Η Τζόις Μασχέιμπεν είναι μια πολιτειολόγος, καθηγήτρια στο Κέντρο Γερμανικών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του πανεπιστημίου Τζορτζτάουν των ΗΠΑ. Το 2005 άρχισε να εστιάζει την προσοχή της στην Ανγκελα Μέρκελ (την οποία γνωρίζει προσωπικά από το 1990), δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη στάση της γερμανίδας ηγέτιδας απέναντι στα ζητήματα φύλου. Συνομιλώντας την προηγούμενη εβδομάδα με τη Γούντιτ Λανγκόφκσι της βερολινέζικης Der Tagesspiegel, η αμερικανίδα πανεπιστημιακός υποστήριξε ότι η απερχόμενη, έπειτα από σχεδόν 16 χρόνια στην εξουσία, γερμανίδα καγκελάριος έδρασε υπέρ των γυναικών και της ισότητας μεταξύ των δύο φύλων στη Γερμανία, περισσότερο από κάθε άλλον προκάτοχό της.

«Φυσικά δεν έκανε ό,τι έκανε μόνη της. Η Ανγκελα Μέρκελ είναι ένας άνθρωπος που δίνει και σε άλλους πρωτοβουλίες και το αναγνωρίζει όποτε κάνει ένα λάθος. Είχε μία πολύ δυνατή σύμμαχο, την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και για μεγάλο χρονικό διάστημα και την Ανέτ Σαβάν (υπουργός Παιδείας την περίοδο 2005 -2013). Επιπλέον, δημοσιογράφοι όπως η Ζαμπίνε Κριστιάνσεν και η Φρίντε Σπρίνγκερ την υποστήριζαν πριν ακόμα γίνει καγκελάριος – επρόκειτο για το αποκαλούμενο Girls Camp», ανέφερε σχετικά η Τζόις Μασχέιμπεν.

Το έντονο ενδιαφέρον της Μέρκελ για τα ζητήματα φύλου και την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών αποτελεί εν μέρει απόρροια της ανατολικογερμανικής της ανατροφής. Στην πρώην Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας «ήταν φυσιολογικό το 90% των γυναικών να εργάζεται και να πληρώνεται για τη δουλειά του. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 στην Ανατολική Γερμανία θεσπίστηκαν πολλές κοινωνικές παροχές για τις γυναίκες. Εκείνη την περίοδο η Μέρκελ πήγαινε στο σχολείο. Για εκείνη ήταν, οπότε, φυσιολογικό οι γυναίκες να μπορούν να εκπαιδεύονται σε μη παραδοσιακά γυναικεία επαγγέλματα. Και το κράτος-πατέρας να στηρίζει τη συμβατότητα οικογένειας και καριέρας».

Ο φεμινισμός της γερμανίδας καγκελαρίου ήταν ένας πρακτικός φεμινισμός, θεμέλιο του οποίου αποτέλεσε η πεποίθησή της ότι η ισότητα μεταξύ των δύο φύλων αποτελεί κάτι το φυσιολογικό. Αντιθέτως στη Δυτική Γερμανία επικράτησαν οι ιδεολογικές διαμάχες σε βάρος της δράσης. «Το γυναικείο κίνημα στη Δυτική Γερμανία ήταν διχασμένο. Εστίασε στην αναζήτηση μιας καθολικής θεωρητικής ιδέας, την οποία ποτέ δεν βρήκε. Από την άλλη πλευρά, οι γυναίκες της  Ανατολικής Γερμανίας ανησυχούσαν για πολύ πρακτικά ζητήματα μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Φοβούνταν ότι θα έχαναν το δικαίωμα στη νόμιμη άμβλωση ή τους βρεφονηπιακούς σταθμούς. Η Μέρκελ έγινε τότε υπουργός Γυναικείων Ζητημάτων. Ηρθε αντιμέτωπη με τις διαφορές μεταξύ Δύσης και Ανατολής και έμαθε από αυτές», σημείωσε η αμερικανίδα ειδικός.

