Με τα δολοφονικά ρομπότ του και το αυτονομημένο σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης του, Skynet, «Ο Εξολοθρευτής» –που βγήκε στις αίθουσες πριν από 40 χρόνια– έχει γίνει η ταινία-σύμβολο των κινδύνων που συνιστά οι ανεξέλεγκτη χρήση της τεχνολογίας όταν στρέφεται εναντίον των δημιουργών της.

Οι σχεδιαστές εντύπων και ιστοσελίδων εικονογραφούν τακτικά άρθρα σχετικά με την ΤΝ χρησιμοποιώντας το κεφάλι του θανατηφόρου ρομπότ T-800 της ταινίας του Τζέιμς Κάμερον. Βιβλία και αναλύσεις κάνουν αναφορές στον στρατό των ρομποτικών ανθρωποειδών μηχανών που εισήγαγε το φιλμ, όταν αναφέρονται στην απειλή της νέας τεχνολογίας για τον άνθρωπο, επισημαίνει αφιερωματικό δημοσίευμα του BBC.

Παρότι τις τελευταίες δεκαετίες έχουν κυκλοφορήσει πολλές ταινίες, πιο αληθοφανείς για τη χρήση της ΤΝ και τους κινδύνους που αυτή συνεπάγεται, «Ο Εξολοθρευτής» αποτελεί το απόλυτο σημείο αναφοράς της – όπως το «1984» του Τζορτζ Οργουελ παραμένει το κυρίαρχο προειδοποιητικό βιβλίο για τις συνέπειες του απανταχού αυταρχισμού.

Πρόκειται για ένα τεράστιο επίτευγμα μιας ταινίας που στην πραγματικότητα δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την ΤΝ. Στον πυρήνα της είναι ένα λιτό και αποτελεσματικό θρίλερ για ένα ασταμάτητο υποκείμενο που καταδιώκει μια φοβισμένη αλλά πολυμήχανη γυναίκα. Το ρομπότ τύπου T-800 είναι ένας αδυσώπητος δολοφόνος στα πρότυπα του Μάικλ Μάιερς, του κεντρικού χαρακτήρα της σειράς ταινιών τρόμου «Η Νύχτα με τις Μάσκες».

Για όσους δεν την έχουν δει, η ταινία εισάγει το υποθετικό σενάριο ότι κάποια στιγμή μεταξύ 1984 και 2029 οι ΗΠΑ εμπιστεύθηκαν ολόκληρο το αμυντικό τους σύστημα στο πρόγραμμα Skynet, μέχρι που εκείνο ανέπτυξε «υπερευφυΐα», ξέφυγε από τον έλεγχο των χειριστών του και ξεκίνησε παγκόσμιο πυρηνικό πόλεμο. Ακολούθως, οι επιζήσαντες του ολοκαυτώματος εξεγέρθηκαν, πολεμώντας τον στρατό των ρομπότ του Skynet επί δεκαετίες.

Η ανθρώπινη αντίσταση βρίσκεται στα πρόθυρα της νίκης χάρη στην ηγεσία του Τζον Κόνορ, όταν το 2029 η Skynet στέλνει ένα ανθρωποειδές ρομπότ (το T-800, που ερμηνεύει ο Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ) πίσω στο 1984, για να σκοτώσει τη Σάρα Κόνορ, μελλοντική μητέρα του Τζον. Ταυτόχρονα, η αντίσταση στέλνει στην ίδια εποχή τον Κάιλ Ρις, έναν στρατιώτη της, για να προστατεύσει τη Σάρα. Σε μια χρονική παραδοξότητα, ο Ρις γοητεύεται από τη Σάρα και την αφήνει έγκυο στον Τζον.

Η ταινία είναι ένας συνδυασμός θρίλερ, ερωτικής ιστορίας και στοχασμού απέναντι στα τεχνολογικά άλματα. Παίρνει θέση κατά των επιχειρήσεων, του πολέμου, της χρήσης όπλων και των μηχανών – αλλά δεν σχολιάζει ευθέως την ίδια την Τεχνητή Νοημοσύνη.

«Ο Εξολοθρευτής» έμελε να γίνει μια από τις πιο κερδοφόρες ταινίες όλων των εποχών, με εισπράξεις 78,4 εκατ. δολαρίων (72,4 εκατ. ευρώ), αλλά ο δημιουργός της δεν φανταζόταν καν ότι θα γινόταν σημείο πολιτιστικών αναφορών. Εγραψε το σενάριο σε ένα μικρό ξενοδοχείο της Ρώμης το 1982, μετά την απόλυσή του από την πρώτη σκηνοθετική του απόπειρα, τη μάλλον ασήμαντη ταινία τρόμου «Πιράνχας Νο 2».

