Το 1969, όταν ο Κάρολος στέφθηκε πρίγκιπας της Ουαλίας σε ηλικία 21 ετών, βίωσε όλη την μεγαλοπρέπεια της τελετής, χωρίς να γνωρίζει ότι το μοντέρνο στέμμα που φορούσε στο κεφάλι του είχε στην κορυφή του ένα μπαλάκι του πινγκ πονγκ. Φυσικά, η μικρή πλαστική σφαίρα δεν ήταν απλά καλυμμένη με χρυσό φιλιγκράν (περίτεχνο τεχνούργημα από σύρμα)· περιβαλλόταν επίσης από έναν αιωρούμενο αστερισμό με διαμάντια τοποθετημένα στο σχήμα του Σκορπιού, που είναι το ζώδιο του Καρόλου: ήταν μια στιγμή συνάντησης της παγανιστικής αστρολογίας με τα εκκλησιαστικά τελετουργικά και την πνευματώδη αισθητική του camp, σε ένα ελαφρώς σοκαριστικό κάλυμμα της κεφαλής, που ταίριαζε ωστόσο στον εκκεντρικό πρίγκιπα, γράφει στον Guardian ο Ολιβερ Γουέινραϊτ.

Το στέμμα σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα και χρυσοχόο Λούι Οζμαν –«αυθεντικό χίπι» τον περιέγραψε ένας φίλος του– σηματοδοτώντας τη ριζική απομάκρυνση από το συνηθισμένο design των βασιλικών στεμμάτων. Αυτό ήταν ένα φουτουριστικό χρυσό όραμα με απότομες καμπύλες, οι οποίες περιβάλλονταν από αφηρημένα μοτίβα κρίνων και σταυρούς με λεπτές ακίδες που προεξείχαν σαν αστραπές.

Ο χρυσός προήλθε συμβολικά από την Ουαλία, αλλά αντί να σφυρηλατηθεί παραδοσιακά –σε μια επίδειξη σύγχρονων μεθόδων– επιμεταλλώθηκε σε εποξειδική ρητίνη χύτευσης. Ενα εσωτερικό καπέλο από μωβ βελούδο με μπορντούρα από ερμίνα ολοκλήρωσε την εμφάνισή του, εκπληρώνοντας την επιθυμία του Καρόλου για ένα στέμμα που θα μπορούσε να φορέσει ένας «σύγχρονος πρίγκιπας» με κανονικό κούρεμα, και όχι κάποιος με περούκα και «αυτιά που φαίνονται».

Το περίεργο αυτό στέμμα βρέθηκε στο επίκεντρο μιας τελετής που επινοήθηκε από τον θείο του Καρόλου, λόρδο Σνόουντον, φωτογράφο και γνώστη της επιρροής των media. Ο 21χρονος πρίγκιπας στέφθηκε με φόντο το εντυπωσιακό μεσαιωνικό Κάστρο Κερνάρφον στην Ουαλία, μέσα σε ένα επιβλητικό κουβούκλιο από πλέξιγκλας σχεδιασμένο έτσι ώστε οι κάμερες να μπορούν να βλέπουν καλά τη δράση, ενώ οι επισκέπτες κάθονταν σε μοντέρνες κόκκινες καρέκλες bentwood, που προσέθεταν λίγο ποπ χρώμα στη σκηνή. Η τελετή ήταν εξίσου επινοημένη, γράφει στον Guardian ο Ολιβερ Γουέινραϊτ. Οπως θυμήθηκε αργότερα ο Σνόουντον, όλα ήταν «φρικτά ψεύτικα».

Μισό αιώνα αργότερα, ο –γνώστης του ντιζάιν– βασιλιάς ετοιμάζεται τώρα για την πιο σημαντική τελετή της ζωής του. Αυτή τη φορά, όμως, πρόκειται για μια αυθεντική ιεροτελεστία 1.000 ετών, που έχει αλλάξει ελάχιστα από τον 11ο αιώνα, και είναι απίθανο να υπάρχουν περίπτερα από πλέξιγκλας ή πειραματικό στέμμα με κεραυνούς και αστραπές…

Ωστόσο, οι εναλλακτικές τάσεις του Καρόλου Γ’ φαίνεται ότι εξακολουθούν να είναι ισχυρές: η πρόσκληση της στέψης έχει μια μπορντούρα με προχριστιανικά μοτίβα και λουλουδάκια, με το φυλλώδες πρόσωπο του Πράσινου Ανθρώπου (το πνεύμα του δάσους) στο κέντρο της. Αλλά ο Κάρολος δεν θα στεφθεί με στεφάνι Δρυίδη από κλαδιά βελανιδιάς.

