Την Τερέζα Μέι μνημονεύει σε κείμενο του ο Τόνι Μπάρμπερ των Financial Times, υπενθυμίζοντας πως κατά την ομιλία της στο ετήσιο συνέδριο του Συντηρητικού Κόμματος το 2016 είχε επισημάνει, μεταξύ άλλων, ότι «εάν θεωρείς πως είσαι πολίτης του κόσμου, είσαι πολίτης του πουθενά».

Στη συνέχεια ο αρθρογράφος της λονδρέζικης εφημερίδας διερωτάται ποια θα ήταν η γνώμη του κόμη Ρίχαρντ Νικολάους Κουντενχόβε – Καλέργκι (Ριχάρδος Νικόλαος Κουντενχόβε – Καλλέργης) για την άποψη της πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας.

Ο κόμης γεννήθηκε τον Νοέμβριο του 1894 στο Τόκιο και μεγάλωσε στο κάστρο της οικογένειάς του στη Βοημία της Αυστροουγγαρίας. Οταν συμπλήρωσε 26 χρόνια ζωής, το 1921, έγραψε πως «ως απόρροια της καταγωγής μου – ο πατέρας μου ήταν ένας Ευρωπαίος με καταγωγή από την φλαμανδική, την ελληνική, τη ρωσική, την πολωνική, τη γερμανική και τη νορβηγική αριστοκρατία, η μητέρα μου ήταν μία γυναίκα της μεσαίας τάξης από την Ιαπωνία – δεν έχω κάποια αποκλειστική αίσθηση ότι ανήκω σε κάποια εθνικότητα, φυλή ή τάξη».

(Πάντως, όσον αφορά την ελληνική του καταγωγή ανιχνεύεται στην Κρήτη, καθώς ήταν απόγονος της γνωστής οικογένειας των Καλλέργηδων. Οι έλληνες πρόγονοί του είχαν συμμετάσχει τόσο στην Eπανάσταση του 1821 όσο και στην Eπανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843. Ο συνταγματάρχης Δημήτριος Καλλέργης, στρατιωτικός διοικητής της Αθήνας πρωτοστάτησε, μαζί με τον Μακρυγιάννη, στην εξέγερση κατά του βασιλιά Οθωνα από την οποία προέκυψε το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδος). 

Ο Κουντενχόβε – Καλέργκι ήταν «ένας συγγραφέας, μερικής απασχόλησης διανοούμενος και πολιτικός ακτιβιστής, η πίστη του οποίου στην ενοποίηση της Ευρώπης παρέμεινε ακλόνητη από το τέλος του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου έως τον θάνατό του το 1972», γράφει ο Μπάρμπερ. Παρότι δεν διεκδίκησε και ούτε του προσφέρθηκε ποτέ κάποιο κυβερνητικό αξίωμα, ο κόμης εξακολουθεί να χαίρει εκτίμησης και σεβασμού στην ηπειρωτική Ευρώπη, κυρίως για την αφοσίωσή του όραμα μιας ενωμένης Γηραιάς Ηπείρου.

Στο άρθρο του ο Μπάρμπερ γράφει και για τον Μάρτιν Μποντ, συγγραφέα μιας βιογραφίας του Κουντενχόβε – Καλέργκι που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τον τίτλο «Hitler’s Cosmopolitan Bastard». Διαβάζοντάς την, ο αρθρογράφος των Financial Times εντυπωσιάστηκε καταρχάς από το γεγονός πως πολλές από τις ιδέες του κόμη (κοινό νόμισμα, τελωνειακή ένωση, χάρτης θεμελιωδών δικαιωμάτων, ευρωπαϊκός ύμνος κ.ά.) έγιναν πραγματικότητα καθώς εξελισσόταν σταδιακά (από το 1950 έως σήμερα) η διαδικασία ενοποίησης της Ευρώπης.

Στο βιβλίο του ο Μάρτιν Μποντ, πρώην αξιωματούχους της ΕΕ και ανταποκριτής του BBC, επισημαίνει ότι, σε αντίθεση με σήμερα, που ο Κουντενχόβε – Καλέργκι είναι σχεδόν άγνωστος στον αγγλόφωνο κόσμο, κατά το παρελθόν έχαιρε ιδιαίτερου σεβασμού. Μέχρι και ο Ουίνστον Τσόρτσιλ επαίνεσε το έργο του, κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας που εκφώνησε το 1946 στο πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, υποστηρίζοντας πως «πρέπει να οικοδομήσουμε ένα είδος Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης». Ωστόσο, ούτε ο Τσόρτσιλ ούτε οι περισσότεροι πολιτικοί της Βρετανίας από το 1945 και μετά είχαν κατά νου μία ενωμένη Ευρώπη όπως την οραματιζόταν ο Κουντενχόβε – Καλέργκι.

