Σε σκάνδαλο εξελίσσεται η υπόθεση της «εξαιρετικά ασυνήθιστης» κλοπής αρχαιοτήτων ανυπολόγιστης αξίας από τις συλλογές του Βρετανικού Μουσείου, όπου μεταξύ άλλων, φυλάσσονται και τα περίφημα Γλυπτά του Παρθενώνα. Η κλοπή χαρακτηρίζεται ως η μεγαλύτερη παραβίαση ασφαλείας στη σύγχρονη ιστορία του Μουσείου, το οποίο αναμφίβολα μένει εκτεθειμένο μετά την αποκάλυψη ότι αντικείμενα συλλογής είχαν προ πολλού «εξαφανιστεί, κλαπεί ή υποστεί φθορές», κάποια μάλιστα είχαν εκτεθεί προς πώληση στο διαδίκτυο!

Ωστόσο, δεν είναι παρά τα πιο πρόσφατα τεχνουργήματα σε μια μακριά λίστα έργων τέχνης, που εξαφανίστηκαν κατά καιρούς από μουσεία του κόσμου. Τα μουσεία, γράφει στους Times του Λονδίνου ο Τζακ Μπλάκμπερν, ακροβατούν καθημερινά σε ένα τεντωμένο σκοινί, εκθέτοντας τα πιο πολύτιμα αντικείμενα του κόσμου σε όποιον θέλει να περάσει τις πόρτες τους, ενώ ταυτόχρονα είναι επιφορτισμένα με τη φύλαξή τους· το αποτέλεσμα αυτού του σχεδόν αδύνατου έργου είναι ότι στην πραγματικότητα τίποτα δεν είναι ασφαλές, όπως δείχνει η έρευνα του βρετανικού μουσείου.

Διάσημες κλοπές ανεκτίμητων έργων τέχνης φέρνουν στον νου χολιγουντιανές σκηνές, ανάλογες με τη «Συμμορία των 11» σε μουσείο ή ακόμα καλύτερα τη χαριτωμένη σειρά «Lupin» του Netflix για μια κλοπή στο Λούβρο· στην πραγματικότητα οι περισσότερες ληστείες μπορεί να είναι πολύ απλές, αρκεί να βρεθεί ο κατάλληλος άνθρωπος την κατάλληλη στιγμή στο κατάλληλο μέρος με την κατάλληλη σκάλα…

Το History μας θυμίζει 10 διάσημες κλοπές που έχουν γίνει κατά καιρούς σε μουσεία, εκκλησίες και κάστρα. Ιδού:

H «Μόνα Λίζα» φεύγει από το Λούβρο (1911)

Πριν από 112 χρόνια, στις 21 Αυγούστου 1911, ο Λουί Μπερού, ένας ερασιτέχνης ζωγράφος έστησε το καβαλέτο του κοντά στο σημείο που έπρεπε να είναι κρεμασμένη η «Μόνα Λίζα»· προς έκπληξή του όμως η γυναίκα με το μυστηριώδες χαμόγελο δεν ήταν στη θέση της. Γάλλοι ντετέκτιβ έψαχναν πάνω από δύο χρόνια να βρουν τον πίνακα που είχε κλαπεί. Μάλιστα, κατηγόρησαν αδίκως και συνέλαβαν τον ποιητή Γκιγιόμ Απολινέρ και τον ζωγράφο Πάμπλο Πικάσο· ωστόσο και οι δύο απαλλάχτηκαν των κατηγοριών μετά τις απολογίες τους. Κάποια στιγμή, ύποπτος για την ανάθεση της κλοπής θεωρήθηκε και ο αμερικανός μεγιστάνας Τζ. Π. Μόργκαν. Δύο χρόνια αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1913, ένας ιταλός ζωγράφος επικοινώνησε με έναν εξέχοντα έμπορο έργων τέχνης στη Φλωρεντία, ισχυριζόμενος ότι είχε στην κατοχή του το διάσημο πορτρέτο. Τότε, η αστυνομία συνέλαβε τον Βιντσέντζο Περούτζια, πρώην υπάλληλο του Λούβρου, και ανέκτησε τον πίνακα. Αποδείχθηκε ότι την ημέρα της ληστείας, το μουσείο ήταν κλειστό. Ο Περούτζια, είτε είχε κρυφτεί στο μουσείο την προηγούμενη νύχτα είτε μπήκε απαρατήρητος εκείνο το πρωί με άλλους εργάτες, αφαίρεσε τη «Μόνα Λίζα» από το κάδρο της και την έκρυψε κάτω από τα ρούχα του. Στην γενέτειρά του την Ιταλία, ωστόσο, ο διαρρήκτης χαιρετίστηκε ως πατριώτης που θέλησε να επιστρέψει το έργο στο μουσείο και εξέτισε φυλάκιση μόλις έξι μηνών.

