«Φυλακή χωρίς διαδρόμους, κάγκελα και κλειδιά δεν υπάρχει!». Ηταν η φυσική απάντηση σε σχόλιο επισκέπτριας για τους ατέλειωτους γυμνούς διαδρόμους των γυναικείων φυλακών Ελεώνα Θηβών.

Ο κόσμος που τους διέσχιζε ήταν εκεί για τα εγκαίνια του ξενώνα της Θεραπευτικής Κοινότητας ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ, παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Eφτανε σχεδόν μεσημέρι Παρασκευής και το μόνο γκρίζο στον ηλιόλουστο ουρανό ήταν τα θεόρατα συρματοπλέγματα του σωφρονιστικού καταστήματος – νύξη μόνο για τη δυσβάσταχτη συνθήκη.

Ο ξενώνας ήταν ευχάριστη έκπληξη. Δομή ανθρώπινη, με χώρους ευχάριστους και καθαρούς, με θεραπευτικό δωμάτιο και χώρο με υπολογιστές. Καταφύγιο για 16 γυναίκες κατάδικες, ευάλωτες, με ζωές ρημαγμένες, που μπορούν να διαμένουν εκεί, κόβοντας τον ομφάλιο λώρο με τα κελιά της φυλακής – εκεί όπου γυρνούσαν μετά τις 5.00 το απόγευμα ενόσω δέχονταν μόνο υπηρεσίες συμβουλευτικής. Διώχνοντας μακριά τις παγίδες που μπορεί να κρύβει η απόσταση από το πρόγραμμα.

Στην εκδήλωση, η Πρόεδρος χρειάστηκε να δοκιμάσει πολλές φορές τις συναισθηματικές αντοχές της.

-«Συνεχίζω τις σπουδές μου μετά από 17 χρόνια. Με λένε Ειρήνη και είμαι έξι μήνες καθαρή».

– «Είμαι η Ναταλία, 9 μήνες καθαρή, κι αυτός ο ξενώνας είναι πηγή δύναμης και ελπίδας για μένα».

-«Είμαι ένα μήνα καθαρή, Σοφία με λένε. Ηλθα να ανακαλύψω τον εαυτό μου και τι μπορώ  να κάνω…».

Η μια μετά την άλλη, οι κρατούμενες, δήλωναν το «παρών» στη μάχη με την εξάρτηση. Δεν αξιοποιούν όλες οι εξαρτημένες έγκλειστες τη δυνατότητα να ξεφύγουν από τα ναρκωτικά και τη φυλακή. «Αγρίμια» κάποιες από αυτές, δεν παίρνουν εύκολα την απόφαση να δεχθούν βοήθεια, να αλλάξουν ζωή. Γίνεται αγώνας από ανθρώπους της φυλακής, για να περάσουν στην άλλη όχθη.

Eνα από τα «παραδείγματα», η Στέλλα, ύπαρξη φωτεινή που κατάφερε να διώξει μακριά τον εφιάλτη των ουσιών, ήταν επίσης εκεί, για να πάρει και το πιο ζεστό χειροκρότημα: εξαρτημένη, έγκυος στον 5ο μήνα όταν μπήκε στη φυλακή, βίωσε μέσα από το ΚΕΘΕΑ μια νέα οικογένεια, με φιλίες και μοίρασμα, με φαγητό κανονικό. «Σκεφτόμουν ότι θέλω να ζήσω», είπε αφοπλιστικά.

Οι ωφελούμενες δώρισαν στην Πρόεδρο βάζο χειροποίητο από το εργαστήρι του ΚΕΘΕΑ. Κανένα κεραμικό από το συγκεκριμένο εργαστήρι δεν είναι ίδιο με το άλλο, βασισμένα όλα τους σε μια γιαπωνέζικη τεχνική μοναδικότητας. Όπως μοναδικές πρέπει να πεισθούν και οι 16 ότι είναι, για να τραβήξουν τον –νέο- δρόμο τους. Η κ. Σακελλαροπούλου πήρε στα χέρια της και κείμενά τους, ψηφίδες της πορείας τους από την εξάρτηση στην πραγματική ζωή. Τις συνεχάρη, τις εμψύχωσε – «στη ζωή όλοι χρειάζονται ευκαιρίες», τους είπε-, τις ευχαρίστησε που μοιράστηκαν μαζί της τόσα. «Είμαι βέβαιη ότι θα τα καταφέρετε».

