«Ερχονται από όλη την Ευρώπη, από την Ιταλία, από τη Γαλλία, και φαίνεται να μην έχουν ιδέα ότι η γονιμότητα είναι σαν ένα ρολόι: έχει ρυθμό και μετά σταματά. Μία στις τρεις από τις γυναίκες που έρχονται εδώ για να συλλάβουν δεν έχει σύντροφο: γίνεται μητέρα μόνη της».

Οταν η Ιρένε Σοάβε της Corriere della Sera επισκέφθηκε την Aagard Klinik, ένα κέντρο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στο Ορχους της Δανίας, ήταν πρωί, ο ήλιος έλαμπε και το φως του έπεφτε πάνω σε ένα «δέντρο της ζωής» φτιαγμένο από κομμάτια χαρτί με τα ονόματα των παιδιών που γεννήθηκαν εκεί από την αρχή της χρονιάς έως σήμερα.

Το περιβάλλον ήταν ειδυλλιακό, σύμφωνα με την ιταλίδα δημοσιογράφο, ωστόσο τα λόγια του Αμπουμπακάρ Κισέ, διευθυντή της κλινικής, ήταν μάλλον σκληρά. «Οι γυναίκες θα έπρεπε να ήταν καλύτερα ενημερωμένες» είπε αναφερόμενος στις γυναίκες από όλη την Ευρώπη που πηγαίνουν στη Δανία για να γίνουν μητέρες, έστω και με καθυστέρηση.

Ωστόσο, η ιταλίδα δημοσιογράφος δεν συμφωνεί απόλυτα μαζί του, εξηγώντας ότι το ζήτημα δεν είναι πως οι γυναίκες στην Ευρώπη αγνοούν το ρολόι της γονιμότητας και δεν ακούν το «τικ-τοκ» του. Το θέμα είναι ότι σε πολλές Ευρωπαίες επιλέγουν να μη γίνουν μητέρες επειδή «δεν υπάρχουν παιδικοί σταθμοί, δουλειές, σύντροφοι ζωής», σε αντίθεση με τη Δανία, «όπου η κοινωνική πρόνοια είναι θρυλική, ενώ η ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής αποτελεί θρησκεία (…) και το 90% των πολιτών σε αναπαραγωγική ηλικία επιθυμεί “τουλάχιστον ένα παιδί”».

Βέβαια, η γεννητικότητα είναι σχετικά χαμηλή και στη Δανία των 5,9 εκατ. κατοίκων, με το ζήτημα να απασχολεί εδώ και καιρό την εκάστοτε κυβέρνηση. Τόσο που στο πρωτοχρονιάτικο διάγγελμά της η πρωθυπουργός της χώρας Μέτε Φρεντέρικσεν ανακοίνωσε ότι οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας θα ενταθούν, με το κράτος να καλύπτει τα έξοδα έως και έξι προσπαθειών σύλληψης μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής για την απόκτηση πρώτου, αλλά και δεύτερου παιδιού.

Οπως αναφέρει στο ρεπορτάζ της η απεσταλμένη της Corriere della Sera στη Δανία, ένα στα οκτώ παιδιά στη χώρα γεννιέται ήδη σε δοκιμαστικό σωλήνα, ενώ ένα στα δέκα από αυτά είναι παιδί ανύπαντρης μητέρας.

Το να γίνονται μητέρες μόνες τους οι γυναίκες στη Δανία, με σπέρμα δότη, επιτρέπεται από το 2007 και είναι πλέον μια καθιερωμένη επιλογή, τόσο που υπάρχει και συγκεκριμένος όρος – «solomor», που σημαίνει «μοναχική μητέρα». Αλλά στην πραγματικότητα, όπως επισημαίνει η Ιρένε Σοάβε, κάθε άλλο παρά μοναχική είναι η εμπειρία της μητρότητας για τις μητέρες-μονογονείς στη Δανία.

Στο ιστότοπό τους, solomor.dk, είναι εγγεγραμμένες περί τις 2.300 single μητέρες οι οποίες αλληλοϋποστηρίζονται ποικιλοτρόπως, κυρίως σε συναισθηματικό/ψυχολογικό επίπεδο, καθώς και σε πρακτικό. Πολλές από τις ανάγκες τους τις καλύπτει το κράτος (το οποίο έχει ήδη καλύψει το κόστος της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής), προσφέροντας έναν χρόνο άδεια μητρότητας μετ’ αποδοχών, εκπτώσεις σε παιδικούς σταθμούς και μήνες δωρεάν επισκέψεων σε γιατρούς.

«Είναι σημαντικό οι γυναίκες να αισθάνονται ότι το να γίνουν μητέρες μόνες τους είναι εφικτό» εξήγησε στην ιταλίδα δημοσιογράφο η Λόνε Σμιτ, διευθύντρια του Τμήματος Κοινωνικής Ιατρικής στο Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας της Δανίας.