Το 1923 εκδόθηκε το περίφημο βιβλίο του «Πανευρώπη», δημιουργώντας τρομερή αίσθηση εκείνη την περίοδο, καθώς υποστήριζε πως προϋπόθεση της ειρήνης, της ανάπτυξης και της ευημερίας στην Ευρώπη, είναι η ενοποίηση των κρατών της.

Το 1924 ο Κουντενχόβε – Καλέργκι ίδρυσε το Pan-Europa Movement, το πρώτο συνέδριο του οποίου πραγματοποιήθηκε έπειτα από μία διετία στη Βιέννη. Το πρώτο κίνημα στην ιστορία για μία ενωμένη Ευρώπη δεν έλαβε διαστάσεις που θα του επέτρεπαν να επηρεάσει τις πολιτικές εξελίξεις εκείνη την περίοδο αλλά ο κόμης και οι ιδέες του προσέλκυαν κορυφαίους πολιτικούς της εποχής, όπως ο γάλλος Αριστίντ Μπριάν και ο Ιγκνατς Ζάιπελ, καγκελάριος της Αυστρίας, ο οποίος του προσέφερε τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί δωρεάν κάποια γραφεία στην έδρα της αυστριακής κυβέρνησης.

Ωστόσο η απροθυμία του Κουντενχόβε – Καλέργκι να ασχοληθεί ενεργά με την πολιτική περιόρισε την επιρροή του, με τους εθνικιστές να απορρίπτουν συλλήβδην τις ιδέες του και τους πραγματιστές να τις θεωρούν ανεφάρμοστες.

Η δεξιόστροφη εφημερίδα του Βερολίνου «Politische Wochenschrift» τον επέκρινε ως «Νάρκισσο που σκύβει πάνω από τη λίμνη της Ευρώπης και βλέπει την αντανάκλασή του» ενώ ο Αδόλφος Χίτλερ απεχθανόταν τον κόμη και όλα όσα πρέσβευε, και στα τέλη της δεκαετίας του 1920 ξεσπάθωσε εναντίον του, αποκαλώντας τον «κοσμοπολίτη μπάσταρδο». Εξού και ο τίτλος του βιβλίου στο οποίο ο συγγραφέας δεν παρέλειψε να επισημάνει πως η κρίση του κόμη δεν ήταν πάντα ορθή.

Πίστευε, για παράδειγμα, πως ο Μπενίτο Μουσολίνι θα μπορούσε να καταστεί σύμμαχός του στην προσπάθειά του να ενώσει την Ευρώπη. Δεν ήταν φανατικός υποστηρικτής της μαζικής δημοκρατίας, θεωρώντας ότι η καλύτερη μορφή διακυβέρνησης ενδέχεται να επιτυγχάνεται «υπό την εποπτεία ενός επίλεκτου σώματος διανοουμένων, μίας αριστοκρατίας του πνεύματος».

Ο Κουντενχόβε – Καλέργκι είχε επίσης υπονοήσει πως δεν είχε ιδιαίτερη σημασία εάν ένα καθεστώς ήταν δημοκρατικό ή φασιστικό, αρκεί να ήταν σε θέση να εγγυάται την ειρήνη και την ενότητα της Ευρώπης. Στη συνέχεια, ωστόσο, αναγνώρισε πως στο διάστημα του Μεσοπολέμου το υπαρξιακό δίλημμα ήταν μεταξύ δημοκρατίας και απολυταρχισμού.

Αμφιλεγόμενες ήταν απόψεις του όσον αφορά τις συνέπειες της από-αποικιοποίησης. Σε επιστολή του προς τον Σαρλ Ντε Γκολ το 1962, επισήμανε πως ο ΟΗΕ, στον οποίο εισέρχονταν εκείνη την περίοδο νέα αναπτυσσόμενα κράτη, «αποτελεί για την Ευρώπη, στην πραγματικότητα για τη λευκή φυλή στο σύνολό της, τον χειρότερο κίνδυνο από την εποχή του Τζένγκις Χαν».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News