Αν αναλογιστεί κανείς το επίπεδο αλλά και την ποιότητα των διμερών σχέσεων της Τουρκίας με το Κατάρ, ενδεχομένως να απορήσει για την ξαφνική διάθεση Αθήνας και Ντόχα να ενισχύσουν τις δικές τους διπλωματικές επαφές. Και όμως, με την αντιφατική αλλά εξαιρετικά ισχυρή χώρα του Κόλπου όλα τα σενάρια είναι πάντα ανοιχτά.

Το Κατάρ διαθέτει αξιοσημείωτες εμπορικές σχέσεις με το Ισραήλ, ενώ την ίδια ώρα χρηματοδοτεί τουλάχιστον εδώ και μία δεκαετία τη Χαμάς με περίπου 500 εκατ. δολάρια τον χρόνο. Το 2012, μάλιστα, ο εμίρης Αλ Θάνι, πατέρας του σημερινού ηγέτη που επισκέφθηκε την Ελλάδα, ήταν ο πρώτος επικεφαλής κράτους που επισκέφθηκε τη Λωρίδα της Γάζας υπό τη διοίκηση της Χαμάς, περνώντας μάλιστα από την Αίγυπτο στον συνοριακό σταθμό της Ράφα.

Το Κατάρ είναι ένας από τους στενότερους συμμάχους της Ουάσινγκτον στη Μέση Ανατολή, με αμερικανικά αεροσκάφη να επιχειρούν εναντίον του ISIS από τη βάση που διαθέτουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στη χώρα. Παραλλήλως, όμως, οι Καταριανοί φιλοξενούσαν έως πρότινος στο έδαφος τους τον πολιτικό ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια.

Η Ντόχα, δε, συνεχίζει να πρωταγωνιστεί στις διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων, ενώ πιστώνεται σε μεγάλο βαθμό τις έως τώρα συμφωνίες για την απελευθέρωση των ομήρων. Για τον πρόεδρο Μπάιντεν το Κατάρ είναι ένας «πολύ σημαντικός μη νατοϊκός εταίρος» των Αμερικανικών. Ο δε Αντονι Μπλίνκεν δήλωσε «ευγνώμων» για τη συμβολή του Κατάρ στις διπλωματικές πρωτοβουλίες για τη Γάζα. Αρα, οι σχέσεις του Κατάρ με τη Χαμάς δεν είναι ανέγγιχτες, αλλά σαφέστατα υπαρκτές.

Τελικά τι ακριβώς συμβαίνει με το Κατάρ; Εως το 2017 το εμιράτο είχε τεθεί σε κατάσταση απομόνωσης, οικονομικής και διπλωματικής, από τις υπόλοιπες αραβικές χώρες λόγω της στήριξης που παρείχε στους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Ηταν η εποχή που ο Ερντογάν, και αυτός διαπρύσιος υποστηρικτής των Αδελφών Μουσουλμάνων, αναζητούσε ρευστότητα και το Κατάρ δίαυλο προς τον έξω κόσμο.

Το 2022 το διμερές εμπόριο των δύο πλευρών ξεπέρασε τα 2,2 δισ. δολάρια, ενώ τα κεφάλαια καταριανών εταιρειών στην Τουρκία έφτασαν τα 33 δισ. δολάρια. Οι Τούρκοι διαθέτουν αεροπορική βάση στο Κατάρ και οι ένοπλες δυνάμεις των δύο χωρών συνεκπαιδεύονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Κατά την τελευταία συνάντησή του με τον Ερντογάν, τον Δεκέμβριο του 2023, ο Αλ Θάνι μίλησε για «βαθιά ριζωμένες σχέσεις των δύο χωρών».

