«Γνωρίζουμε ήδη, και με βεβαιότητα, ποιοι θα ωφεληθούν περισσότερο από τους δασμούς που θέλησε να επιβάλει ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ: Οχι οι αμερικανικές εταιρείες ούτε οι εργάτες του Πόρτλαντ και του Ντιτρόιτ, αλλά οι λαθρέμποροι»: αυτό γράφει σε ανάλυσή του στην Corriere della Sera ο Ρομπέρτο Σαβιάνο, που δεν είναι μια τυχαία υπογραφή. Ο ιταλός ερευνητής, δημοσιογράφος και συγγραφέας έγινε διάσημος σε όλον τον κόσμο για το «Γόμορρα», το βιβλίο που ξεσκέπασε τη δράση της ναπολιτάνικης μαφίας.

«Οποιος ξέρει πώς να εισάγει παράνομα τα εμπορεύματα που υπόκεινται σε δασμούς θα έχει στην πραγματικότητα τον ρόλο του οικονομικού εξισορροπητή, οι δασμοί θα υφίστανται ως επίσημο σχέδιο ενώ τα αγαθά θα συνεχίσουν να εισέρχονται χωρίς να κοστίζουν περισσότερο (τα εμπορεύματα που διακινούνται λαθραία παρακάμπτουν τους φόρους, οπότε με αυτόν τον τρόπο αποσβένουν το κόστος της παράνομης μεταφοράς)» εξηγεί.

Ωστόσο η συζήτηση για τους δασμούς και το λαθρεμπόριο διεξάγεται στο περιθώριο και είναι συγκεχυμένη, ενώ το όλο ζήτημα αντιμετωπίζεται ανεπαρκώς. «Ο νόμος έχει θεσπιστεί, αλλά ποιες είναι οι εγκληματικές στρατηγικές που θα επιτρέπουν την παράκαμψή του; Ποιοι κανόνες στην πραγματική οικονομική πράξη θα αντικαταστήσουν τους νόμους;», διερωτάται ο Σαβιάνο.

Η άλλη πλευρά της οικονομίας

Ο ιταλός ειδικός στην εγκληματικότητα σημειώνει ότι αυτή η σκοτεινή πλευρά, η «πλευρά βήτα», όπως τη χαρακτηρίζει, στην πραγματικότητα αποτελεί την πιο «αληθινή εκδοχή» της οικονομίας, και η μη αντιμετώπισή της συνεπάγεται τη μη κατανόηση των όποιων πολιτικών αποφάσεων.

«Οποιος ασχολείται με τις επιχειρήσεις γνωρίζει ότι δεν υπάρχει ένας νόμιμος δρόμος και ένα παράνομο μονοπάτι, δεν πρόκειται για αντικρουόμενες δυναμικές, αντίθετα υπάρχουν επιλογές: κατά πόσο μπορεί μια επιχειρηματική δραστηριότητα να είναι παράνομη, ώστε να παράγεται κέρδος, δίχως να μετατραπεί σε εγκληματική οργάνωση μια εταιρεία;

Κατά πόσο, συγχρόνως, μπορεί μια εγκληματική πρακτική να καταστεί θεμιτή και νόμιμη;», διερωτάται ο Ρομπέρτο Σαβιάνο, σημειώνοντας πως «δεν υπάρχει κανένας που να σέβεται απόλυτα τους νόμους και δεν υπάρχει κανείς που δεν σέβεται καθόλου τους νόμους. Αυτός είναι ο σύγχρονος μαφιοποιημένος καπιταλισμός», γράφει. Το ζήτημα, όμως, είναι ότι θιασώτης του ενδέχεται να είναι και ο 47ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο Τραμπ είναι ένας πρώην εργολάβος που ανδρώθηκε με τις επιχειρηματικές λογικές της Κόζα Νόστρα της δεκαετίας του 1980, οπότε γνωρίζει πολύ καλά ότι για να συνεχίσουν να αναπτύσσονται οι αμερικανικές επιχειρήσεις θα πρέπει να συνεχίσουν να προμηθεύονται προϊόντα από χώρες υπό δασμούς στις προηγούμενες, όμως, τιμές. Ξέρει επίσης ότι, εάν θέλουν, μπορούν να το κάνουν και θα το κάνουν: «Πολλά ευρωπαϊκά και κινεζικά, ινδικά και βιετναμέζικα προϊόντα θα συνεχίσουν να εισάγονται στις ΗΠΑ λαθραία […] από τα σύνορα του Καναδά και του Μεξικού και από τα λιμάνια της Φιλαδέλφειας, του Μαϊάμι και του Λονγκ Μπιτς», προβλέπει ο Σαβιάνο.

«Οι αμερικανικές Αρχές γνωρίζουν πολύ καλά ότι θα συμβεί αυτό και γνωρίζουν πολύ καλά ότι τα καρτέλ της μαφίας οργανώνονται ήδη. Μια νέα τεράστια αγορά ανοίγεται για αυτούς, συγκρίσιμη, δυνητικά, με εκείνην της περιόδου της ποτοαπαγόρευσης. Η οικονομική ωφέλεια μέσω (της παράνομης) διακίνησης νόμιμων αγαθών δημιουργεί πολύ ευρύτερη κοινωνική συνενοχή από τη διακίνηση όπλων ή μεθαμφεταμίνης. Ο Τραμπ σκέφτεται και ενεργεί όπως ανέκαθεν: σαν ένας γκάνγκστερ. Ο ίδιος μάλιστα έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι έμαθε αυτήν την αδίστακτη δράση από τον μέντορά του Ρόι Κον, ο οποίος υπήρξε δικηγόρος αρχιμαφιόζων όπως οι Γκαλάντε, Γκαμπίνο και Μπατέντι, καθώς και “σύμβουλος” της οικογένειας Τζενοβέζε», όπως μας πληροφορεί ο ιταλός ειδικός στη μαφία.

