Γιατί στην παρούσα φάση; Γιατί μόλις τώρα, περισσότερους από 14 μήνες μετά από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και το ξέσπασμα του πολέμου, ο Σι Τζινπίνγκ επικοινώνησε, επιτέλους, τηλεφωνικά με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι;

Ο κινέζος πρόεδρος είναι σίγουρα πραγματιστής, οπότε ενδέχεται να επέλεξε να παρέμβει τώρα, μελετώντας και εκείνος, όπως όλοι στη Δύση, τους χάρτες των στρατηγών του Κιέβου που προετοιμάζονται για τη μεγάλη εαρινή αντεπίθεσή τους, η έναρξη της οποίας εκτιμάται πως είναι πλέον ζήτημα ημερών.

Τα ουκρανικά σχέδια γεννούν μεγάλες προσδοκίες, αλλά προκαλούν συγχρόνως μεγάλη ανησυχία στη Μόσχα, αλλά και στην Ουάσιγκτον και όχι μόνο. Υπάρχουν φόβοι για ενδεχόμενη κλιμάκωση και επέκταση του πολέμου, ενώ υφίσταται και το «φάσμα μιας πυρηνικής αντίδρασης της Ρωσίας», όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του ο Γκουίντο Σαντεβέκι της Corriere della Sera, ενδεχόμενο που τρομάζει όχι μόνο τις Δυτικές πρωτεύουσες, αλλά και το Πεκίνο.

Ο Σι, ανοίγοντας έναν προσωπικό δίαυλο με τον ουκρανό πρόεδρο και αποστέλλοντας μια αντιπροσωπεία στην Ουκρανία και αλλού για συνομιλίες με «όλες τις πλευρές» και στόχο την επίλυση της σύρραξης, «ενδέχεται να θέλει να αποτρέψει ή τουλάχιστον να αναβάλει την ουκρανική αντεπίθεση», γράφει ο ιταλός σχολιαστής.

Δεν γνωρίζουμε αν ο κινέζος πρόεδρος, πριν επικοινωνήσει με τον Ζελένσκι, είχε μυστικές διαβουλεύσεις με τον «φίλο» του Βλαντίμιρ Πούτιν. Ούτε αν φοβάται ότι ο ρωσικός στρατός είναι προορισμένος να υποστεί και άλλα πισωγυρίσματα στο πεδίο, εξέλιξη που θα μπορούσε να αναγκάσει το Κρεμλίνο να καταφύγει στη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων.

Αυτό, ωστόσο, δεν αλλάζει το γεγονός ότι στην παρούσα φάση, τόσο το Κίεβο όσο και η Μόσχα αλλά και η Δύση καλούνται να αξιολογήσουν την κινεζική πρωτοβουλία. Επικαλούμενος την «ορθολογική σκέψη», ο Σι επισήμανε πως «είναι σημαντικό να αδράξουμε την ευκαιρία και να δημιουργήσουμε ευνοϊκές συνθήκες για την πολιτική διευθέτηση της κρίσης», με τα λόγια του να ερμηνεύονται και ως μια άτυπη πρόσκληση προς τις ΗΠΑ.

Τηλεφωνώντας στον Βολοντίμιρ Ζελέσνκι, ο κινέζος ομόλογός του, εμμέσως (αν όχι κυρίως), επεδίωξε επίσης να εντυπωσιάσει τη διεθνή κοινότητα, να προσελκύσει τη προσοχή της, να αλλάξει τις αντιλήψεις όσον αφορά τον ρόλο της Κίνας στον πόλεμο που μαίνεται στην Ουκρανία.

Τις προηγούμενες εβδομάδες, αρχικά ο ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ και στη συνέχεια ο γάλλος  πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ζήτησαν προσωπικά από τον Σι, κατά τις επίσημες επισκέψεις τους στο Πεκίνο, να ασκήσει πιέσεις στον Πούτιν αλλά και να αναδειχθεί ως δυνάμει διαμεσολαβητής, επικοινωνώντας με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Για να καλύψει τις πολιτικές (και εμπορικές) αποστολές των Ευρωπαίων και να απαντήσει στην πιο επικριτική θέση που εξέφρασε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ουρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο κομμουνιστής ηγέτης χρειαζόταν μια ωραία χειρονομία. Τελικά, τηλεφώνησε στο Κίεβο» συνοψίζει ο Γκουίντο Σαντεβέκι.

