«Κάνετε αυτό που σας λέω, αλλιώς μπορεί να είμαι αρκετά τρελός ώστε να ανατινάξω τους πάντες» γράφει ο Εντουαρντ Λους, αρχισυντάκτης των Financial Times στις ΗΠΑ, συνοψίζοντας τον πυρήνα της εξαιρετικής μαύρης κωμωδίας «Dr. Strangelove» («S.O.S Πεντάγωνο καλεί Μόσχα» στα ελληνικά) του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Φυσικά, ο βρετανός δημοσιογράφος δεν έχει στο μυαλό του τον παρανοϊκό ταξίαρχο της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας Τζακ Ρίπερ (ο οποίος διατάζει την πρώτη  πυρηνική επίθεση κατά της ΕΣΣΔ), αλλά τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος κάνει ακριβώς αυτό: προσποιείται τον τρελό, ώστε να τρομάξει τους όποιους εχθρούς, αντιπάλους αλλά και συμμάχους του και να τους εξαναγκάσει να συμμορφωθούν προς τις όποιες απαιτήσεις του.

«Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι πολύ απίθανο να εκτοξεύσει πυρηνικά όπλα. Αλλά σίγουρα θα ήταν ικανοποιημένος αν οι άλλοι πίστευαν ότι θα μπορούσε να το κάνει. Ούτε παρανοϊκός είναι επειδή πιστεύει ότι μια προσέγγιση α λα “Dr. Strangelove” μπορεί να έχει αποτέλεσμα. Τον εξυπηρέτησε καλά κατά στα πρώτα του 78 χρόνια» γράφει ο Λους.

«Το να προσποιείται τον τρελό ήταν βασικό εργαλείο για τη σταδιοδρομία του Τραμπ» προσθέτει, επικαλούμενος τον άγγλο στοχαστή Γκίλμπερτ Κιθ Τσέστερτον, ο οποίος είχε γράψει πως «είναι ο λογικός αισιόδοξος αυτός που αποτυγχάνει, ο παράλογος αισιόδοξος αυτός που πετυχαίνει. Είναι έτοιμος να συνθλίψει ολόκληρο το σύμπαν για χάρη του εαυτού του».

Οσο για το σύμπαν του αμερικανού προέδρου, ο Λους θεωρεί απίθανο το ενδεχόμενο ο Τραμπ να γίνει λιγότερο απρόβλεπτος λόγω των αντιδράσεων σε όλα όσα έχει ήδη κάνει. Σημειώνει πως η χιονοστιβάδα των εκτελεστικών διαταγμάτων, οι μαζικές απολύσεις και η υπόσχεσή του για την έναρξη μιας νέας χρυσής εποχής είχαν σκοπό να προκαλέσουν σοκ και δέος, δημιουργώντας την εντύπωση ότι αναμορφώνει τον κόσμο (όπως σκέφτηκε ένας από τους δισεκατομμυριούχους δωρητές, συγκρίνοντας τις πρώτες επτά μέρες της δεύτερης θητείας του με τις επτά μέρες της δημιουργίας του Σύμπαντος από τον Θεό).

Μάλιστα, ο Τραμπ την πρώτη του μεγάλη επιτυχία –την εκεχειρία στη Γάζα– τη σημείωσε πριν καν αναλάβει προεδρικά καθήκοντα. Ο Τζο Μπάιντεν ασκούσε πίεση για κατάπαυση του πυρός επί μήνες, ωστόσο ούτε το Ισραήλ ούτε η Χαμάς έδιναν ιδιαίτερη σημασία, έως ότου επανήλθε στο προσκήνιο της διεθνούς σκηνής ο Τραμπ, τον οποίο «υπάκουσαν εκ των προτέρων», όπως γράφει ο Λους.

O αμερικανός πρόεδρος θα μπορούσε επίσης να ισχυριστεί ότι σόκαρε και τρόμαξε την Κολομβία τόσο πολύ ώστε να αποδεχτεί τελικά τους όρους του για απρόσκοπτη απέλαση παράτυπων μεταναστών στη χώρα. Σύμφωνα, όμως, με τον Λους το «ηθικό δίδαγμα» του διπλωματικού επεισοδίου που έλαβε χώρα το περασμένο Σαββατοκύριακο «είναι πολύ πιο ασαφές».

Ο Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή δασμών και κυρώσεων στην Κολομβία, αφού η Μπογκοτά αρνήθηκε να δεχτεί δύο αμερικανικά στρατιωτικά αεροσκάφη που μετέφεραν κολομβιανούς παράτυπους μετανάστες υπό απέλαση από τις ΗΠΑ. Στη συνέχεια ο κολομβιανός πρόεδρος Γκουστάβο Πέτρο απάντησε με μια σειρά από προσβολές, αποστέλλοντας συγχρόνως ένα πολιτικό αεροσκάφος στις ΗΠΑ να παραλάβει τους μετανάστες και υποκύπτοντας τελικά στα αιτήματα της Ουάσινγκτον.