Αντιθέτως, στην τελετή θα χρησιμοποιηθούν δυο άλλα ιστορικά στέμματα. Στη στέψη θα φορέσει το στέμμα του Αγίου Εδουάρδου, που κατασκευάστηκε το 1661 για τον Κάρολο Β’ και χρησιμοποιήθηκε από τη βασίλισσα Ελισάβετ Β’ στα βασιλικά διακριτικά της. Η δημιουργία του βασίστηκε σε ένα στέμμα του 11ου αιώνα που λέγεται ότι φορούσε ο Αγιος Εδουάρδος ο Εξομολογητής, ένας από τους τελευταίους αγγλοσάξονες βασιλείς της Αγγλίας, ισχυρισμός που πιθανότατα κατασκευάστηκε από τους μοναχούς του Αβαείου του Γουέστμινστερ για να προσελκύσουν προσκυνητές. Το τέχνασμά τους, όμως, λειτούργησε και αυτό το στέμμα χρησιμοποιήθηκε στη στέψη κάθε άγγλου μονάρχη τα επόμενα 400 χρόνια.

Ωστόσο, είχε άσχημο τέλος· το 1649, μετά την εκτέλεση του Καρόλου Α’ κατά τη διάρκεια του αγγλικού εμφυλίου πολέμου, η Βουλή των Κοινοτήτων ψήφισε να λιώσουν «τα παιχνίδια και τα μικροπράγματα» της μοναρχίας. Οι βουλευτές δεν εντυπωσιάστηκαν από το αρχαίο σύμβολο εξουσίας και πλούτου. Ο κατάλογός τους αναφέρει απλώς: «Χρυσό στέμμα με μικρές πέτρες και δύο κουδουνάκια». (Ωριμο για τον φούρνο, δηλαδή…)

Με αυτό το ανεπαρκές ιστορικό, το στέμμα του 17ου αιώνα που θα χρησιμοποιηθεί στις 6 Μαΐου, αφού θα έχει προσαρμοστεί στο κεφάλι του Καρόλου, είναι ένα περίτεχνα διακοσμημένο αντίγραφο αυτού που θα μπορούσε να ήταν εκείνο το λιωμένο στέμμα, το οποίο επινοήθηκε ελεύθερα από τον βασιλικό κοσμηματοπώλη Ρόμπερτ Βάινερ.

Με βαρύ σκελετό από μασίφ χρυσό στολισμένο στις άκρες με χρυσές μπίλιες και ένθετους πολύτιμους και ημιπολύτιμους λίθους περίτεχνα κομμένους –μεταξύ των οποίων τουρμαλίνες, λευκά και κίτρινα τοπάζια, ρουμπίνια, αμέθυστους, ζαφείρια, γρανάτες, περίδοτα, ζιργκόν, σπινέλ και ακουαμαρίνες–, το πολύτιμο στέμμα ζυγίζει πάνω  από δύο κιλά.

«Ζυγίζει έναν τόνο» παραπονέθηκε κάποτε η αείμνηστη βασίλισσα Ελισάβετ. Σύμφωνα με το περιοδικό Private Eye, ο Κάρολος προετοιμάστηκε για τη δοκιμασία φορώντας στο κεφάλι του σακουλάκια με αλεύρι τυλιγμένα σε βελούδο και κρυμμένα μέσα σε ένα καπέλο bowler. Το στέμμα του Αγίου Εδουάρδου, όμως, δεν ήταν πάντα τόσο στολισμένο. Τις περισσότερες φορές, στο πλαίσιο μέτρων λιτότητας έμενε χωρίς πολύτιμους λίθους.

«Μέχρι τον 20ο αιώνα συνήθιζαν να νοικιάζουν τα κοσμήματα για τη στέψη» λέει στον Guardian η Αννα Κέι, συγγραφέας του βιβλίου «The Crown Jewels». «Πριν ξεκινήσει η βαθιά εξόρυξη τεράστιων διαμαντιών στη Νότια Αφρική, δεν υπήρχαν πολλά τριγύρω. Ετσι, ο βασιλικός κοσμηματοπώλης τα νοίκιαζε από ανθρώπους που είχαν κομμάτια στις συλλογές τους» εξηγεί.