Οσον αφορά τα βασικά χαρακτηριστικά των «solomor», δεν διαφέρουν από τις έγγαμες ή σε σχέση μητέρες από πλευράς κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης, υγείας, αλλά και της διάθεσής τους να συνάψουν σχέση με απώτερο σκοπό τη δημιουργία οικογένειας. Εκείνο που διαφοροποιεί τις solomor είναι κυρίως η ηλικία στην οποία γίνονται συνήθως μητέρες (γύρω στα 37, αναμένοντας και ευελπιστώντας έως τότε να βρουν τον κατάλληλο σύντροφο), δηλαδή περί τη μία τριετία αργότερα από τις γυναίκες σε σχέση. Ζήτημα αποτελεί και το γεγονός ότι και οι άνδρες αργούν πλέον να γίνουν πατέρες, καθώς προτεραιότητα για τους περισσότερους αποτελεί η επαγγελματική αποκατάσταση.

«Κανείς δεν λέει “έχουμε λίγα παιδιά, οπότε μπορείτε να αποκτήσετε και εσείς οι γεροντοκόρες”, αλλά αυτό συμβαίνει» είπε στην Ιρένε Σοάβε η Βιμπέκε Χάβτορν, μια single μητέρα ηλικίας 35 ετών, κρατώντας στην αγκαλιά της τον τριών μηνών Νιλς, τον οποίο κατάφερε να συλλάβει «με τη δεύτερη προσπάθεια, χωρίς δυσκολία».

Οι δυο γυναίκες συνομίλησαν στο τμήμα παιδικών βιβλίων της δημοτικής βιβλιοθήκης του Λίστρουπ, ενός προαστίου του Ορχους όπου κάθε σπίτι έχει τη δική του αυλή και κάθε αυλή τη δική της κούνια, το δικό της δεντρόσπιτο, τα δικά της ποδήλατα.

Η νέα μητέρα είναι, μάλιστα, νηπιαγωγός: «Φροντίζω παιδιά έως τριών ετών. Πάντα πίστευα ότι θα έκανα παιδί» σημείωσε. Εως ότου το αποφασίσει έμενε στο κέντρο της πόλης, αλλά κάποια στιγμή άρχισε, λόγω του πληθωρισμού, να δυσκολεύεται να τα βγάλει πέρα με τον μισθό της, οπότε επέλεξε να γυρίσει στο πατρικό της και να αρχίσει να ζει εκ νέου με τους γονείς της.

Αφού εγκαταστάθηκε, επικοινώνησε με την κλινική και σύντομα έφερε στη ζωή το πρώτο της παιδί. Σύντροφο δεν έχει εδώ και πολύ καιρό, «και δεν θα έχω πια. Είμαι καλά, αποφασίζω τα πάντα εγώ, είμαι η επικεφαλής της οικογένειας. Είχα σχέσεις, αλλά πλέον δεν θεωρώ πως χάνω κάτι» ανέφερε.

Κατά την επίσκεψή της στη δημοτική βιβλιοθήκη του προαστίου του Ορχους, η Ιρένε Σοάβε διαπίστωσε ότι υπάρχουν πολλά εικονογραφημένα βιβλία για παιδιά στα οποία πρωταγωνιστεί μόνο μία γονεϊκή φιγούρα. Προστάτιδα, τρόπον τινά, των single μαμάδων της Δανίας και καθοδηγήτριά τους είναι η Σίγκνε Φιορντ, η οποία σε πέντε βιβλία εξιστόρησε την εμπειρία της ως solomor μιας κόρης που πλέον βρίσκεται στην εφηβεία.

Η Φιορντ συνιστά στις νέες single μητέρες καταρχάς να έχουν πάντα γεμάτο ψυγείο και κατάψυξη, να έχουν ένα υποστηρικτικό δίκτυο συγγενών και φίλων, να συγχωρούν τα λάθη τους και, κυρίως, όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή, να είναι ειλικρινείς με τα παιδιά τους. «Με την κόρη μου μίλησα αμέσως για την επιλογή μου. Eγραψα το πρώτο βιβλίο για εκείνη. Κάθε παιδί πρέπει να γνωρίζει την ιστορία του και να μπορεί να την αποδεχθεί», σύμφωνα με την πιο επιφανή από τις solomor της Δανίας.

Οσον αφορά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των δοτών σπέρματος, μπορούν να επιλέξουν, εάν το επιθυμούν, να αποκαλυφθούν τα στοιχεία τους, μόνο όμως στο παιδί και μόνο μετά την ενηλικίωσή του. Η Βιμπέκε Χάβτορν επέλεξε κάποιον που προσέφερε αυτή την επιλογή: «Αν ο Νιλς θελήσει να το κάνει, δεν θα του αντιταχθώ, είναι η ιστορία του. Αλλωστε η υποχρέωση που έχει αυτός ο άνθρωπος είναι μόνο να παραστεί σε μια συνάντηση».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News