Το 1953, η γαλλίδα καλλιτέχνις Φρανσουάζ Ζιλό αποφάσισε να χωρίσει με τον Πάμπλο Πικάσο, τον επί δέκα χρόνια σύντροφό της, πατέρα των δύο παιδιών της και τιτάνα του ευρωπαϊκού καλλιτεχνικού κόσμου.

«Φαντάζεσαι ότι οι άνθρωποι θα ενδιαφέρονται για σένα;». Αυτή ήταν η απάντηση του έκπληκτου Πικάσο όταν η Ζιλό τού είπε ότι τον άφηνε. «Δεν θα το κάνουν ποτέ, πραγματικά. Ακόμα κι αν πιστεύεις ότι στους ανθρώπους αρέσεις, θα είναι απλώς ένα είδος περιέργειας που θα έχουν για ένα άτομο που η ζωή του άγγιξε τη δική μου τόσο στενά».

Ο Πικάσο, ένας πολύ ιδιότροπος άνδρας που παντρεύτηκε δύο φορές και είχε μια σειρά από μακροχρόνιες και εξωσυζυγικές σχέσεις, δεν αρκέστηκε στην έκπληξη. Προσπάθησε, μετά τον χωρισμό τους, να σαμποτάρει την καλλιτεχνική καριέρα της λέγοντάς της: «Δεν αφήνει κανείς έναν άνθρωπο σαν εμένα».

Η Ζιλό δεν δείλιασε. Αργότερα έγραψε ένα βιβλίο για την κοινή τους ζωή, του οποίου την κυκλοφορία ο Πικάσο προσπάθησε αρκετές φορές να απαγορεύσει.

Λόγω του θυμού του Πικάσο απέναντί της και επειδή αργότερα μετακόμισε στις ΗΠΑ, το καλλιτεχνικό έργο της Ζιλό είχε «πολύ περιορισμένη παρουσία στις γαλλικές δημόσιες συλλογές» είπε η Joanne Snrech, επιμελήτρια του Μουσείου Πικάσο στο Παρίσι.

Τώρα, το μουσείο στοχεύει να αποκαταστήσει την Ζιλό: τον Φεβρουάριο αποκάλυψε μια νέα αίθουσα αφιερωμένη στο έργο της Ζιλό. Ο στόχος είναι να παρουσιαστεί η Ζιλό ως αυτόνομη καλλιτέχνις και «όχι απλώς ως σύντροφος του Πικάσο» είπε η Snrech στην Washington Post.

«Φαίνεται απολύτως τρελό που έγινε γνωστή ως σύντροφος του Πικάσο και μητέρα των παιδιών του, παρ’ όλο που είχε και η ίδια μια σπουδαία καριέρα» συμπλήρωσε.

Η αφιερωμένη στη Ζιλό αίθουσα δεν θα αποτελέσει μέρος της μόνιμης συλλογής του μουσείου, αλλά αναμένεται να παραμείνει εκεί τουλάχιστον μέχρι το τέλος του χρόνου. Περιλαμβάνει 10 πίνακες της Ζιλό, ενώ ακόμη δύο παρουσιάζονται σε μια άλλη αίθουσα που επικεντρώνεται στην εποχή που πέρασε ο Πικάσο στο Βαλορί, στη νότια Γαλλία, όπου ζούσαν μαζί με τη Ζιλό.

Η Ζιλό πέθανε στη Νέα Υόρκη πέρυσι, σε ηλικία 101 ετών, και μετά τον θάνατό της το έργο της απέκτησε διεθνή φήμη. Τα μεγάλα μουσεία σε όλον τον κόσμο επανεξετάζουν το συχνά υποτιμημένο έργο γυναικών καλλιτεχνών, ανάμεσα στις οποίες και η Ζιλό, εξήγησε η Snrech.

Η Ζιλό και ο Πικάσο γνωρίστηκαν σε ένα μπιστρό στο Παρίσι το 1943. Εκείνος ήταν 40 χρόνια μεγαλύτερός της και είχε ήδη αποκτήσει τεράστια καλλιτεχνική φήμη. Εκεινη ήταν μια 21χρονη ζωγράφος που μόλις είχε φύγει από το σπίτι των γονιών της. «Γοητεύτηκε» αμέσως από αυτόν, όπως είπε πολύ αργότερα σε συνέντευξή της στο Paris Match.

Η Ζιλό, παρ’ όλα αυτά, ήταν στην αρχή πολύ επιφυλακτική απέναντι στον ζωγράφο, ο οποίος ήταν «επεμβατικός και κυριαρχικός», ενώ η ίδια εκτιμούσε την «ελευθερία της», όπως είπε στο Paris Match. Τελικά, υπέκυψε στις πιέσεις του αλλά και στα αισθήματά της και η σχέση τους διήρκεσε περίπου μια δεκαετία. Απέκτησαν μαζί δύο παιδιά: τον Κλοντ, που πέθανε πέρυσι, και την Παλόμα.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η σχέση τους υπήρξε εξαιρετικά ταραχώδης. Η Ζιλό έχει περιγράψει πώς πάλευε να σηκώσει τον ζωγράφο από το κρεβάτι κάθε πρωί, όταν εκείνος ήταν σε μελαγχολία. «Ημουν ευτυχισμένη μαζί του μόνο τα τρία πρώτα χρόνια, όταν δεν ζούσαμε μαζί» είπε στο Paris Match.

