, με το μεταναστευτικό να είναι πάντως ένα από τα ζητήματα που αναμένεται να συζητηθούν και στο νέο γύρου του πολιτικού διαλόγου που διεξάγεται παραλλήλως με τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, στις 3 Δεκεμβρίου στην ελληνική πρωτεύουσα. Υπενθυμίζεται, ότι αυτήν τη στιγμή στην Τουρκία φιλοξενούνται περί τα 4 εκατ. σύροι πρόσφυγες, ενώ περίπου ένα εκατ. ήταν αυτοί –κατά πλειοψηφία από τη Συρία– που πέρασαν το 2015-16 μέσω Ελλάδας στην Ευρώπη.

Μέχρι αυτήν την ώρα πάντως δεν είχε προγραμματιστεί συνάντηση του κ. Γεραπετρίτη με τον τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που κυκλοφόρησαν ευρέως τις τελευταίες εβδομάδες και στις δύο πλευρές του Αιγαίου, οι δύο άνδρες θα συνομιλούσαν κατ’ ιδίαν είτε στις Βρυξέλλες, είτε στη Μάλτα –όπου και θα συνέλθει η Σύνοδος του ΟΑΣΕ στις 4-5 Δεκεμβρίου– είτε και στις δύο περιπτώσεις. Οι εξελίξεις στη Συρία έχουν επιβαρύνει το πρόγραμμα του κ. Φιντάν, ο οποίος βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τους ομολόγους του όλων των εμπλεκόμενων πλευρών. Οσον αφορά δε την κοινή υποψηφιότητα Ελλάδας – Τουρκίας για τον ΟΑΣΕ, με προτεινόμενους την κ. Τελαλιάν και τον κ. Σινιρλίογλου, απομένουν ακόμα να ρυθμιστούν λίγες αλλά κρίσιμες λεπτομέρειες προκειμένου να εγκριθούν από την ολομέλεια. Υπενθυμίζεται ότι για την έγκριση απαιτείται ομοφωνία ή έστω σιωπηρή αποδοχή.

Στις Βρυξέλλες, τέλος, ο κ. Γεραπετρίτης αναμένεται να συναντηθεί με τον ουκρανό ομόλογό του, με την Αθήνα να επαναλαμβάνει σε κάθε ευκαιρία την έμπρακτη διάθεσης υποστήριξης του Κιέβου. Ο υπουργός Εξωτερικών θα αναδείξει την Ελλάδα ως μια χώρα που συνεχίζει να δρα στην Ανατολική Μεσόγειο με γνώμονα τη σταθερότητα και την ασφάλεια, ενώ θα τονίσει τον αναβαθμισμένο ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στη διεθνή διπλωματία ως μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών τη διετία 2025-26.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News