Λεηλασία της Ευρωπαϊκής Τέχνης από τους Ναζί (1933 – 1945)

Πριν και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ναζί λεηλάτησαν περίπου το 20% της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης, κατάσχοντας πολύτιμα έργα, τα οποία είτε ανήκαν σε εβραϊκές οικογένειες είτε φυλάσσονταν σε μουσεία στις κατεχόμενες πόλεις. Ο Αδόλφος Χίτλερ, ένας αποτυχημένος καλλιτέχνης ο ίδιος, ήθελε να συγκεντρώσει μια τεράστια συλλογή για το Führermuseum του (δεν έγινε ποτέ) και, για να το κάνει, διέταξε τους Ναζί να λεηλατήσουν ιστορικά μουσεία -μεταξύ των οποίων το Λούβρο στο Παρίσι και το Ουφίτσι στη Φλωρεντία- γκαλερί, εκκλησίες και σπίτια ιδιωτών συλλεκτών. Ανάμεσα στους αμέτρητους άλλους θησαυρούς που κατασχέθηκαν από γερμανούς στρατιώτες (πολλοί από τους οποίους ανακτήθηκαν μετά τον πόλεμο) ήταν τα γλυπτά και άλλες διακοσμήσεις του «Amber Room», της «Κεχριμπαρένιας Αίθουσας», στο παλάτι της Αικατερίνης κοντά στην Αγία Πετρούπολη. Το μυθικό περιεχόμενό του δεν επανεμφανίστηκε ποτέ και εικάζεται ότι καταστράφηκε από βομβαρδισμούς, χάθηκε με ένα βυθισμένο υποβρύχιο, είναι κρυμμένο σε  καταφύγιο ή θαμμένο σε κάποια λιμνοθάλασσα.

Το «Πολύπτυχο τέμπλο της Γάνδης» (1934)

Η «Λατρεία του Μυστικού Αμνού» (ολοκληρώθηκε το 1432) είναι ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της Αναγέννησης στη Βόρεια Ευρώπη (της πρώιμης φλαμανδικής τέχνης), γνωστό και ως «Πολύπτυχο τέμπλο της Γάνδης». Το επικών διαστάσεων τέμπλο (με πλάτος περίπου 4,3μ., ύψος 3,6μ και βάρος μεγαλύτερο από δύο τόνους) με τις 24 συνθέσεις, είναι έργο του φλαμανδού ζωγράφου Γιαν βαν Αϊκ και του αδελφού του Χούμπερτ βαν Αϊκ, και είχε την πιο ταραχώδη ιστορία όλων των εποχών, αφού πιστεύεται ότι έχει κλαπεί τουλάχιστον επτά φορές. Από τις πιο αξιοσημείωτες περιπέτειές του: Τον 16ο αιώνα, εικονομάχοι Καλβινιστές προσπάθησαν να το λεηλατήσουν και να το κάψουν. Το 1794, τα στρατεύματα του Ναπολέοντα άρπαξαν πολλά πάνελ, τα οποία κατέληξαν στο Λούβρο. Και στις αρχές του 19ου αιώνα, ένας απατεώνας κληρικός σε συνεργασία με έναν έμπορο έργων τέχνης, έκλεψε τα ακραία πάνελ, τα οποία βρέθηκαν σε ένα Μουσείο του Βερολίνου.

