Ξεκίνησε ως ένα τρεμόπαιγμα στον νυχτερινό ουρανό. Αλλά πιο προσεκτικές παρατηρήσεις αποκάλυψαν ότι οι αστρονόμοι είχαν καταγράψει τη μεγαλύτερη κοσμική έκρηξη που έχουμε δει ποτέ, ένα γεγονός που πιστεύεται ότι προκλήθηκε από ένα γιγάντιο νέφος αερίου που καταβροχθίστηκε από μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα.

Η έκρηξη, η οποία εντοπίστηκε σε απόσταση οκτώ δισ. ετών φωτός από τη Γη, είναι πάνω από 10 φορές πιο φωτεινή από οποιαδήποτε γνωστή σουπερνόβα και μέχρι στιγμής έχει διαρκέσει περισσότερα από τρία χρόνια, καθιστώντας την την ισχυρότερη έκρηξη που έχει καταγραφεί.

«Πέρασε απαρατήρητη για έναν χρόνο, αλλά σταδιακά γινόταν πιο φωτεινή», είπε στον Guardian ο δρ Φίλιπ Γουάισμαν, αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον που ηγήθηκε της ομάδας παρατήρησης και έκανε τη σχετική δημοσίευση. Οταν οι παρατηρήσεις αποκάλυψαν πόσο μακρινό ήταν το συμβάν, τότε οι αστρονόμοι εκτίμησαν τη σχεδόν αδιανόητη κλίμακα του γεγονότος.

«Υπολογίσαμε ότι είναι μια έκρηξη περίπου 100 φορές το μέγεθος του ηλιακού συστήματος με φωτεινότητα περίπου 2 τρισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από εκείνη του ήλιου», είπε ο Γουάισμαν. «Σε τρία χρόνια, αυτό το γεγονός έχει απελευθερώσει περίπου 100 φορές περισσότερη ενέργεια από ό,τι ο ήλιος στα 10 δισεκατομμύρια χρόνια ζωής του».

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η έκρηξη, γνωστή ως «συμβάν AT2021lwx», είναι το αποτέλεσμα ενός τεράστιου νέφους αερίου, χιλιάδες φορές μεγαλύτερου από τον Ηλιο μας, που βυθίζεται στο αναπόδραστο στόμιο μιας υπερμεγέθους μαύρης τρύπας. Το νέφος αερίου μπορεί να προήλθε από το μεγάλο νεφελώδη «δακτύλιο» που συνήθως περιβάλλει τις μαύρες τρύπες, αν και δεν είναι σαφές τι το έβγαλε από την τροχιά του και το έριξε στην κοσμική καταβόθρα.

Το AT2021lwx δεν είναι το πιο λαμπρό φαινόμενο που έχουμε δει ως τώρα. Μια φωτεινότερη έκρηξη ακτίνων γάμμα, γνωστή ως GRB 221009A, εντοπίστηκε πέρυσι, αλλά αυτό το συμβάν διήρκεσε μόνο λίγα λεπτά. Αντίθετα, το νέο συμβάν εξακολουθεί να είναι ενεργό, πράγμα που σημαίνει ότι η συνολική απελευθέρωση ενέργειας είναι πολύ μεγαλύτερη.

Η έκρηξη εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2020 από την εγκατάσταση Zwicky Transient Facility στην Καλιφόρνια, η οποία ερευνά τον νυχτερινό ουρανό για ξαφνικές αυξήσεις στη φωτεινότητα που θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν κοσμικά γεγονότα όπως σουπερνόβα ή διερχόμενους αστεροειδείς και κομήτες. Το συμβάν αρχικά δεν ξεχώριζε, αλλά όταν οι παρατηρήσεις επέτρεψαν να υπολογιστεί η απόστασή του, οι αστρονόμοι συνειδητοποίησαν ότι είχαν καταγράψει ένα απίστευτα σπάνιο γεγονός.

«Οταν είπα στην ομάδα μας τους αριθμούς, ήταν όλοι πολύ σοκαρισμένοι», είπε ο Γουάισμαν. «Μόλις καταλάβαμε πόσο εξαιρετικά φωτεινό ήταν, έπρεπε να βρούμε έναν τρόπο να το εξηγήσουμε».

Το συμβάν ήταν εκτός του εύλογου εύρους μιας σουπερνόβα (άστρο που εκρήγνυται) και έτσι οι αστρονόμοι στράφηκαν στο άλλο σενάριο που προκαλεί φωτεινές λάμψεις στον νυχτερινό ουρανό,  το λεγόμενο «γεγονός παλιρροϊκής διαταραχής». Αυτά τα συμβάντα συνήθως περιλαμβάνουν ένα αστέρι που πλησιάζει πολύ κοντά σε μια μαύρη τρύπα και τεμαχίζεται, με ένα μέρος να καταπίνεται και το υπόλοιπο να μετατρέπεται σε έναν στροβιλιζόμενο δίσκο.

Αλλά οι προσομοιώσεις έδειξαν ότι ένα αστέρι με μάζα τουλάχιστον 15 φορές εκείνη του ήλιου θα χρειαζόταν για να δημιουργηθεί η AT2021lwx. «Η συνάντηση μιας μαύρης τρύπας με ένα τόσο τεράστιο αστέρι είναι πολύ σπάνια, επομένως πιστεύουμε ότι ένα πολύ μεγαλύτερο νέφος αερίου είναι πιο πιθανό», είπε ο Γουάισμαν.

Οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες συνήθως περιβάλλονται από ένα τεράστιο δακτύλιο αερίων και σκόνης και οι επιστήμονες εικάζουν ότι μέρος αυτού του υλικού μπορεί να έχει διαταραχθεί, πιθανώς από μια σύγκρουση γαλαξιών, και να έχει σταλεί προς το στόμιο της μαύρης τρύπας. Καθώς το υλικό κινούνταν προς τον ορίζοντα γεγονότων της μαύρης τρύπας (το σφαιρικό εξωτερικό της όριο) θα είχε εκπέμψει τεράστιες ποσότητες θερμότητας και φωτός, φωτίζοντας ένα μέρος του δακτυλίου και ανεβάζοντας τη θερμοκρασία στους 12-13.000 βαθμούς Κελσίου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News