Σήμερα, όμως, η διαίρεση του αραβικού κόσμου έχει σαφώς υποχωρήσει. Η δε παρέμβαση της προηγούμενης αμερικανικής διοίκησης, επί προεδρίας Τραμπ, στη Μέση Ανατολή λειτούργησε ευεργετικά για το Κατάρ. Με σταδιακά βήματα, το εμιράτο αποκατέστησε τις διπλωματικές σχέσεις του στην ευρύτερη περιοχή, κάνοντας παραλλήλως τις πρώτες εξωστρεφείς κινήσεις προς την πλευρά της Δύσης.

Μάλιστα, μετά το ξέσπασμα του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, οι ευρωπαίοι ηγέτες, μεταξύ των οποίων και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έχουν αντιληφθεί ότι αν θέλουν να έχουν την πραγματική εικόνα των διαβουλεύσεων για το Παλαιστινιακό, τότε πρέπει να κρατούν ανοιχτό δίαυλο επαφής με το Κατάρ.

Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να τοποθετηθεί σήμερα η προσπάθεια ενίσχυσης των επαφών του Κατάρ με την Ελλάδα, την οποία η ζάπλουτη οικογένεια Αλ Θάνι δεν βλέπει μόνο ως έναν εξαιρετικό τουριστικό προορισμό. Οι Καταριανοί διαθέτουν πολλά δισεκατομμύρια δολάρια για επενδύσεις, ειδικά στον τομέα της ενέργειας, και εξετάζουν τις προοπτικές που παρέχουν οι υποδομές υγροποίησης φυσικού αερίου και η σύνδεση της χώρας δια της Ρεβυθούσας και του FSRU της Αλεξανδρούπολης με την ηπειρωτική Ευρώπη.

Γενικότερα, η Αθήνα έχει προσφερθεί να λειτουργήσει υπέρ της ενίσχυσης των σχέσεων της ΕΕ με το Κατάρ, όπως έχει πράξει και με άλλες αραβικές χώρες, με προεξάρχουσα την Αίγυπτο, η δε Ντόχα εκτιμά ιδιαιτέρως τη διάνοιξη εμπορικής και επενδυτικής πύλης με τελικό προορισμό την ευρωπαϊκή αγορά. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Αλ Θάνι μετά την επίσκεψή του στην Ελλάδα θα συνεχίσει την περιοδεία του στην Ευρώπη.

Διπλωματικές πηγές από την ελληνική πρωτεύουσα επισημαίνουν στο protagon ότι στην εξίσωση θα πρέπει να προστεθεί και η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ενώ το γεγονός ότι ο Ερντογάν επιχειρεί δυναμικά να αναλάβει ηγετικό ρόλο στον σουνιτικό μουσουλμανικό κόσμο ενδεχομένως να ενοχλεί, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, το Κατάρ. Ετερος έμπειρος διπλωμάτης που βρίσκεται κοντά στα κέντρα λήψης αποφάσεων τονίζει ότι τόσο η Αθήνα όσο και η Ντόχα επιχειρούσαν, συστηματικά τους τελευταίους μήνες, να καλύψουν την απόσταση που τις χώριζε ακριβώς εξαιτίας της επικίνδυνης ψυχρότητας που επικρατούσε στις δύο πλευρές του Αιγαίου.

Τέλος, η υπογραφή της συμφωνίας στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των υπουργείων Εθνικής Αμυνας Ελλάδας και Κατάρ, αφενός επισημοποιεί την εν εξελίξει επί του πεδίου συνέργεια των δύο πλευρών, αφετέρου αποτελεί ένα σαφές μήνυμα προς την Τουρκία ότι η Αθήνα θα συνεχίσει να αναπτύσσει τις συμμαχίες της στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή, με στόχο τη διατήρηση της ειρήνης και της ευημερίας στην ευρύτερη περιοχή. Με βάση τις έως τώρα πληροφορίες, η συμφωνία περιλαμβάνει κοινές αεροπορικές σχέσεις, με τα καταριανά Ραφάλ να συμμετέχουν ήδη από πέρυσι στη μεγάλη διεθνή άσκηση «Ηνίοχος».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News