Μέχρι το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όλα τα μέρη (πλην ενός που έχει αντικατασταθεί με αντίγραφο) επέστρεψαν στον αρχικό τους οίκο αλλά η επανένωσή τους ήταν σύντομη. Μια νύχτα του 1934, κλέφτες εισέβαλαν στον καθεδρικό ναό και έκλεψαν το κάτω αριστερό πάνελ, ζητώντας λύτρα· αλλά ο πίνακας δεν εμφανίστηκε ποτέ ξανά. Το 1942, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ολόκληρο το έργο δέχτηκε ίσως τη μεγαλύτερη απειλή: με εντολή του Χίτλερ (που πίστευε ότι ήταν ένας κωδικοποιημένος χάρτης με αρχαία χριστιανικά λείψανα) εκλάπη από τους Ναζί και κρύφτηκε σε ένα αυστριακό αλατωρυχείο. Ο Χέρμαν Γκέρινγκ, εν τω μεταξύ, το ποθούσε για την προσωπική του συλλογή. Μετά το το τέλος του πολέμου ανακτήθηκε από τον αμερικανικό στρατό (τους «Monuments Men», που έγιναν ταινία) και επέστρεψε στο Βέλγιο, όπου μετά από την αποκατάστασή του εκτίθεται στον καθεδρικό ναό του Αγίου Μπάβο μέσα σε προθήκη προστατευμένο με αλεξίσφαιρο γυαλί .

Κλοπή στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Νέας Υόρκης (1964)

Τη νύχτα της 29ης Οκτωβρίου 1964 τρεις νεαροί σέρφερ έγιναν κλέφτες κοσμημάτων, όταν κατάφεραν να σκαρφαλώσουν με σκοινί και να μπουν κρυφά από ένα παράθυρο στον τέταρτο όροφο του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Νέας Υόρκης, από όπου απέσπασαν αμύθητους πολύτιμους λίθους, όπως το ζαφείρι 563 καρατίων «Star of India», το ρουμπίνι  100 καρατίων «DeLong Star» και το μαύρο ζαφείρι 116 καρατίων «Midnight Star». Οι Τζακ Μέρφι (γνωστός και ως Murph the Surf), Αλαν Κουν και Ρότζερ Κλαρκ, ήταν τρεις καλοβαλμένοι 20άρηδες από το Μαϊάμι, που έμεναν σε μια σουίτα στο ρετιρέ ενός ξενοδοχείου στο Μανχάταν. Μετά από εβδομάδες σχεδιασμού, οι Μέρφι και Κουν κατάφεραν να αιωρηθούν κρεμασμένοι από ένα σκοινί έξω από ένα παράθυρο του τμήματος  J.P. Morgan Hall of Gems and Minerals του μουσείου (ήταν ανοιχτό για αερισμό και ο συναγερμός δεν λειτουργούσε), ενώ ο Κλαρκ φυλούσε τσίλιες από κάτω κάνοντας το γύρο του τετραγώνου με μια λευκή Cadillac. Χρησιμοποιώντας έναν κόφτη γυαλιού και κολλητική ταινία, οι κλέφτες διέρρηξαν τις προθήκες χωρίς πρόβλημα, αλλά δύο ημέρες αργότερα συνελήφθησαν. Εξέτισαν ποινή φυλάκισης περίπου δύο χρόνων ο καθένας και οι περισσότεροι από τους πολύτιμους λίθους ανακτήθηκαν.

Ληστές μεταμφιεσμένοι σε αστυνομικούς εισβάλλουν στο Μουσείο Γκάρντνερ της Βοστώνης (1990)

Μια από τις μεγαλύτερες ληστείες έργων τέχνης στην ιστορία, που παραμένει ανεξιχνίαστη, έλαβε χώρα στις 18 Μαρτίου 1990, όταν δύο ένοπλοι μεταμφιεσμένοι σε αστυνομικούς μπήκαν στο Μουσείο Ιζαμπέλα Στιούαρτ Γκάρντνερ της Βοστώνης μέσα στη νύχτα, λέγοντας στους φρουρούς ότι ερευνούσαν κάτι ταραχές. Εδεσαν τους φρουρούς στο υπόγειο και 81 λεπτά μετά την άφιξή τους, έφυγαν με 13 έργα τέχνης, μεταξύ των οποίων πίνακες των Ρέμπραντ, Βερμέερ, Ντεγκά και Μανέ. Με τα έργα τέχνης εξαφανισμένα και τους διαρρήκτες ακόμα ελεύθερους,  η έρευνα του FBI είναι σε εξέλιξη, ενώ το μουσείο (που έχει αφήσει κενά κάδρα στις θέσεις των έργων)  προσφέρει αμοιβή 10 εκατ. δολαρίων για πληροφορίες που θα οδηγήσουν στην ασφαλή επιστροφή των κλεμμένων θησαυρών.

