Το φαρδύ πεζοδρόμιο καταλήγει σε μια ανοιχτή καγκελόπορτα.

Στο βάθος απλώνονται συστάδες ψηλών δέντρων.

Από τα πρώτα βήματα οι ρυθμοί αλλάζουν, ο θόρυβος της λεωφόρου με τα εκατοντάδες αυτοκίνητα χάνεται. Τη θέση του παίρνει το θρόισμα των φύλλων, το φτερούγισμα των πουλιών. Το βάδισμα γίνεται πιο αργό, το βλέμμα παρατηρεί. Βαθιά ανάσα.

Λίγο πιο κάτω, το στοιχείο του νερού συμπληρώνει την αρμονία. Ο κόσμος κάθεται γύρω από την τεχνητή λίμνη. Αφήνεται για λίγο στις αισθήσεις του. Για να επιστρέψει ξανά στην καθημερινότητά του. Πάρκο Retiro, Μαδρίτη.

Οι καρέκλες είναι γεμάτες γύρω από το σιντριβάνι του δημόσιου κήπου μέσα στην καρδιά της πόλης. Κήποι Tuileries, Παρίσι.

Μια ανάπαυλα μετά τη δουλειά για πολλούς, στο γρασίδι. Stadtpark, Βιέννη.

Τυχεροί όσοι έχουν αυτή την παύση.

Αυτή την παύση που στις «Υπέροχες μέρες» του Βιμ Βέντερς, ο πρωταγωνιστής και καθαριστής δημόσιων τουαλετών του Τόκιο, αναζητούσε καθημερινά, περνώντας από το πάρκο. Εκεί που καθισμένος σε ένα παγκάκι κοίταζε ψηλά τα πυκνά φυλλώματα των δέντρων και τις αχτίδες του ήλιου που πέρναγαν ανάμεσά τους.

Τι μας λείπει στις πόλεις;

Το φυσικό περιβάλλον. Ο χώρος, ο χρόνος.

Με ό,τι το συνοδεύει. Καθαρός αέρας, ήχοι, χρώματα.

Προφανώς και αυτό δεν μπορεί να επικρατήσει στις πόλεις. Είναι όμως ο οδηγός για το τι χρειάζεται το αστικό περιβάλλον για να γίνει ανεκτό, βιώσιμο. Εως και ευχάριστο.

Χρειάζεται άλλοτε κενά και άλλοτε προσθήκες, που να μας φέρνουν κοντά στη φύση.

«Περπατώντας στην πόλη το πράσινο μου λείπει. Μου λείπει να βλέπω περισσότερα δέντρα, περισσότερους θάμνους, περισσότερα χρώματα και να αντιλαμβάνομαι περισσότερα αρώματα. Ευτυχώς που έρχεται η άνοιξη και αυτό το λιγοστό πράσινο που έχει η πόλη μας σε ξεγελάει με τα λιγοστά άνθη που υπάρχουν και με τα αρώματα. Και συνειδητοποιείς ότι «ναι, μπήκε η άνοιξη», λέει ο Μάριος Γκρόγκος, σχεδιαστής κήπων, με διεθνείς διακρίσεις για τη δουλειά του και συνιδρυτής της εταιρείας Greenplus.

«Μερικές φορές το προσπερνάμε, αλλά λόγω της επαγγελματικής μου ιδιότητας, το μάτι πηγαίνει κατευθείαν εκεί. Σε αυτό το στοιχείο που μου λείπει, σε αυτό το στοιχείο που θα ήθελα να υπάρχει σε μεγαλύτερο βαθμό. Θα ήθελα να αισθάνομαι ότι βρίσκομαι σε έναν χώρο, ότι κινούμαι σε μια πόλη, όπου η φύση υπάρχει και δεν την έχουμε καταστρατηγήσει με τόσο άσχημο τρόπο. Αν κοιτάξεις τα βουνά στο λεκανοπέδιο, βλέπεις γυμνούς λόφους, γυμνά όρη, ταλαιπωρημένα. Μια Πάρνηθα, της οποίας το πράσινο χρόνο με τον χρόνο μειώνεται, μια Πεντέλη η οποία είναι σκαμμένη και το πράσινό της δεν φαίνεται, ένα όρος Αιγάλεω που παλεύει, με πολύ άναρχη εικόνα, χωρίς προστασία, με πολλά σκουπίδια, με πολλά μπάζα. Αυτό που θα ήθελα ακόμη περισσότερο, θα ήταν ο Υμηττός, αυτό το ωραίο βουνό, με τέτοια ιστορία, να ήταν πιο πράσινο. Όλα αυτά τα μέρη προτού η Αθήνα εξαπλωθεί, είχαν πολύ συμπαγή δάση», περιγράφει.

