Τότε είχε κάνει μεγάλη εντύπωση. Ο Γιάνης Βαρουφάκης μόλις είχε αναλάβει να σώσει την χρεοκοπημένη ελληνική οικονομία και τις πρώτες μέρες της υπουργικής θητείας του, έκανε μια παράδοξη κίνηση. Αγνόησε την πολεμική του κυβερνητικού κόμματος κατά της ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ και επισκέφθηκε τα στελέχη της Cosco. Η πρώτη επίσημη επίσκεψη του αντισυμβατικού υπουργού, έγινε στην κινέζικη κρατική εταιρεία που είχε αγοράσει το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας μετά την ιδιωτικοποίηση που είχε υλοποιήσει η προηγούμενη «αμαρτωλή» κυβέρνηση. Γιατί  αποφάσισε να «στηρίξει στην πράξη» επιλογή των προηγούμενων; Ποιος ήταν ο πραγματικός λόγος που «ξέχασε» λίγες μέρες μετά τις εκλογές, αγώνες των συντρόφων του;

Τότε δεν γνωρίζαμε ότι επιχειρούσε να εξασφαλίσει μερικά δισ. ευρώ για άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα αλλά και κεφάλαια κινεζικών τραπεζών για αγορά ελληνικών ομολόγων. Η ηγεσία των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ πίστευε ότι με τον τρόπο αυτό θα ξεπεράσει πιέσεις των ευρωπαίων πιστωτών χωρίς να υποκύψει στα σκληρά μέτρα που απαιτούσαν. Δρομολογούσαν θριαμβευτική επιστροφή στις αγορές, αφού το ελληνικό Δημόσιο θα πωλούσε ομόλογα. Τίποτα από όλα αυτά δεν έγινε και η σωτηρία από την Κίνα, δεν ήρθε.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει κινέζικο ενδιαφέρον για την ελληνική οικονομία. Υπάρχει και τους τελευταίους μήνες, αναζωπυρώνεται. Δεν είναι τυχαίο ότι οι κινεζικές επενδύσεις στη μικρή Ελλάδα ενισχύθηκαν τα τελευταία χρόνια. Εκτός από την εξαγορά του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας από την Cosco, υπάρχουν: η Hanergy (Φωτοβολταϊκά ισχύος 5,5MW), η SkySolar (Φωτοβολταϊκά σε Κοζάνη 6MW και Αχαϊα 1,85MW), η Fosun που εξαγόρασε ποσοστό στην FolliFollie, στη μαρίνα Αλίμου, στο Ελληνικό και ενδιαφέρεται να αγοράσει την Εθνική Ασφαλιστική. Η ZTE, μεγάλος προμηθευτής του ΟΤΕ, που ενδιαφέρεται να δημιουργήσει περιφερειακό Logistics hub στον Πειραιά. Η κρατική StateGrid Corporation of China που εξαγόρασε το 24% του ΑΔΜΗΕ, ενώ o επίσης κρατικός κολοσσός ενέργειας ChinaEnergy ετοιμάζεται να καταθέσει πρόταση για την αγορά δύο λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ.

Ωστόσο το κινέζικο φιάσκο Βαρουφάκη παραμένει χαρακτηριστικό παράδειγμα πολιτικής πρακτικής στη μακρινή χώρα. Η αναμενόμενη βοήθεια από το Πεκίνο δεν ήρθε και, όπως αργότερα ομολόγησε με έκπληξη ο ναρκισσευόμενος πολιτικός, το σχέδιό του ναυάγησε «με ένα τηλεφώνημα από το Βερολίνο». Η κυβέρνηση Μέρκελ θεώρησε ότι η ηγεσία της Κίνας ξεπερνά την κόκκινη γραμμή παρεμβαίνοντας σε εσωτερικά θέματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η κυβέρνηση της Κίνας δεν θα υπονόμευε την μακροχρόνια πολιτική της, ούτε θα διακινδυνεύσει τα (μεγαλύτερα) συμφέροντά που έχει στην Γερμανία. Ενημέρωσαν τους Ελληνες ότι δεν μπορεί να υλοποιηθεί το σχέδιο αλλά δεν παρέλειψαν να αποκαλύψουν (ανεπίσημα) τον λόγο. Η καγκελάριος Μέρκελ δεν επιθυμούσε εμπλοκή της Κίνας σε μια εσωτερική υπόθεση της Ευρώπης. Ούτε η Κίνα θέλει ανάμιξη ξένων, σε εσωτερικές της υποθέσεις, σκέφθηκαν σοφοί Κινέζοι.

Το Πεκίνο δεν ήθελε να στενοχωρήσει την καγκελάριο καθώς υπήρχαν σημαντικά θέματα. Οι οικονομικές και εμπορικές σχέσεις με την Γερμανία ήταν ισχυρότερες από το όποιο όφελος από την Ελλάδα.