Η ενοικίαση των πολύτιμων λίθων σήμαινε ότι το στέμμα μπορούσε να στολιστεί πολύ πέρα από τις δυνατότητες των βασιλικών ταμείων. Οπως επεσήμαναν στον Γεώργιο Δ’ το 1820 οι κοσμηματοπώλες του στέμματος, εάν οι πέτρες νοικιάζονταν, το στέμμα του θα μπορούσε να κατασκευαστεί «με οποιοδήποτε κόστος».

Ο Κάρολος Γ’ μπορεί να ευχόταν να είχε ακόμα τη δύναμη να διαμορφώσει το δικό του οικογενειακό κειμήλιο με μερικά πολύτιμα διαμάντια. Αντ’ αυτού, για τη στέψη του το στέμμα του Αγίου Εδουάρδου θα απαθανατιστεί ως emoji. Οχι πως ο βασιλιάς αγαπά ιδιαίτερα το στέμμα της μητέρας του: το έχει ήδη αφαιρέσει από τον βασιλικό θυρεό με το μονόγραμμά του, προτιμώντας  το στέμμα του οίκου των Τυδώρ. Αυτό το τέρας των τριών κιλών, φτιαγμένο για τον Ερρίκο H’, που επίσης έλιωσε στον εμφύλιο πόλεμο, είχε ως πρότυπο το Αυτοκρατορικό Στέμμα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Τέλος πάντων, ο βασιλιάς δεν θα χρειαστεί να φορέσει το στέμμα του Αγίου Εδουάρδου για πολύ. Κάποια στιγμή θα αποσυρθεί στο παρεκκλήσι του Αγίου Εδουάρδου και θα ξαναβγεί, φορώντας άλλη βασιλική μοβ ρόμπα και νέο κάλυμμα κεφαλής: το αυτοκρατορικό κρατικό στέμμα. Με βάρος λιγότερο από το μισό βάρος του στέμματος του Αγίου Εδουάρδου, είναι το πιο πρακτικό από τα δύο και φοριέται στα εγκαίνια του κοινοβουλίου και σε άλλες ανάλογες εκδηλώσεις.

Oταν το αρχικό αυτοκρατορικό στέμμα καταστράφηκε, το 1649, είχε εκτιμηθεί στο πενταπλάσιο της αξίας εκείνου του Αγίου Εδουάρδου, χάρη στους πολύτιμους λίθους του, και η αναβίωσή του το 1937 δεν πήγε πίσω.

«Είναι εντελώς επικαλυμμένο» λέει η Κέι. «Δεν μπορείς καν να δεις το στέμμα από τα διαμάντια». Το αυτοκρατορικό κρατικό στέμμα είναι στολισμένο με περίπου 3.000 διαμάντια, 17 ζαφείρια, 11 σμαράγδια, 269 μαργαριτάρια και τέσσερα ρουμπίνια, μεταξύ των οποίων το ρουμπίνι του Μαύρου Πρίγκιπα, που μοιάζει με κεράσι γλασέ.

Οπως υποδηλώνει το όνομα, το αυτοκρατορικό κρατικό στέμμα είναι το απόλυτο σύμβολο της αποικιακής εποχής της Βρετανίας: ένα μεγέθους καπέλου μνημείο για τη βίαιη εξόρυξη πόρων. Το διαμάντι Cullinan II, 317 καρατίων, είναι μια από τις πολλές πέτρες που κόπηκαν από το τεράστιο διαμάντι Cullinan, 3.000 καρατίων, που εξορύχθηκε στη Νότια Αφρική το 1905, όταν η χώρα ήταν βρετανική αποικία. Ο συμβολισμός δεν πέρασε απαρατήρητος όταν εμφανίστηκε το στέμμα με αυτό το διαμάντι στην κηδεία της βασίλισσας, πυροδοτώντας εκκλήσεις για επαναπατρισμό των πολύτιμων λίθων.