«Η Κραυγή» εκλάπη δύο φορές (1994 και 2004)

Ο νορβηγός ζωγράφος Εντβαρντ Μουνκ δημιούργησε τέσσερις εκδοχές της «Κραυγής» (1894), του πιο διάσημου έργου του, δύο από τις οποίες έπεσαν στα χέρια ληστών. Τον Φεβρουάριο του 1994, και ενώ η Νορβηγία είχε στραμμένο το βλέμμα της στην τελετή έναρξης των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο πόλη Λίλεχαμερ, διαρρήκτες έσπασαν ένα παράθυρο του Εθνικού Μουσείου στο Οσλο και έκλεψαν μια εκδοχή του εμβληματικού πίνακα, αφήνοντας ένα σημείωμα που έγραφε «Ευχαριστώ για την κακή ασφάλεια» ενώ αργότερα ζήτησαν ένα εκατ. δολάρια ως λύτρα. Το έργο ανακτήθηκε τρεις μήνες αργότερα, όταν προσπάθησαν να το πουλήσουν, και οι δράστες συνελήφθησαν αλλά τελικά αφέθηκαν ελεύθεροι λόγω νομικού κωλύματος (ήταν Βρετανοί, που είχαν εισέλθει στη Νορβηγία με ψεύτικες ταυτότητες). Δέκα χρόνια αργότερα, τον Αύγουστο του 2004, δύο μασκοφόροι μπήκαν στο Μουσείο Μουνκ του Οσλο, κρατώντας ομήρους τουρίστες και υπαλλήλους υπό την απειλή όπλου, μέχρι να αποσπάσουν από τα κάδρα τους, μια άλλη εκδοχή της «Κραυγής» και την «Μαντόνα» του Μουνκ, και διέφυγαν με κλεμμένο αυτοκίνητο, που οδηγούσε συνεργάτης τους. Το 2006, η νορβηγική αστυνομία κατάφερε να εντοπίσει τους καμβάδες, που είχαν υποστεί ελαφρά σκισίματα και ζημιές από νερό, και να συλάβει τους κλέφτες.

Το Εθνικό Μουσείο της Σουηδίας χάνει δύο Ρενουάρ και έναν Ρέμπραντ (2000)

Τον Δεκέμβριο του 2000, μια συμμορία λήστεψε το Εθνικό Μουσείο Καλών Τεχνών στη Στοκχόλμη με τακτικές, που θυμίζουν χολιγουντιανό σενάριο. Ενώ ένας από τους ληστές απειλούσε το προσωπικό ασφαλείας με πολυβόλο, δύο άλλοι κατέβασαν δύο πίνακες του Ρενουάρ  και έναν του Ρέμπραντ. Στο μεταξύ, συνεργοί τους ανατίναξαν αυτοκίνητα σε άλλα σημεία της πόλης, για να εμποδίσουν την αστυνομία να φθάσει εγκαίρως στο μουσείο, ενώ στον δρόμο έξω από το μουσείο είχαν πετάξει καρφιά για να αποτρέψουν τους διώκτες. Στη συνέχεια, οι διαρρήκτες διέφυγαν με ταχύπλοο που τους περίμενε έξω από το μουσείο (είναι παραθαλάσσιο). Λίγες εβδομάδες αργότερα, ζήτησαν λύτρα ύψους τριών εκατ. δολαρίων, αλλά το μουσείο αρνήθηκε να τα πληρώσει. Λίγο αργότερα οι δράστες συνελήφθησαν και μέχρι το 2005, ανακτήθηκαν και οι τρεις πίνακες.