«Η κολομβιανή κυβέρνηση αποδέχτηκε όλους τους όρους του προέδρου Τραμπ, δηλαδή την απεριόριστη αποδοχή όλων των επαναπροωθήσεων παράτυπων Κολομβιανών από τις ΗΠΑ, περιλαμβανομένων και εκείνων που μεταφέρονται με στρατιωτικά αεροσκάφη, χωρίς περιορισμό ούτε καθυστέρηση» ανακοίνωσε ο Λευκός Οίκος την περασμένη Κυριακή.

«Στην πραγματικότητα η Κολομβία έχει δεχτεί εκατοντάδες πτήσεις απελαθέντων μεταναστών από τις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι ο Πέτρο δεν παραχώρησε πολλά. Ωστόσο άλλες χώρες μπορεί τώρα να σκεφτούν δύο φορές πριν εκνευρίσουν τον Τραμπ» σχολιάζει ο αρχισυντάκτης των FT στην Αμερική.

Από τη σκοπιά της Ευρώπης, το δυστύχημα είναι πως μεταξύ αυτών των χωρών φαίνεται ότι συγκαταλέγονται και τα περισσότερα κράτη της Γηραιάς Ηπείρου. Το πρώτο «θύμα» του Τραμπ στην Ευρώπη ήταν η πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρέντρικσεν, την οποία σόκαρε ο αμερικανός ηγέτης, εξηγώντας της –με τόνο κάθε άλλο παρά φιλικό και επί 45 λεπτά– γιατί οι ΗΠΑ πρέπει να αποκτήσουν τη Γροιλανδία.

«Η στάση αρχών θα ήταν η Γαλλία, η Βρετανία και άλλες χώρες να συμπαραταχθούν με τη Δανία και να πουν “Αρκετά! Η Αμερική δεν μπορεί να καταπατήσει την κυριαρχία άλλων χωρών”» γράφει ο Λους. «Αλλά αυτό θα ήταν τρελό, σωστά; Η αντίδρασή τους υπήρξε όσο ισχνή αναμενόταν να είναι. Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες της Ευρώπης συμπεριφέρονται ακριβώς όπως ανέμενε ο Τραμπ: δουλοπρεπώς. Θα μπορούσαν επίσης να έχουν καλέσει τον Τραμπ να συνεχίσει έτσι» προσθέτει.

Ομως η μεγαλύτερη δοκιμασία για τον Τραμπ είναι η Ζώνη της Διώρυγας του Παναμά, καθώς οι ΗΠΑ είναι δεσμευμένες βάσει συνθήκης να σέβονται την κυριαρχία του Παναμά. Ακόμα και αν ο Τραμπ εξανάγκαζε τη χώρα των 4,5 εκατομμυρίων ανθρώπων να σπάσει τα συμβόλαιά της με την CK Hutchison, τον όμιλο ετερογενών δραστηριοτήτων που εδρεύει στο Χονγκ Κονγκ και πρακτικά διαχειρίζεται τη διώρυγα, «η νίκη του θα μπορούσε να είναι πύρρεια», σύμφωνα πάντα με τον Λους.

Γιατί ο πρόεδρος του Παναμά ήταν αισθητά πιο αποφασιστικός από την πρωθυπουργό της Δανίας, όπως ήταν και η πρόεδρος του Μεξικού, η οποία (σε αντίθεση με τον πρωθυπουργό του Καναδά) απάντησε θαρραλέα στην απειλή του Τραμπ για δασμολογικό πόλεμο πριν καν αναλάβει τα καθήκοντά του. Σίγουρα δεν ήταν δουλοπρεπής ούτε η αντίδραση του προέδρου της Κολομβίας, και σίγουρα δεν ήταν τυχαίο ότι την Κυριακή ένας κινέζος διπλωμάτης είπε πως οι σχέσεις Κολομβίας-Κίνας είναι ισχυρότερες από κάθε άλλη περίοδο τα τελευταία 45 χρόνια.

Ολοκληρώνοντας την ανάλυσή του, ο Λους σημειώνει ότι βραχυπρόθεσμα η τακτική του Τραμπ θα μπορούσε κάλλιστα να αποδειχθεί πιο αποτελεσματική από εκείνη του Τζο Μπάιντεν, «του οποίου η διπλωματία έδειχνε καλύτερη στα χαρτιά παρά στην πράξη».

Είναι πολύ πιθανό, για παράδειγμα, τα ευρωπαϊκά κράτη να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους υπό τον φόβο της οργής του Τραμπ και μη έχοντας ξεχάσει πως έχει πει ότι η Ρωσία θα μπορούσε να «κάνει ό,τι θέλει» με σύμμαχες χώρες που ξοδεύουν πολύ λίγα. Με τον καιρό, όμως, ο Τραμπ αναπόφευκτα θα σπείρει δυσπιστία όσον αφορά τον λόγο, την αξιοπιστία της Αμερικής.

«Μεγάλες περιοχές του κόσμου εγκατέλειψαν πριν από πολύ καιρό την ιδέα μιας φιλελεύθερης διεθνούς τάξης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ […] Ωστόσο θα αναζητήσουν ασφάλεια. Δεν θα αποτελέσει έκπληξη αν στο προσεχές μέλλον η Κίνα κερδίσει περισσότερους φίλους και επιρροή στο ημισφαίριο του Τραμπ» καταλήγει ο Εντουαρντ Λους.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News