Περιθώρια δράσης

Τι σημαίνει, όμως, στην περίπτωση των δασμών, ότι ο Τραμπ σκέφτεται και ενεργεί ως μαφιόζος; Καταρχάς, ενώ επιδιώκει να πλήξει τους όποιους «εχθρούς» του, ενδέχεται να πλήξει και τους όποιους «φίλους» του. Οι δεύτεροι, ωστόσο, θα μπορέσουν να ξεπεράσουν το πρόβλημα, γιατί θα τους αφήσει περιθώρια δράσης, σύμφωνα, πάντα, με τον Σαβιάνο, ο οποίος προβλέπει πως σύντομα θα αρχίσουν να ανθίζουν οι γραφειοκρατικές απάτες, με εμπορεύματα να δηλώνονται ως προερχόμενα από μια αγορά στην οποία δεν έχουν επιβληθεί δασμοί, ακόμη και εάν παράγονται σε μία χώρα με πολύ υψηλούς δασμούς.

Ωστόσο η όλη διαδικασία δεν είναι ιδιαίτερα εύκολη, καθώς δεν αρκεί μόνο η μεταφορά της έδρας μια εταιρείας. Εστιάζοντας στην πατρίδα του, ο Σαβιάνο γράφει πως ο Αγιος Μαρίνος καταβάλλει λιγότερους δασμούς από την Ιταλία αλλά οι ιταλικές εταιρείες δεν θα πρέπει να μετακομίσουν μόνο στα χαρτιά εκεί, θα πρέπει να μεταφέρουν και την παραγωγή, ώστε να μην υπόκεινται τα προϊόντα τους στους δασμούς που επιβλήθηκαν στην Ιταλία.

Αυτό που θα συμβεί δεν θα είναι η φυγή εταιρειών από τη μια χώρα στην άλλη, αλλά πολλές εταιρείες θα επιδιώξουν να μεταφέρουν –πραγματικά ή πλασματικά– μέρος της παραγωγικής διαδικασίας σε χώρες χωρίς δασμούς ή έστω με χαμηλότερους δασμούς. Εάν τα κινεζικά παντελόνια ράβονταν στην Αργεντινή, θα μπορούσαν να εισάγονται στις ΗΠΑ χωρίς να φορολογούνται όπως όλα τα υπόλοιπα Made in China προϊόντα. Σε αυτό το πλαίσιο οι Κινέζοι θα έπρεπε είτε όντως να μεταφέρουν σημαντικό μέρος της παραγωγής στην Αργεντινή είτε να αρχίσουν “λαδώνουν” εργοστάσια της Αργεντινής για να δηλώνουν πως αυτό όντως συμβαίνει.

Τα «σκοτεινά» λιμάνια

Μια άλλη στρατηγική θα είναι η απόκρυψη της πραγματικής αξίας των αγαθών: μια παραγγελία αξίας πενήντα χιλιάδων δολαρίων θα δηλώνεται ότι αξίζει δέκα χιλιάδες. Η αύξηση των τελωνειακών ελέγχων θα επιβραδύνει σημαντικά τη διαμετακόμιση των εμπορευμάτων, οπότε πολλοί θα στραφούν σε «σκοτεινά», όπως τα χαρακτηρίζει ο Σαβιάνο, λιμάνια, με εμπορεύματα από την Ινδία, για παράδειγμα, να φτάνουν στο λιμάνι του Κορίντο, στη Νικαράγουα, ή της Ακαχούλτα στο Ελ Σαλβαδόρ, όπου θα δηλώνονται ως εμπορεύματα προερχόμενα όχι από την Ινδία αλλά από την Τουρκία.

«Το λαθρεμπόριο και οι γραφειοκρατικές μεθοδεύσεις είναι ήδη ένα τεράστιο ζήτημα που ποτέ δεν αντιμετωπίστηκε πραγματικά από την πολιτική», επισημαίνει ο Σαβιάνο, αναφερόμενος ενδεικτικά στο λαθρεμπόριο λυβικού πετρελαίου από τις διάφορες πολιτοφυλακές οι οποίες συναλλάσσονται απευθείας με κράτη.

Αλλά η υπόθεση των δασμών είναι κάτι εντελώς διαφορετικό, μια άλλη ιστορία «που μας αποκαλύπτει πώς ο Τραμπ κήρυξε μια νέα αυτοκρατορική εποχή για τις εγκληματικές οργανώσεις, που θα πρωταγωνιστήσουν στην παράκαμψη των δασμών και θα είναι οι νέοι και προνομιούχοι συνομιλητές αμερικανικών και ασιατικών και ευρωπαϊκών εταιρειών. Ολα με τις ευλογίες του Ντόναλντ Τραμπ, μαθητή του Ρόι Κον», καταλήγει ο ιταλός ειδικός.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News