Έχει πυρηνικά. Μπορεί να επηρεάζει, όπως δείχνουν μέχρι στιγμής τα πράγματα, τις εκλογές άλλων χωρών. Να επιδίδεται σε γεωπολιτικά παιχνίδια στα Βαλκάνια και όχι μόνο. Και ο πρόεδρός της, όπως φάνηκε στο συνάντηση κορυφής του Ελσίνκι τον Ιούλιο, έχει τη δύναμη να κοντράρει στα ίσια τον πλανητάρχη Τραμπ.

H Ρωσία είναι υπερδύναμη αλλά όχι σε επίπεδο οικονομίας – τουλάχιστον στα χαρτιά. Το 2017 το ΑΕΠ της ανερχόταν σε 1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή ήταν κατά ένα ολόκληρο τρισεκατομμύριο μικρότερο από αυτό της πολιτείας της Καλιφόρνιας, ενώ η Ιαπωνία, η Γερμανία, Ιταλία, η Κορέα, η Βραζιλία, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, βρίσκονται σε πολύ καλύτερη θέση οικονομικά απ’ ό,τι η «ρωσική αρκούδα». Και φυσικά οι ΗΠΑ εμφανίζουν υπερδεκαπλάσιο ΑΕΠ, ενώ η Κίνα επταπλάσιο.

Παρά την οικονομική «κατρακύλα» της Ρωσίας, οι ελάχιστοι Ρώσοι που έχουν στα χέρια τους την μερίδα του λέοντος των ρωσικών κεφαλαίων, στηρίζουν τον πρόεδρο. «Οι ολιγάρχες αποτελούν ουσιαστικό μέρος του μηχανισμού ισχύος του Πούτιν» αναφέρεται σε άρθρο της ιστοσελίδας Quartz, η οποία επικαλείται πρόσφατη έρευνα από τους οικονομολόγους Thomas Piketty, Gabriel Zucman και Filip Novokmet. Σύμφωνα με την έρευνα των οικονομολόγων ο πλούτος που αποκόμισαν οι ολιγάρχες και τους έκανε να δηλώνουν πιστοί ακόλουθοι του Πούτιν προέκυψε από τους φυσικούς πόρους και τα αποθέματα της χώρας.

Όπως και να το δει κανείς, η Ρωσία θα έπρεπε να είναι πλούσια. Διαθέτει υπεραφθονία φυσικών πόρων – προφανώς και είναι υπερδύναμη στα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά έχει και άνθρακα, σιτηρά, θαλασσινά και τεράστια αποθέματα ορυκτών. Αν και εξήγαγε ελάχιστα επί ΕΣΣΔ, αυτό άλλαξε άρδην μετά την κατάρρευση το 1991. Μεταξύ 1993 και 2015, η Ρωσία εξήγαγε κατά μέσο όρο περίπου 10% ετησίως περισσότερα από ό, τι εισήγαγε.

Τα διαρκή εμπορικά πλεονάσματα από εξαγωγές είναι ένας σίγουρος τρόπος για να συσσωρεύσει κανείς πλούτο στο εξωτερικό. Συνηθίζεται δε όταν υπάρχει πλεόνασμα, είτε αυτό έχει δημιουργηθεί από ιδιωτικές επιχειρήσεις είτε από κράτη, να γίνονται επενδύσεις ώστε αυτό να αυγατίσει.

Οπότε τι συμβαίνει με τη Ρωσία; Οι πλεονασματικές εξαγωγές δεκατριών χρόνων θα έπρεπε να έχουν παράξει επενδύσεις στο εξωτερικό ίσες με το 230% τουλάχιστον του εθνικού εισοδήματος – χωρίς μάλιστα να περιλαμβάνονται τα κέρδη από τις επενδύσεις αυτές, τα οποία μπορούσαν να επανεπενδυθούν και να αποδώσουν ακόμα περισσότερα.

Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του πλούτου, ωστόσο, δεν εμφανίζεται στα επίσημα οικονομικά στοιχεία της Ρωσίας. Το 2015, τα καθαρά περιουσιακά στοιχεία της χώρας στο εξωτερικό ανέρχονταν στο 26% του εθνικού εισοδήματος, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των Pikety, Zucman και Novokmet.

Με απλά μαθηματικά μπορεί κανείς να καταλάβει ότι ένα μέρος των συσσωρευμένων πλεονασμάτων, που υπερβαίνουν το 200% του εθνικού εισοδήματος της Ρωσίας, έχει εξαφανιστεί. Λαμβάνοντας υπόψη τις αποδόσεις που θα είχαν οι επενδύσεις αυτών των πλεονασμάτων, οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι το σύνολο του χαμένου ρωσικού πλούτου στο εξωτερικό φτάνει ή και ξεπερνά το 300% του ΑΕΠ. Το 200-300% του ρωσικού ΑΕΠ, με τα δεδομένα του 2017, ισοδυναμεί με 3,2-4,8 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Οι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι μεγάλο μέρος των χρημάτων που λείπουν πιθανότατα φυγαδεύτηκαν από τη χώρα μέσω υπεράκτιων συναλλαγών, που δεν αποτυπώνονται στα επίσημα οικονομικά στοιχεία. Η ταχεία ιδιωτικοποίηση που ακολούθησε την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης έθεσε αυτό τον μηχανισμό σε κίνηση και περιελάμβανε κρατικά περιουσιακά στοιχεία που πωλούνταν «μπιρ παρά» και συγκεντρώνονταν σε λίγα χέρια.

Η συσσώρευση ρωσικού πλούτου σε υπεράκτιες δικαιοδοσίες φαίνεται ότι συνεχίστηκε τις επόμενες δεκαετίες μετά την πτώση. Χρησιμοποιώντας κάποια διαθέσιμα επίσημα δεδομένα, οι συντηρητικές εκτιμήσεις των οικονομολόγων είναι ότι το 2016 ο κρυφός offshore πλούτος ήταν περίπου τριπλάσιος από την κατοχή καταγεγραμμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό. «Ο πλούτος που κατέχουν οι πλούσιοι Ρώσοι στο εξωτερικό -στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ελβετία, στην Κύπρο και σε παρόμοια υπεράκτια κέντρα- είναι περίπου όσος κατέχει ολόκληρος ο πληθυσμός στη Ρωσία», ανέφεραν.

Ο Πούτιν, που βρίσκεται στο τιμόνι της χώρας από το 2000, δεν έχει παίξει μικρό ρόλο στην διασφάλιση της ροής του υπεράκτιου και του εγχώριου πλούτου της Ρωσίας στα χέρια των λίγων. Για την ακρίβεια φαίνεται να έχει έναν από τους πρώτους ρόλους.

Στις αποκαλύψεις της Διεθνούς Σύμπραξης Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) και της γερμανικής εφημερίδας Sueddeutsche Zeitung για το «Δίκτυο Πούτιν» στα Panama Papers ξεδιπλώθηκε ένα γαϊτανάκι εκατοντάδων εκατομμυρίων που ενέπλεκε offshore οι οποίες συνδέονται με φίλους του ρώσου προέδρου. Οι φίλοι αυτοί είναι πιθανόν να δρούσαν για λογαριασμό του. Στο γαϊτανάκι του χρήματος, πέρα από τις offshore, εμφανίζονταν και παραρτήματα ρωσικών τραπεζών στην Κύπρο, καθώς και κυπριακές εταιρείες.

Διαβάστε εδώ τη συνέχεια:

Το παράδειγμα του Δικτύου Πούτιν στα Panama Papers →

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News