Τον τρόπο να… βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά, αλλά δίχως να καεί κανείς, αναζητεί το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που φέρει και την απόλυτη ευθύνη για τη δημιουργία του αδιεξόδου με τα μπόνους δόμησης του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), τα οποία ακυρώθηκαν με τέσσερις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Με τις ρυθμίσεις να «ψήνονται» εδώ και ένα δίμηνο, στόχος του υπουργείου είναι να καλύψει όσους διαθέτουν οικοδομικές άδειες που βρέθηκαν «στον αέρα».

Ζητούμενο, ωστόσο, αποτελεί εάν η νέα πολιτική ηγεσία θα καταφέρει να βρει την ισορροπία στο ζύγι μεταξύ του δικαιώματος των πολιτών για βιώσιμες πόλεις και των συμφερόντων των κατασκευαστών και εργολάβων, παραμένοντας ταυτόχρονα στη γραμμή της νομολογίας του ανώτατου ακυρωτικού Δικαστηρίου.

Ο φόβος για το παρόν και το μέλλον του αστικού περιβάλλοντος παραμένει, καθώς υπάρχει κίνδυνος –ανάλογα με τις ερμηνείες που θα δοθούν σε κρίσιμα σημεία του σκεπτικού των ανώτατων δικαστών– πολλές από τις περίπου 14.000 άδειες που «πάγωσαν» έπειτα από τις αποφάσεις του ΣτΕ τελικά να υλοποιηθούν, αλλοιώνοντας  περιοχές που ακόμη διατηρούν τον χαρακτήρα τους, όπως είναι τα προάστια κατά μήκος της λεγόμενης Αθηναϊκής Ριβιέρας, αλλά και η Κηφισιά, του Παπάγου κ.ά.

Ηδη, άλλωστε, με «εργαλεία» τα άρθρα του ΝΟΚ, γκρεμίστηκαν μονώροφα και διώροφα σπίτια, κτίσματα κυκλωμένα στο πράσινο που διαμόρφωναν τις γειτονιές των προαστίων, και στη θέση τους υψώθηκαν ογκώδη κτίρια, περιορίζοντας το φως και τον αέρα των περιοίκων.

Νέα ρύθμιση από το ΥΠΕΝ

Ποιος είναι ο στόχος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ); Να σώσει όσες περισσότερες άδειες είναι εφικτό, ώστε να περιορίσει το οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Η νέα νομοθετική πρωτοβουλία θα αφορά ουσιαστικά τέσσερις κατηγορίες. Η πρώτη περιλαμβάνει νόμιμες οικοδομικές άδειες για κτίρια για τα οποία είχαν υπογραφεί προσύμφωνα αγοραπωλησιών αλλά δεν είχαν ξεκινήσει να  υλοποιούνται (σ.σ.: έως τις 11 Δεκεμβρίου 2024, ημερομηνία-κλειδί που έθεσε το ΣτΕ για να κάνει αποδεκτές οικοδομικές άδειες με μπόνους δόμησης). Η δεύτερη αφορά άδειες που είχαν ξεκινήσει εργασίες, αλλά δεν βρίσκονταν στις 11/12 σε στάδιο που να γίνεται αποδεκτό ως «έναρξη εργασιών».

Η τρίτη και τέταρτη κατηγορία σχετίζονται με οικοδομικές άδειες που, λόγω δικαστικών προσφυγών, είχαν παγώσει, είτε σε αρχικό είτε σε προχωρημένο στάδιο (υπάρχουν οικοδομές σχεδόν ολοκληρωμένες). Επίσης, ένα ακόμη θολό σημείο που θα πρέπει να ξεκαθαρίσει αφορά το τι σημαίνει τελικά «έναρξη εργασιών».

Διαχρονικές ευθύνες

Το ζήτημα απασχολεί ιδιαιτέρως τη νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ (όπως είχε απασχολήσει και την προηγούμενη), καθώς μπορεί να εγερθούν αιτήματα αποζημιώσεων, δεδομένου ότι πρόκειται για νόμιμες μέσα στην περιβαλλοντική αυθαιρεσία τους οικοδομικές άδειες, με τις ευθύνες να βαραίνουν διαχρονικά όλες τις κυβερνήσεις των τελευταίων 13 ετών. Και αυτό διότι μπορεί ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός να θεσπίστηκε το 2012 (ν.4067/2012), ωστόσο με δύο νομοθετικές παρεμβάσεις, το 2019 και το 2020, προβλέφθηκε η συνδυαστική χρήση των ευεργετημάτων που παρείχαν διαφορετικά άρθρα του ΝΟΚ, τα οποία έδιναν έξτρα τετραγωνικά και ύψος στις οικοδομές, με συνέπεια να γιγαντωθούν.

Οταν ξέσπασαν οι πρώτες αντιδράσεις από τον Δήμο Φιλοθέης-Ψυχικού, το 2022, το ΥΠΕΝ αποφάσισε να εξαιρέσει τις δύο κηπουπόλεις, όπως και την Εκάλη, από την εφαρμογή των κινήτρων, ώστε να διατηρηθούν τα χαμηλά ύψη των κτιρίων, ενώ στις υπόλοιπες αστικές περιοχές οι οικοδομές συνέχισαν να ψηλώνουν, αλλοιώνοντας το αστικό περιβάλλον.

Το γεγονός αυτό πυροδότησε τις αντιδράσεις της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), με προεξάρχοντες δημάρχους κυρίως σε περιοχές με υψηλή αξία γης και ηπιότερη δόμηση, όπως οι Βάρη-Βούλα-Βουλιαγμένη, ο Αλιμος, η Κηφισιά κ.ά., οι οποίοι ξεκίνησαν τον πόλεμο κατά του ΝΟΚ, είτε εκδίδοντας «εντέλεσθε» προς τις Υπηρεσίες Δόμησης για απαγόρευση έκδοσης αδειών, είτε με μαζικές προσφυγές στη Δικαιοσύνη. Παράλληλα, είχαν ζητήσει από το ΥΠΕΝ να αναστείλει την έκδοση αδειών βάσει ΝΟΚ, κάτι που δεν έγινε εγκαίρως, με συνέπεια να οδηγηθεί η κατάσταση στο σημερινό αδιέξοδο.

Με νόμο ή με ΠΔ η «τακτοποίηση» των αδειών;

Ο απερχόμενος υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης είχε αποφασίσει να προωθήσει τις όποιες ρυθμίσεις με Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ), ώστε να περάσουν από τον έλεγχο των ανώτατων δικαστών και να μην προκύψουν νέες περιπέτειες με επιπλέον προσφυγές. Είναι αξιοσημείωτο ότι ακόμη δεν έχουν εκδικαστεί όλες οι υποθέσεις στο ΣτΕ ή στα Εφετεία.

Ωστόσο, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές του ΥΠΕΝ, η νέα σύνθεση στο υπουργείο Περιβάλλοντος, υπό τον υπουργό Σταύρο Παπασταύρου και τον υφυπουργό Νίκο Ταγαρά (τον μοναδικό που παρέμεινε από την παλιά φρουρά), εξετάζουν την περίπτωση να προωθηθεί νομοθετική ρύθμιση προς ψήφιση στη Βουλή, καθώς η επιλογή του ΠΔ είναι βέβαιο ότι θα καθυστερήσει τουλάχιστον για κάποιους μήνες.

Τι θα προβλέπει αυτή η ρύθμιση και πώς θα γίνει δεκτή από τις εμπλεκόμενες πλευρές; Οψόμεθα…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News