Το 1953 εγκατέλειψε τελικά τον Πικάσο. Μετακόμισε στο Παρίσι και στη συνέχεια στις ΗΠΑ. «Ηταν πλέον ανυπόφορος, τόσο στα παιδιά μου όσο και σε μένα» είπε στο Paris Match. Ιδιαίτερα αφότου ο Πικάσο έκλεισε τα 70, «τα νιάτα μου έγιναν αφόρητα για αυτόν. Εγινε επιθετικός και δυσάρεστος. Είχα αλλάξει και εγώ. Δεν έκανα πλέον τους συμβιβασμούς που έκανα κάποτε».

Σύμφωνα με την Post, η Ζιλό είπε ότι ο Πικάσο προσπάθησε να πάρει εκδίκηση σαμποτάροντας την καλλιτεχνική της καριέρα και πείθοντας πολλές γκαλερί να μην εκθέσουν ή πουλήσουν τους πίνακές της. Σε συνέντευξή της το 2012, η Ζιλό είπε ότι ο Πικάσο «είχε μια πολύ σαδιστική πλευρά». Η ίδια επέστρεψε τελικά στη ζωγραφική, υιοθετώντας έναν μινιμαλισμό που ήταν το αντίθετο του δικού του στιλ.

Στις ΗΠΑ η Ζιλό κατάφερε να απομακρυνθεί από τον Πικάσο από κάθε άποψη. Το έργο της αναγνωρίστηκε και παρουσιάστηκε στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης και στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης.

Το σύνολο της δουλειάς της Ζιλό εκτείνεται σε διαφορετικές μορφές και παρότι το στιλ της εξελίχθηκε αρκετές φορές, ανέπτυξε μια μεγάλη αγάπη για το χρώμα, το οποίο χρησιμοποίησε γενναιόδωρα στη δουλειά της. Ενδιαφερόταν για την ελληνική μυθολογία και σκεφτόταν βαθιά «για τον τρόπο με τον οποίο ζωγραφίζει, το γιατί ζωγραφίζει και πώς ζωγραφίζει» είπε η Snrech στην Post. «Ηταν μια πραγματική διανοούμενη».

Το 1964 εκδόθηκε το βιβλίο της Ζιλό «Life with Picasso», τα απομνημονεύματά της από την εποχή που πέρασε με τον ζωγράφο. Το βιβλίο γράφτηκε από κοινού με τον αμερικανό κριτικό τέχνης Κάρλτον Λέικ. Ο Πικάσο τη μήνυσε τρεις φορές για να εμποδίσει την έκδοση. Οι προσπάθειές του απέτυχαν. Εγινε διεθνές μπεστ σέλερ και εξόργισε τόσο πολύ τον Πικάσο ώστε διέκοψε κάθε επαφή με τη Ζιλό και τα δυο παιδιά τους.

Η ειλικρινής και συχνά τρυφερή αφήγηση της Ζιλό για τη σχέση τους –είχε αφιερώσει το βιβλίο «στον Πάμπλο»– παρείχε μεγάλο μέρος του υλικού για την ταινία του 1996 «Surviving Picasso», όπου την υποδύθηκε η Νατάσα ΜακΕλχον, με τον Αντονι Χόπκινς στον ρόλο του Πικάσο. 

Η έκδοση, όμως, οδήγησε και στον πλήρη αποκλεισμό της Ζιλό «από το γαλλικό καλλιτεχνικό και πολιτιστικό περιβάλλον» είπε η Snrech. Η επιμελήτρια ελπίζει, όπως δήλωσε στην Post, ότι το άνοιγμα, 60 χρόνια αργότερα, μιας αίθουσας αφιερωμένης στη Ζιλό μέσα στο Μουσείο Πικάσο, θα βοηθήσει να αλλάξει αυτό.

Αν και ο σχεδιασμός για την έκθεση των έργων της από το Μουσείο ξεκίνησε πριν από τον θάνατο της Ζιλό, η καλλιτέχνις δεν συμμετείχε. Ηταν πλέον σε προχωρημένη ηλικία και με προβλήματα υγείας. Το Μουσείο Πικάσο συνεργάστηκε με δυο από τα παιδιά της Ζιλό για να πραγματοποιήσει την έκθεση.

Οι πίνακες, δανεικοί από ιδιώτες συλλέκτες, θα πρέπει τελικά να επιστραφούν και η έκθεση πιθανότατα θα αντικατασταθεί από άλλη: το μουσείο δεν κατέχει κανένα από τα έργα της Ζιλό. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News