Σε αυτό το πλαίσιο υπήρξε καθοριστική η συνεργασία της Μέρκελ με τη νυν πρόεδρο της Κομισιόν. «Παρότι η Φον ντερ Λάιεν ήταν από τη Δυτική Γερμανία και πλούσια, μπορούσε να έχει μία ή δύο υπηρέτριες, οι δύο τους αποτέλεσαν μια πολύ καλή ομάδα. Γνώριζαν αμφότερα τα συστήματα, το ανατολικό και το δυτικό, και είχαν το ίδιο όραμα: περισσότερες γυναίκες στην αγορά εργασίας. Κατ’ αρχάς επειδή είναι δικαίωμα των γυναικών και, δεύτερον, γιατί γνώριζαν ότι αυτό ήταν απαραίτητο για τη Γερμανία λόγω του δημογραφικού ελλείμματος».

Η Τζόις Μασχέιμπεν πρώτη φορά με την Ανγκελα Μέρκελ συνομίλησε τον Ιούλιο του 1990, όταν εκτελούσε χρέη εκπροσώπου του Λόταρ ντε Μεζιέρ, του πρώτου και τελευταίου δημοκρατικά εκλεγμένου πρωθυπουργού της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Η κουβέντα μεταξύ των δύο γυναικών στράφηκε τότε γύρω από την  ανατολικογερμανική ταυτότητα της μετέπειτα καγκελαρίου.

Μεταξύ άλλων, η αμερικανίδα πανεπιστημιακός θέλησε να μάθει την άποψη της Μέρκελ  για τη νόμιμη άμβλωση. Και εκείνη της είπε πως προσωπικά ήταν αντίθετη, αλλά δεν έβρισκε κανένα νόημα στην απαγόρευσή της. Την ρώτησε επίσης εάν αισθανόταν Ανατολικογερμανίδα και η καγκελάριος παραδέχτηκε πως, όντας κόρη ενός πάστορα, ποτέ δεν ένιωσε απόλυτα οικεία στην Ανατολική Γερμανία. «Αλλά έμαθε να εκμεταλλεύεται το σύστημα».

Επιστρέφοντας στον φεμινισμό, η Τζόις Μασχέιμπεν μας πληροφορεί πως παρόλο που εργαζόταν υπέρ των γυναικών στο παρασκήνιο, η καγκελάριος μίλησε πρώτη φορά δημοσίως για την ισότητα μεταξύ των δύο φύλων το 2018, με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τότε που οι σουφραζέτες κέρδισαν το δικαίωμα ψήφου στη Βρετανία. Καθ’ όλη σχεδόν τη διάρκεια της θητείας της, η Μέρκελ απέφευγε να χρησιμοποιεί και τον όρο «φεμινισμός». Μόλις φέτος, στις αρχές του Σεπτεμβρίου, συνομιλώντας με τη νιγηριανή συγγραφέα Τσιμαμάντα Νγκόζι Αντίτσι, δήλωσε ότι «Πρέπει να είμαστε όλοι φεμινιστές».

Ερωτηθείσα σχετικά, η αμερικανίδα ερευνήτρια του βίου και της πολιτείας της Ανγκελα Μέρκελ υπενθύμισε καταρχάς πως, όπως αντιμετωπίζει όλα τα ζητήματα, η γερμανίδα καγκελάριος «πρώτα σκέφτεται προσεκτικά και μετά αποφασίζει. Ανέκαθεν αντιλαμβανόταν τις ίσες ευκαιρίες και την ισότητα ως αναπόσπαστο κομμάτι της δημοκρατίας». Το καινούργιο στοιχείο όσον αφορά τη δήλωσή της περί της ανάγκης να «είμαστε όλοι φεμινιστές» έγκειται στο ότι πλέον η Μέρκελ αντιλαμβάνεται την ισότητα «ως καθημερινή πρόκληση για τους πολιτικούς που θα τη διαδεχθούν». Το 2017, κατά τη σύνοδο κορυφής του Women20 που πραγματοποιήθηκε στη Γερμανία, είχε αναφέρει πως δεν ήθελε να παρουσιάζεται ως φεμινίστρια, από σεβασμό προς τους ανθρώπους που πραγματικά αγωνίζονται για τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα μεταξύ των δύο φύλων. «Η ταπεινότητα είναι και θα παραμείνει η αγαπημένη αρετή της Μέρκελ. Τώρα, μετά από 16 χρόνια, μπορεί να κοιτάξει πίσω και να δει ότι έχει συνεισφέρει και η ίδια προσωπικά – και πολύ, κατά τη γνώμη μου», ανέφερε η Τζόις Μασχέιμπεν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News