Ληστεία στην Πινακοθήκη Γουίτγορθ του Μάντσεστερ (2003)

Τρεις πίνακες των Πάμπλο Πικάσο, Βίνσεντ Βαν Γκογκ και Πολ Γκογκέν, συνολικής αξίας περίπου 1,6 εκατ. δολαρίων εκείνη την εποχή, πέρασαν μια βροχερή νύχτα σε μια υπαίθρια δημόσια τουαλέτα, αφού εξαφανίστηκαν από την Γκαλερί Τέχνης Γουίτγουορθ, εκεί κοντά, στο Μάντσεστερ της Αγγλίας, στις 26 Απριλίου 2003. Μια ημέρα μετά την κλοπή η αστυνομία έλαβε μια ανώνυμη πληροφορία, που τους οδήγησε στην απίθανη κρυψώνα των αγνοούμενων έργων τέχνης.  Οι πίνακες βρέθηκαν μέσα σε έναν σωλήνα από χαρτόνι στον οποίο υπήρχε και ένα σημείωμα με τον ισχυρισμό ότι οι διαρρήκτες είχαν κάνει την κλοπή για να τονίσουν την κακή ασφάλεια του μουσείου.

Ψευτοτουρίστες κλέβουν την «Madonna of the Yarnwinder» (2003)

Τον Αύγουστο του 2003, δύο κλέφτες, που υποδύονταν τους τουρίστες, άρπαξαν από έναν τοίχο του κάστρου Ντράμλανριγκ της Σκωτίας, πατρογονικού του δούκα του Μπούκλιου, τον πίνακα «Madonna of the Yarnwinder» (1501), ένα αριστούργημα της Αναγέννησης, που πιστεύεται ότι είναι έργο του Λεονάρντο ντα Βίντσι, αξίας δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων.  Οι ληστές άφησαν το πλαίσιο του πίνακα ακριβώς έξω από τις πύλες του κάστρου και διέφυγαν με ένα αυτοκίνητο που τους περίμενε. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η αστυνομία βρήκε τον πίνακα σε δικηγορικό γραφείο της Γλασκώβης και για την κλοπή κατηγορήθηκαν οκτώ άνδρες. Η Σκότλαντ Γιαρντ υπέθετε εδώ και καιρό, ότι ο πίνακας βρισκόταν στα χέρια διακινητών ναρκωτικών, οι οποίοι τον χρησιμοποιούσαν ως εγγύηση για συμφωνίες. Το έργο εκτίθεται τώρα στην Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας στο Εδιμβούργο.

Μασκοφόρος διαρρήκτης ληστεύει το παρισινό Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (2010)

Στις 20 Μαΐου 2010, ένας άνδρας με μάσκα γάτας, που πιστεύεται ότι έδρασε μόνος του, μπήκε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Παρισιού και βγήκε με πέντε πολύτιμους πίνακες, μεταξύ των οποίων τa «Le Pigeon aux Petits Pois» του Πάμπλο Πικάσο, «La Pastorale» του Ανρί Ματίς και «Woman with a Fan» του Αμεντέο Μοντιλιάνι, μαζί με έργα των Ζορζ Μπρακ και Φερνάν Λεζέρ, συνολικής αξίας περίπου 70 εκατ. δολαρίων, εκείνη την εποχή. Για τη ληστεία συνελήφθη ο Βιέραν Τόμικ, ο οποίος ήταν γνωστός ως «Spider-Man» επειδή σκαρφάλωνε σε πλαϊνές όψεις κτιρίων –είχε βελτιώσει τις δεξιότητές του στο παρκούρ ως έφηβος, σκαρφαλώνοντας στις ταφόπλακες και τα μαυσωλεία του παρισινού νεκροταφείου Περ Λαζέζ- και καταδικάστηκε σε φυλάκιση οκτώ ετών. Καταδικάστηκαν επίσης δύο συνεργοί, ένας έμπορος αντικών, που φέρεται ότι παρήγγειλε τη ληστεία και ένας ωρολογοποιός, που έκρυψε τα έργα. Ωστόσο οι ερευνητές εξακολουθούν να αναζητούν τους πίνακες, τους οποίους ειδικοί περιέγραψαν ως μη δυνάμενους να πωληθούν στην ανοιχτή αγορά.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News