Ακόμα και το κέντρο της πόλης ήταν διαφορετικό.

Γιατί η εξέλιξη των πόλεων, σε συνάρτηση με την τεχνολογική ανάπτυξη και την κλιματική αλλαγή, είναι κάτι που θα καθορίσει το βιοτικό τους επίπεδο στο μέλλον. Τα καμπανάκια για τον κορεσμό των πόλεων και την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος έχουν χτυπήσει πολύ έντονα τα τελευταία χρόνια. «Η Αθήνα τα τελευταία χρόνια βιώνει μια αλλαγή των δεδομένων όσον αφορά το περιβάλλον. Οι συχνές καταστροφικές πυρκαγιές περιόρισαν σε μεγάλο βαθμό τους τελευταίους πνεύμονες οξυγόνου της πόλης, τα βουνά της Πάρνηθας, της Πεντέλης, του Πάνειου και του όρους Μερέντα υπέστησαν σοβαρές απώλειες δασικού πλούτου», επισημαίνει.

Κλιματική κρίση. Οι λέξεις «κλίμα», «βιωσιμότητα», «υπερθέρμανση» πρωταγωνιστούν στο λεξιλόγιο σχεδόν δύο δεκαετίες. Πλέον καλούμαστε να συνειδητοποιήσουμε πως η ζωή μέσα σε μια πόλη αλλάζει με τέτοια ταχύτητα, ώστε η βιωσιμότητα στη μετάβαση είναι επιβεβλημένη.

Υπάρχει τρόπος;

Πάντα. Και δεν είναι μόνο τα μεγάλα έργα. Είναι και το πώς θα «καλλιεργήσουμε» τη φύση γύρω μας.

«Η αστική κηποτεχνία μπορεί να συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην καλυτέρευση και στη βελτίωση του πρασίνου στις πόλεις», λέει ο Μάριος Γκρόγκος. «Οι κήποι και τα μπαλκόνια των κτιρίων μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά. Η δημιουργία χώρων πρασίνου στις οικίες μας, θα ήταν ένα πρώτο βήμα. Οι υπαίθριοι χώροι μας αξίζουν μιας διαφορετικής προσέγγισης και καλύτερης αξιοποίησης. Ένας κήπος με ενδημικά φυτά της χώρας μας, τα οποία είναι ανθεκτικά στις κλιματολογικές συνθήκες, με ελάχιστο κόστος συντήρησης και μηδενικό αποτύπωμα στην οικολογία, θα αποφέρει μια αισθητή διαφοροποίηση στο ποσοστό πρασίνου της πόλης μας. Κάθε κήπος και μπαλκόνι θα γίνει ένας μικρός πράσινος πνεύμονας του οικοσυστήματός μας, που θα βελτιώσει την ατμοσφαιρική ρύπανση, τις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, ενώ θα παράξει πολύτιμα τρόφιμα για κάθε νοικοκυριό. Φυτά που απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα και ταυτόχρονα καθαρίζουν την ατμόσφαιρα από αιωρούμενα σωματίδια θα μπορούσαν να αποκτήσουν θέση σε κάθε κήπο και μπαλκόνι της πόλης μας».

Στο επαγγελματικό του πεδίο, ο Μάριος Γκρόγκος σχεδιάζει κήπους με βασικό γνώμονα «το μεσογειακό τοπίο και το μηδαμινό αποτύπωμα στο οικοσύστημα. Η ομορφιά της χώρας μας είναι αυτή που μου δίνει την έμπνευση να σχεδιάζω χώρους με τη μικρογραφία της φύσης μέσα σε αυτούς».