Οσον αφορά το περιεχόμενο της συνομιλίας μεταξύ Σι και Ζελένσκι, ιδιαίτερη σημασία έχει η ανακοίνωση της αποστολής του Ειδικού Απεσταλμένου της Κινεζικής Κυβέρνησης για τις Ευρασιατικές Υποθέσεις στο Κίεβο και «σε όλες τις άλλες χώρες που ενδιαφέρονται για την επίλυση της ουκρανικής κρίσης». Πρόκειται για τον Λι Χούι, πρώην πρεσβευτή του Πεκίνου στη Μόσχα (μεταξύ 2009-2019), άρα ειδικού στις συνομιλίες με το Κρεμλίνο.

Ο Σι επικαλέστηκε και τον κίνδυνο πυρηνικής κλιμάκωσης του πολέμου, λέγοντας πως «σε έναν πυρηνικό πόλεμο δεν υπάρχει νικητής». Πρόκειται για μια επανάληψη της κινεζικής θέσης, ωστόσο η υπενθύμισή της από τον ίδιο τον κινέζο πρόεδρο σε αυτή τη φάση του πολέμου  –και ενώ στενοί συνεργάτες του Πούτιν, όπως ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, συνεχίζουν να εξαπολύουν πυρηνικές απειλές– «προσδίδει μια αίσθηση του επείγοντος, σχεδόν σαν να θέλουν οι Κινέζοι να πείσουν τους Ουκρανούς για την ανάγκη να καθίσουν γρήγορα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ώστε να αποτρέψουν ένα φρικτό και ανθρωπίνως μη βιώσιμο αποτέλεσμα» αναφέρει χαρακτηριστικά ο ιταλός δημοσιογράφος.

Σύμφωνα με την κινεζική περίληψη, ο Σι ανέφερε στον Ζελένσκι τις ιδέες που εξετάστηκαν και αναπτύχθηκαν τους  προηγούμενους μήνες  για «έναρξη συνομιλιών, αποκατάσταση και διατήρηση της ειρήνης, των αναγνωρισμένων συνόρων και της εθνικής κυριαρχίας κάθε χώρας». Του παρουσίασε επίσης «τέσσερα σημεία» για το τι πρέπει να γίνει, «τέσσερα πράγματα» που πρέπει να κάνει η διεθνής κοινότητα από κοινού και «τρεις παρατηρήσεις». Ωστόσο, «τα μανδαρίνικα της πολιτικής είναι μια δυσνόητη γλώσσα, αμφίσημη» σημειώνει ο Γκουίντο Σαντεβέκι.   

Σε αυτόν των κυκεώνα σημείων που συνθέτουν την άποψη του Σι για εξεύρεση μιας λύσης στην Ουκρανία υπάρχει, φυσικά, η συνήθης κινεζική δήλωση περί σεβασμού της εθνικής κυριαρχίας (η οποία στη περίπτωση της Κίνας περιλαμβάνει και την Ταϊβάν), καθώς και η προφανής διαπίστωση ότι «δεν υπάρχουν απλές λύσεις σε σύνθετα προβλήματα». Ο κινέζος ηγέτης υπογράμμισε επίσης ότι «δεν δημιούργησε η Κίνα αυτή την κρίση», αλλά και πως «μια σύγκρουση μεταξύ μεγάλων δυνάμεων πρέπει να αποφευχθεί».

Δεν χρησιμοποίησε, πάντως, τη λέξη «πόλεμος» για να περιγράψει ό,τι συμβαίνει στην Ουκρανία, κάνοντας λόγο αποκλειστικά για «ουκρανική κρίση». Ούτε έκανε κάποια νύξη για αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων εισβολής από κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη. Ομως, το τηλεφώνημά του και η αποστολή ενός ειδικού απεσταλμένου του στο Κίεβο καθιστούν για πρώτη φορά πραγματικά πιθανό το ενδεχόμενο μιας διαμεσολάβησης για τον τερματισμό του πολέμου. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News