«Τα ορυκτά της χώρας μας και άλλων χωρών εξακολουθούν να ωφελούν τη Βρετανία σε βάρος του λαού μας» δήλωσε ο Θαντουξόλο Σάμπελο, πρώην επαρχιακός γραμματέας του ANC, του κυβερνώντος κόμματος της Νότιας Αφρικής. «Το διαμάντι Cullinan πρέπει να επιστραφεί άμεσα» τόνισε.

Το Royal Collection Trust, το οποίο φροντίζει τα κοσμήματα του στέμματος, υποστηρίζει, ωστόσο, ότι το διαμάντι Cullinan «προσφέρθηκε στον Εδουάρδο Ζ’ το 1907, ως μια συμβολική χειρονομία για να κλείσει το ρήγμα μεταξύ Βρετανίας και Νότιας Αφρικής μετά τον πόλεμο των Μπόερς».

Ο θάνατος της βασίλισσας Ελισάβετ πυροδότησε επίσης εκκλήσεις για την επιστροφή στην Ινδία του διαμαντιού Koh-i-noor, του διαβόητου αιματοβαμμένου κοσμήματος που βρίσκεται επί του παρόντος στο στέμμα της Βασίλισσας Μητέρας, και το οποίο διεκδικούν επίσης το Ιράν, το Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Αυτό το στέμμα είχε επιλεγεί αρχικά για τη στέψη της Καμίλα, αλλά θα παραμείνει κλειδωμένο στον Πύργο του Λονδίνου, αφού το κυβερνών κόμμα της Ινδίας δήλωσε ότι η εμφάνισή του θα ανακαλούσε «οδυνηρές αναμνήσεις του αποικιακού παρελθόντος».

Αντ’ αυτού, η Καμίλα θα φορέσει το στέμμα της βασίλισσας Μαίρης, συζύγου του βασιλιά Γεωργίου Ε’, που σχεδιάστηκε το 1911 ως στέμμα για πολλές περιπτώσεις, με 2.200 διαμάντια και αφαιρούμενα τόξα, ώστε να μπορεί να φορεθεί σαν απλή στρογγυλή «κορόνα», ενώ και τα αποσπώμενα διαμάντια μπορούν να φορεθούν σαν καρφίτσες.

Το στέμμα διαθέτει οκτώ μισά τόξα, αντί για τα συνηθισμένα τέσσερα: «Για την Καμίλα έχουν αφαιρεθεί μερικά τόξα, ώστε να φαίνεται πιο αγγλικό. Αλλά ακόμα κι έτσι είναι ένα υπέροχο εδουαρδινό κομμάτι. Ελπίζω να έχει [η Καμίλα] ένα ωραίο μεγάλο κεφάλι» λέει η Κέι.

Για τη στέψη προηγούμενων βασιλικών συζύγων γινόταν πάντα ανάθεση για τη δημιουργία ενός νέου στέμματος, αλλά τα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ επιθυμούν να τονίσουν την απόφαση να χρησιμοποιηθεί ένα στέμμα από την τεράστια συλλογή της οικογένειας «για το συμφέρον της βιωσιμότητας και της αποτελεσματικότητας» γράφει στον Guardian ο Ολιβερ Γουέινραϊτ.

Μήπως αυτό σημαίνει ότι έχει περάσει η εποχή του σπουδαίου design του βρετανικού στέμματος, μετά από αιώνες στολισμού χρυσών καλυμμάτων της κεφαλής με πετράδια αμφιβόλου προέλευσης; «Ο βασιλιάς», επισημαίνει η Κέι, «ενδιαφέρεται περισσότερο για την αισθητική και τη δεξιοτεχνία από οποιοδήποτε άλλο μέλος της βασιλικής οικογένειας που μπορούμε να θυμηθούμε. Ετσι, αν δεν φτιαχτεί  νέο στέμμα για εκείνον, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς νέο στέμμα στο μέλλον».

Φαίνεται, λοιπόν, ότι μια χιλιετία βασιλικών στεμμάτων έφτασε στο μεγαλειώδες τέλος της το 1969, όταν παρουσιάστηκε εκείνο το αστρολογικό μπαλάκι του πινγκ πονγκ, το οποίο ήταν ίσως ένα εύστοχο σύμβολο της μοναρχίας: μια κούφια πλαστική σφαίρα τυλιγμένη σε ένα αστραφτερό πέπλο, μεταφέροντας ένα μήνυμα που δεν έχει απολύτως κανένα νόημα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News