«Οι κρατούμενες, γυναίκες ευάλωτες και ψυχοσυναισθηματικά τραυματισμένες», τόνισε η Πρόεδρος στην ομιλία της για τον ξενώνα, «έχουν τη δυνατότητα να επεξεργαστούν τα συναισθήματά τους, να ενισχύσουν την αυτογνωσία τους, να αναγνωρίσουν τις αιτίες του εθισμού τους και τις επιβαρυντικές συνθήκες που τις οδήγησαν στην παραβατικότητα. Να αισθανθούν ότι δεν είναι ανυπεράσπιστες και εγκαταλελειμμένες και ότι, με την κατάλληλη υποστήριξη, τη μέριμνα και την αγάπη των θεραπευτών και εμπλεκόμενες ενεργά στη διαδικασία της προσωπικής τους αλλαγής, μπορούν να πάρουν και πάλι στα χέρια τους το αύριο».

Η ατμόσφαιρα αποφορτίσθηκε ολοκληρωτικά όταν ήλθε η ώρα του αναμνηστικού ενσταντανέ με την Πρόεδρο. «Λοιπόν, οι ψηλές πίσω!». «Εμείς, θα την έχουμε τη φωτογραφία;», ρώτησε η ίδια φωνή, σε μια άρρητη δήλωση για τη σημασία της παρουσίας της πρώτης πολίτη της χώρας στη ζωή τους.

Οι μωρομάνες και η Τσίρκοβιτς

Το χρώμα μπαίνει ξαφνικά στη ζωή της φυλακής, στην πτέρυγα με τις μωρομάνες – επτά τον αριθμό, έγκλειστες, αλλά όχι εξαρτημένες, μαζί τους και δυο εγκυμονούσες… Η Ολιβέρα Τσίρκοβιτς, σέρβα μπασκετμπολίστρια, πάλαι ποτέ μέλος της σπείρας -με διακεκριμένες ληστείες- των «Ροζ Πανθήρων» και η πρώτη γυναίκα που κατάφερε να αποδράσει κάποτε από τις φυλακές του Κορυδαλλού, έχει αφήσει το καλλιτεχνικό της αποτύπωμα (ομοίως και άλλες κρατούμενες με ικανότητες στη ζωγραφική) στους τοίχους του σωφρονιστικού καταστήματος. Η σάλα ενός παλατιού κάπου στη Δυτική Ευρώπη, μια φιγούρα που μοιάζει με τον Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, ο Μίκυ, ο Ντόναλντ, μικρά ζώα στο γρασίδι, σαν από εικονογράφηση παραμυθιού.

Οι ζωγραφιές έχουν γίνει στο όνομα των ανηλίκων που φιλοξενούνται στη φυλακή, ως τα τρία τους χρόνια. Επτά παιδιά τη στιγμή αυτή διαβιούν στον Ελεώνα με τις μητέρες τους, νήπια αλλά και βρέφη, σε καρότσια. Θέλει προσπάθεια να μη λυγίσει κανείς στη θέα ενός κοριτσίστικου κεφαλιού με κοτσιδάκια που βγαίνει από το μεταλλικό άνοιγμα, χαμηλά της πόρτας ενός κελιού. Η Άσμα – «πεντάμορφη» στα αφγανικά, πραγματικά τρισχαριτωμένη – είναι κόρη της Μπ., καταδικασμένης για φόνο στη Μόρια της Μυτιλήνης, σε βάρος κάποιας που «πήγε να πειράξει το μεγάλο της παιδί». Η ίδια, παιδί ακόμη κι αυτή, κλαίει όταν λέει την ηλικία της μικρής, μετράει και τους μήνες, «δυο ετών και τριών μηνών». Σε λίγο καιρό θα την πάρουν από κοντά της, για να φιλοξενηθεί σε ίδρυμα, απουσία άλλης φροντίδας.

Η Πρόεδρος μπήκε ακόμη και στο κελί της, άκουσε τους καημούς όλων τους, την ανησυχία τους για τα μικρά τους που κλαίνε όταν έρχεται η ώρα της απόσυρσης στα κελιά, μακριά από την υποτυπώδη υπαίθρια παιδική χαρά που έχει στηθεί παραδίπλα. Μακάρι, ευχήθηκαν κάποιες, να υπήρχε εναλλακτικός τρόπος έκτισης της ποινής. Ρομά οι περισσότερες, καταδικασμένες για κλοπές, αφημένες στην τύχη τους από τις πατρικές τους οικογένειες, ενίοτε με συζύγους που κάνουν κι αυτή φυλακή.

Οσο το αυτοκίνητο απομακρυνόταν από τις φυλακές του Ελεώνα, μια αποστροφή του προέδρου του ΚΕΘΕΑ τριβέλιζε το μυαλό. «Η Θήβα, πόλη με φόρτιση από την ιστορία και την τραγωδία….». Στα αλήθεια, τίποτε δεν μπορεί να διώξει το αίσθημα του τραγικού από την επίσκεψη. Ούτε τα χριστουγεννιάτικα στολίδια που ήταν ήδη στη θέση τους, ούτε η θέα των ελαφιών στο ύπαιθρο των φυλακών.  Η «παγωνιά» της φυλακής δεν παλεύεται.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News