Η πρώτη έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, το 2016, υπό τον τίτλο «Η άσχημη πλευρά του ωραίου παιχνιδιού», περιέγραφε λεπτομερώς τις απάνθρωπες συνθήκες κάτω από τις οποίες οι ξένοι εργάτες στο Κατάρ κατασκευάζουν τα γήπεδα και τις υποδομές για το Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου του 2022. Η δεύτερη έρχεται, τώρα, να καταγγείλει πως οι ανθρωποθυσίες στα «εργοτάξια του θανάτου» έχουν αυξηθεί δραματικά, με την εγκληματική ανοχή της FIFA, καθώς τα έργα προχωρούν με ακόμη πιο εντατικούς ρυθμούς.

Περίπου ενάμισι εκατομμύριο μετανάστες δουλεύουν με κίνδυνο ζωής, επί 10 και 12 ώρες κάτω από τον καυτό ήλιο του Περσικού Κόλπου, πληρώνονται με μισθούς πείνας (180 ευρώ το μήνα χωρίς ρεπό, δηλαδή με έξι ευρώ μεροκάματο) και ζουν σε άθλια καταλύματα που δεν τηρούν τους στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής. Χιλιάδες έχουν πεθάνει ή έχουν μείνει ανάπηροι, αφού οι συνθήκες ασφαλείας είναι ανύπαρκτες. Τότε, γιατί δεν επιστρέφουν στις πατρίδες τους; Επειδή δεν μπορούν να φύγουν από τη χώρα. Ούτε, καν, να αλλάξουν εργοδότη, ή να απευθυνθούν στις Αρχές όταν πέφτουν θύματα κακοποίησης.

Είναι σύγχρονοι σκλάβοι. Θα απελευθερωθούν -όσοι επιζήσουν- μετά το πέρας των φαραωνικών έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη στο Εμιράτο. Σχεδόν εννέα στους δέκα πλήρωσαν για να προσληφθούν. Κατέβαλαν σε μεσάζοντες -στις χώρες τους- ποσά της τάξης των 4.000 δολαρίων έκαστος. Οι περισσότεροι δεν είχαν τόσα λεφτά. Τα δανείστηκαν από τοκογλύφους. Στη συνέχεια, αυτά τα παράνομα γραφεία ευρέσεως εργασίας, τους προώθησαν στο Κατάρ. Εκεί ισχύει το καθεστώς της «kafala». Κάθε ξένος εργάτης πρέπει να έχει έναν «χορηγό». Εκείνος υπογράφει για την είσοδό του στη χώρα, εκείνος αποφασίζει πότε μπορεί να αποχωρήσει. Ο χορηγός τους ήταν ο εργοδότης τους.

Του παρέδωσαν τα διαβατήριά τους κι έπιασαν δουλειά. Αλλά, σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, περισσότεροι από τους μισούς εργάτες έλαβαν μισθούς χαμηλότερους από αυτούς που τους είχαν υποσχεθεί. Χωρίς διαβατήρια, δεν μπορούν να φύγουν από τη χώρα. Αλλά, και να μπορούσαν, όπως εξηγεί στην έκθεση ο Τζέιμς Λιντς, αναπληρωτής διευθυντής του προγράμματος Global Issues της Διεθνούς Αμνηστίας, «έχουν χρεωθεί τόσο πολύ (σε τοκογλύφους), ώστε δεν έχουν άλλη επιλογή από το να παραμείνουν στις θέσεις εργασίας τους, όσο επικίνδυνες κι αν αποδείχτηκαν.

Εγκλωβίστηκαν στην Κόλαση. Οποιος επισκέφθηκε την Ντόχα το καλοκαίρι -από τα μέσα Ιουνίου έως το τέλος Αυγούστου-, δεν θα συνάντησε σε μη κλιματιζόμενο χώρο ούτε έναν από τους 300.000 πολίτες του πάμπλουτου Εμιράτου. Μόνον οι μετανάστες βρίσκονταν εκεί έξω, στους 45-50 βαθμούς Κελσίου και την αποπνικτική υγρασία, δουλεύοντας για το παγκόσμιο αθλητικό ραντεβού του Κατάρ. Και κάθε βάρδια ήταν, για κάποιους, η τελευταία.