Η φύτευση φυτών δημιουργεί ένα φυσικό κλιματιστικό που επιδρά αποτελεσματικά στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού. Το ποσοστό της θερμοκρασίας μπορεί να μειωθεί έως και τρεις (3) βαθμούς στις περιοχές με περισσότερη βλάστηση. Ενώ, η δημιουργία λαχανόκηπων, η φύτευση καρποφόρων δένδρων και αρωματικών φυτών, πέρα από την περιβαλλοντική σημασία που έχουν, ενισχύουν τη τροφική αλυσίδα των νοικοκυριών.

Η σχέση και η διάδραση με τη φύση στον άμεσο περίγυρο χρειάζεται τη διαμόρφωση αυτής της νοοτροπίας.

«Η πράσινη παιδεία είναι αυτή που θα θέσει τις βάσεις για κάτι τέτοιο, με τις νέες γενιές να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν καινοτόμες λύσεις για την προστασία και την αποκατάσταση του περιβάλλοντος». Η παιδεία είναι αυτή που θα εμπνεύσει τον σεβασμό και θα προωθήσει την ανάπτυξη, τη βελτίωση, τη συνεργασία, την προσπάθεια και τη διατήρηση όλων των χαρακτηριστικών ενός καλού πράσινου βιοτικού επιπέδου μιας πόλης και μιας κοινωνίας.

Όμως τι θα μπορούσε να γίνει σε ευρύτερο πλαίσιο;

Ο Μάριος Γκρόγκος παραθέτει μια σειρά από προτάσεις. Οπως, η δημιουργία κοινωνικών λαχανόκηπων σε κάθε Δήμο, με τα αγαθά που θα παράγονται να καταλήγουν σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες. Ακόμα, αυστηρές ποινές σε όποιον καταστρέφει το περιβάλλον, τη δημιουργία ενός προστατευόμενου άλσους στον Υμηττό, με φύλαξη και δενδροφύτευσή του με ενδημικά φυτά στις καμένες τοποθεσίες, τη δημιουργία μονοπατιών με σήμανση και χώρων αναψυχής.

Παράλληλα, δημιουργία περισσότερων κάθετων κήπων σε δημόσια κτίρια ή σε εκκλησίες και φυτεμένων δωμάτων με ελάχιστο ποσοστό 30% στο σύνολο των κτιρίων μιας περιοχής.

Αλλά και την ένταξη του μαθήματος της Κηπουρικής στα δημοτικά για τη δημιουργία πράσινης κουλτούρας στις επόμενες γενιές, και κίνητρα και οικονομικές ελαφρύνσεις για τη δημιουργία χώρων πρασίνου σε κάθε σπίτι.

«Είναι θέμα οπτικής και προσέγγισης η βελτίωση των πόλεων μας. Η αστική κηπουρική είναι ένα εργαλείο για την επίτευξη αυτού του στόχου, μια διαφορετική αλλά αποτελεσματική μέθοδος για να βρεθεί ο κόσμος περισσότερο κοντά στη φύση, να εκτιμήσει την αξία της, να σεβαστεί το οικοσύστημά μας και να τον ωθήσει να πάρει πρωτοβουλίες για να τη προστατεύσει. Μέσα από την ενασχόλησή του με τη κηπουρική θα αποτοξινωθεί από το στρες που τον περιβάλλει στη καθημερινότητά του, θα έρθει σε επαφή με το χώμα και θα γειωθεί με τη μάνα γη, επαναπροσδιορίζοντας την υπόσταση του και το νόημα της ζωής. Η ατομική κηπουρική είναι αυτή που θα δώσει στον κάτοικο μιας πόλης το πρώτο εφόδιο να ασχοληθεί στη συνέχεια και με το περιβάλλον όπου ζει», καταλήγει ο Μάριος Γκρόγκος.

Ας ξεκινήσουμε καλλιεργώντας τη φύση δίπλα μας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News