Ενα κινεζικό άγαλμα του Μαρξ

Υπήρχε επιπλέον το ζήτημα της Τρίερ, μια πόλη της πρωσικής Ρηνανίας. Εκεί γεννήθηκε ο Μαρξ και το κινέζικο κράτος ήθελε να δωρίσει στην πόλη άγαλμα του μεγάλου γερμανού φιλόσοφου, υπογραμμίζοντας την κληρονομιά που τους εμπνέει. Και σε αυτό το σημαντικό θέμα, υπήρχαν εκκρεμότητες. Ηδη οι σύμβουλοι της Μέρκελ είχαν απορρίψει τη μεγαλοπρεπή πρόταση για πραγματοποίηση σινογερμανικής συνάντησης υψηλού επιπέδου στην Τρίερ. Περιόρισαν το ύψος του αγάλματος πολύ κάτω από τα 6,3 μέτρα που ήταν το αρχικό σχέδιο του κινέζου γλύπτη. Στη Γερμανία ζουν πολίτες που βίωσαν τα εγκλήματα της Στάζι τα οποία έγιναν στο όνομα του τιμώμενου διανοητή και της θεωρίας του. Επρεπε να γίνει ένας ακόμα, αθόρυβος συμβιβασμός.

Το άγαλμα, σήμερα κοσμεί πλατεία της πόλης, στην οποία τον Μάιο που πέρασε γιόρτασαν τα 200 χρόνια από την γέννηση του θεωρητικού. Η κυβέρνηση της Κίνας έκανε στο εσωτερικό την προπαγάνδα που χρειάζονταν. Η Κίνα τιμούσε τον Μαρξ στην γενέτειρά του, προσφέροντας μια αφορμή να επιβεβαιωθεί ο κομμουνιστικός προσανατολισμός της χώρας. Αυτό είναι σημαντικό ιδεολογικό και πολιτικό θέμα της κινέζικης πολιτικής,  όχι οικονομικό.

Στην Κίνα η απασχόληση στον κρατικό τομέα είναι μικρότερη αναλογικά από την αντίστοιχη της Γαλλίας. Η κομμουνιστική κληρονομιά, όμως, είναι ισχυρή και προκύπτει από τον ασφυκτικό έλεγχο του αυταρχικού κράτους και του Κόμματος σε κάθε δραστηριότητα. Και όλα αυτά υποτίθεται ότι πηγάζουν από τις ιδέες του ανθρώπου που στα μέσα του 19ου αιώνα ήθελε καλύτερο μέλλον για τους εργάτες.

Αλλά και στην οικονομία, όλα υπακούν στην πολιτική. Η παρουσία της Κίνας στην Ελλάδα, εντάσσεται στην πολιτική της για την Ευρώπη. Εχει εφευρεθεί η φιλολογία για «αρχαίους πολιτισμούς» που (πρέπει να) συνεργάζονται για το κοινό καλό, τίποτα όμως δεν γίνεται τυχαία.

Ερευνα του Bloomberg, με επεξεργασία στοιχείων από 678 περιπτώσεις εξαγορών σε 30 χώρες, την δεκαετία 2008-18, δείχνει ότι κρατικές και ιδιωτικές κινέζικες εταιρείες πραγματοποίησαν στην Ευρώπη συμφωνίες ύψους 255 δισ. δολ. Εχουν εξαγοράσει περίπου 360 εταιρείες, από την ιταλική Pirelli έως την Volvo και ποσοστό στην Daimler AG μητρική της Mercedes-Benz. Κινέζικες εταιρείες είναι πλήρως ή σε μεγάλο ποσοστό, ιδιοκτήτες σε τέσσερα τουλάχιστον αεροδρόμια, έξι λιμάνια, εγκαταστάσεις με ανεμογεννήτριες σε εννέα χώρες και 13 ποδοσφαιρικές ομάδες. Μια εντυπωσιακή συλλογή εταιρειών που δραστηριοποιούνται σε τομείς των υποδομών, της ενέργειας και της τεχνολογίας αλλά και σε δραστηριότητα «ήπιας επιρροής» όπως το δημοφιλές στην Ευρώπη, ποδόσφαιρο.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, είτε αγνοούσε την επεκτατική στρατηγική της Κίνας για να αποκτήσει πρόσβαση στις αγορές και την τεχνολογία της Δύσης, είτε δεν δίσταζε να συμπλεύσει μαζί της, πιστεύοντας  ότι χάρη στην υποστήριξη του γίγαντα της Ανατολής, θα εδραιωθεί στην εξουσία.