Στα τέλη του 2013, τρία χρόνια μετά τη σκανδαλώδη ανάθεση της διοργάνωσης από τη FIFA (2010), 1.239 εργάτες από το Νεπάλ και την Ινδία είχαν, ήδη, χάσει τη ζωή τους – σύμφωνα με στοιχεία των πρεσβειών των δύο χωρών στην Ντόχα. Στην πραγματικότητα, οι θάνατοι ήταν πολύ περισσότεροι. Διότι το 40% των ξένων που εργάζονται στο Κατάρ, προέρχονται από άλλες χώρες: το Μπαγκλαντές, την Αίγυπτο, τις Φιλιππίνες, τη Σρι Λάνκα… Αλλά, η έρευνα είχε εστιάσει -τότε- στις συγκεκριμένες εθνικότητες. Είχαν πεθάνει 401 εργάτες το 2011, 406 το 2012 και 432 το 2013. Περίπου 250 από τους νεκρούς κάθε χρονιάς ήταν Ινδοί. Το BBC είχε ζητήσει από το Νέο Δελχί να το σχολιάσει, και η ινδική κυβέρνηση το είχε βρει απολύτως φυσιολογικό: «Στο Κατάρ δουλεύουν 500.000 Ινδοί. Στην Ινδία, στους 500.000 άνδρες 25-30 ετών, κάθε χρόνο πεθαίνουν χίλιοι».

Τον Ιούνιο του 2015 η Washington Post είχε «απαντήσει» σε αυτόν τον παραλογισμό με ένα γράφημα που μετρούσε τις ανθρώπινες απώλειες σε αντίστοιχα έργα μεγάλων αθλητικών διοργανώσεων. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου (2008) είχαν χάσει τη ζωή τους έξι εργαζόμενοι. Στο Μουντιάλ της Νοτίου Αφρικής (2010), δύο. Στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου (2012), ένας. Μόνο στη Χειμερινή Ολυμπιάδα του Σότσι (2014) τα θύματα ήταν υπερβολικά πολλά: εξήντα. Αλλά στο Κατάρ είναι, ήδη, πολλές εκατοντάδες.

Τον θλιβερό αριθμό δεν θα τον μάθουμε ποτέ. Η κυβέρνηση του Εμιράτου θεωρεί ως εργατικά δυστυχήματα -και ανακοινώνει- αυτά που οφείλονται σε πτώση, ηλεκτροπληξία κ.λπ. Ολους τους υπόλοιπους θανάτους εργαζομένων (από έμφραγμα, θερμοπληξία, αφυδάτωση κ.λπ.) τους αποδίδει σε φυσικά αίτια. Η FIFA δεν φαίνεται να έχει πρόβλημα με αυτήν την πρακτική. Ισως, επειδή την ενδιαφέρει μόνο να τελειώσουν τα έργα στην ώρα τους – και γιατί η Qatar Airways είναι ο πιο γενναιόδωρος χορηγός της.

Τρία χρόνια παλεύει, η Διεθνής Αμνηστία, να την ευαισθητοποιήσει – από το 2014, που άρχισαν τα έργα στις αθλητικές εγκαταστάσεις (μέχρι τότε κατασκευάζονταν αυτοκινητόδρομοι, υπόγειος σιδηρόδρομος, αεροδρόμιο, ξενοδοχεία και 20 ουρανοξύστες). Μάταιος κόπος. Κάθε φορά απαντά πως «οι Αρχές του Κατάρ έχουν, ήδη, μεριμνήσει» και ότι «η κατάσταση έχει βελτιωθεί». Ποιο ήταν το… δραστικό μέτρο που εφάρμοσαν; Η «μαγική πετσέτα»! Κάθε εργάτης φοράει -στο λαιμό, στο κεφάλι ή στο μπράτσο του- μία πετσέτα που ψύχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με παγωμένο νερό ή με ειδικό σπρέι, η οποία (υποτίθεται ότι) μειώνει την «αισθητή θερμοκρασία» κατά 20 βαθμούς Κελσίου.

Τα έργα για το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ είναι τα πιο αιματοβαμμένα από την εποχή των Πυραμίδων. Εάν οι θάνατοι των εργατών συνεχιστούν με την ίδια συχνότητα, θα φτάσουν τους 4.000. Εξήντα δύο ζωές στο βωμό κάθε μουντιαλικού αγώνα. Θα είναι μία αβάσταχτη θυσία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News