Η παραγωγός/φιλενάδα του και μετέπειτα σύζυγός του για τέσσερα χρόνια, Γκέιλ Αν Χερντ, είχε στη διάθεσή της τον ευτελή προϋπολογισμό των 6,4 εκατ. ευρώ για να γυρίσει την ταινία, ενώ ο πρωταγωνιστής της, ο πρώην μπόντι μπίλντερ Σβαρτσενέγκερ, εκμυστηρεύθηκε σε έναν φίλο του πριν την έναρξη των γυρισμάτων ότι «είναι μια άθλια ταινία, που θα πάρει κανένα δεκαπενθήμερο για να γυριστεί».

Ο ίδιος ο Κάμερον περίμενε ότι το φιλμ θα πάτωνε εισπρακτικά, ειδικά απέναντι στα δύο έπη επιστημονικής φαντασίας του συγκεκριμένου φθινοπώρου – το «Dune» του Ντέιβιντ Λιντς και το «2010», τη συνέχεια της θρυλικής ταινίας του Στάνλεϊ Κιούμπρικ του 1968 «2001: Οδύσσεια του Διαστήματος». Σε μια ιστορική ανατροπή, «Ο Εξολοθρευτής» τις ξεπέρασε στο μποξ όφις, ενώ το ρομπότ T-800 εκθρόνισε τον υπολογιστή HAL 9000 του «2001» ως σύμβολο της ΤΝ.

Το Skynet ήταν προϊόν της δεύτερης άνθισης –μετά από εκείνη των τελών των ’60s– που γνώρισε η ΤΝ στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Την εποχή που ο Κάμερον έγραφε το σενάριο της ταινίας του, ο βρετανο-καναδός επιστήμονας των υπολογιστών και κάτοχος του Νομπέλ Φυσικής, Τζέφρι Χίντον, πειραματιζόταν με την έρευνα ενός νευρωνικού δικτύου που θα συνέδεε την ΤΝ με τον ανθρώπινο εγκέφαλο – όπως περίπου και το Skynet.

Η ονομασία «Skynet» ήταν μια αναφορά στο καταδικασμένο όραμα του τότε αμερικανού προέδρου Ρόναλντ Ρέιγκαν για τη δημιουργία ενός προγράμματος προστασίας από τους πυρηνικούς πυραύλους, με την κωδική ονομασία «Star Wars». Από ευτυχή συγκυρία, το όνομα της ΤΝ του «Εξολοθρευτή» περιλαμβάνει και τη λέξη «net» (που σήμερα παραπέμπει στο Διαδίκτυο), η οποία υπήρχε το 1984, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκε ευρέως πριν το 1990.

Παρακολουθώντας σήμερα την ταινία, είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι η λέξη «Skynet» προφέρεται μόλις δύο φορές. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Κάιλ Ρις «είναι ένα ισχυρό πρόγραμμα, συνδεδεμένο με τα πάντα – λένε ότι είναι έξυπνο, μια νέα τάξη νοημοσύνης. Σύντομα άρχισε να βλέπει τους ανθρώπους ως απειλή και αποφάσισε για τη μοίρα της ανθρωπότητας μέσα σε νανοδευτερόλεπτα: εξόντωση». Αυτός είναι ο βαθμός του ενδιαφέροντος της ταινίας για την τεχνολογία της ΤΝ.

Το δεύτερο μέρος της ταινίας, που κυκλοφόρησε το 1991 με τίτλο «Εξολοθρευτής Νο 2: Η Μέρα της Κρίσης», έγινε μπλοκμπάστερ και εκτόξευσε τη μυθολογία του Skynet. Παρά την κυκλοφορία, χρόνια αργότερα, της εξίσου επιτυχημένης τριλογίας του «Μάτριξ» με το ίδιο θέμα –μηχανές που κατακτούν τον κόσμο και χρησιμοποιούν τους ανθρώπους ως «μπαταρίες» για τη λειτουργία τους– ο «Εξολοθρευτής» παραμένει το κυρίαρχο σημείο αναφοράς της ΤΝ.

Οι περισσότεροι ερευνητές στον τομέα της ΤΝ δηλώνουν ενοχλημένοι από την εμμονή του κοινού με τον «Εξολοθρευτή», θεωρώντας τουλάχιστον υπερβολική τη θεματική της ταινίας γύρω από τον υπαρξιακό κίνδυνο που κρύβει η τεχνολογία. Θεωρούν ότι η συζήτηση αυτή γίνεται εις βάρος άλλων προβλημάτων που είναι πιο φλέγοντα για την ανθρωπότητα, όπως η μαζική ανεργία, η παραπληροφόρηση και το εμπόριο αυτόματων όπλων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News