Ωστόσο, η Κίνα δεν επηρεάζεται από τον τυχοδιωκτισμό μικρών χωρών. Η στρατηγική της είναι μακροχρόνια, όπως η πολιτική της «Νέας Οδού του Μεταξιού» που φαινομενικά αφορά την διαμόρφωση θαλάσσιας διαδρομής από την Κίνα στην Ευρώπη ώστε να διευκολυνθεί το εμπόριο που επιβαρύνεται επειδή οι χερσαίες διαδρομές διακόπτονται με πολέμους, υψηλά κόστη διέλευσης και άλλους έκτακτους λόγους. Στην πραγματικότητα επιχειρείται η ενίσχυση επιρροής της Κίνας στην κρίσιμη περιοχή. Για να  υλοποιηθεί το σχέδιο, τα τελευταία χρόνια «αλώθηκε» το Πακιστάν με μεγάλα οδικά έργα που χρηματοδότησαν κινέζικες τράπεζες και αγοράστηκαν λιμάνια από κρατικούς οργανισμούς. Χώρες φιλικές με τη Δύση όπως η Ιαπωνία και η Ινδία ανησυχούν καθώς εκτός από λιμενικές διευκολύνσεις στο ενισχυμένο πλέον ναυτικό της Κίνας, προσφέρεται και άλλη δυνατότητα. Τα νέα οδικά δίκτυα επιτρέπουν όχι μόνον την ταχεία μεταφορά κοντέινερ με εμπορεύματα προς την «Θερμή Θάλασσα» του Ινδικού αλλά και στρατιωτικών εφοδίων και δυνάμεων.

Η Ελλάδα, από την σκοπιά του βαθέως κράτους της Κίνας είναι μια κουκκίδα στην αλυσίδα λιμανιών που επιτρέπουν την ταχύτερη διακίνηση εμπορευμάτων, πρώτων υλών και τεχνολογίας από ή προς την Κίνα. Τα εμπορεύματα από τον Πειραιά μπορούν να μεταφερθούν γρήγορα στις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης και φθάνουν δύο μέρες νωρίτερα από την παραδοσιακή διαδρομή προς τα λιμάνια της Βόρειας Ευρώπης.

Αυτός είναι  λόγος για την ενίσχυση της παρουσίας τους στην ελληνική οικονομία. Γι’ αυτό, αγοράζουν εταιρείες υποδομών, ενέργειας, ακίνητα. Η Ελλάδα είναι σημείο διέλευσης προς την ανεπτυγμένη Δύση, δεν είναι χώρα με επενδυτικές ευκαιρίες. Αυτές τις αναζητούν αλλού. Στην Πορτογαλία που έχει περίπου το ίδιο μέγεθος (και πρόβλημα) με την ελληνική οικονομία, οι επενδύσεις της Κίνας είναι τετραπλάσιες από την Ελλάδα.

Τυπικά, οι εμπορικές σχέσεις παραμένουν σε βάρος της Ελλάδας. Οι εξαγωγές της Κίνας στην Ελλάδα είναι περίπου 2,7 δισ. ευρώ το 2017 και οι εσαγωγές λιγότερες από 500 εκατ. ευρώ. Η Ελλάδα εξάγει στην Κίνα περίπου ό,τι υποθέτουμε μετέφερε κι ο Μάρκο Πόλο, λίγο ελαιόλαδο, κρασί, βότανα.

Υπάρχει όμως ένα ισχυρό ελληνικό λόμπι που κάνει δουλειές στην Κίνα. Οι εφοπλιστές. Ισως αυτή είναι εξήγηση που η κυβέρνηση Σαμαρά, προώθησε την πώληση του ΟΛΠ στην Cosco. Οι κρατικές τράπεζες της Κίνας χρηματοδοτούν την ναυπήγηση πλοίων και στη συνέχεια δίνουν κρατικά συμβόλαια για μεταφορά εμπορευμάτων προκειμένου να εξοφληθούν τα δάνεια που έχουν δώσει. Εκτιμάται ότι από το 2000 έχουν ναυπηγηθεί συνολικά περίπου 800 πλοία με χρηματοδότηση από την Κίνα, ύψους 30 δισ. δολ. Σύμφωνα µε στοιχεία της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, μόνον το 2015 παραδόθηκαν 76 πλοία ελληνικών συμφερόντων, ενώ δρομολογήθηκαν 163 παραγγελίες.

Τι κέρδισε η μεγάλη χώρα από την διευκόλυνση ελλήνων εφοπλιστών; Η ναυπηγική βιομηχανία της Κίνας έκανε άλματα και ανταγωνίζεται ευθέως πλέον τις αντίστοιχες της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας. Η Κίνα απέκτησε την δυνατότητα να κατασκευάζει μεγάλα πλοία, φυσικά όχι μόνον μεταφοράς εμπορευμάτων και καυσίμων. Χτίζουν αξιόλογο ναυτικό στόλο.

Οι εφοπλιστές, τμήμα των… Σαμαροβενιζέλων αλλά και οι σύντροφοι της κυβέρνησης, αγαπούν Κίνα. Μάλλον, για παραπλήσιους λόγους.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News