Ο εσπρέσο στην Ιταλία δεν είναι απλά ένα σφηνάκι καφεΐνης. Είναι ένα τελετουργικό που θεωρείται εθνικός θησαυρός «μεταξύ κουλτούρας, κοινωνικότητας και λογοτεχνίας στις συμβολικές κοινότητες από τη Βενετία μέχρι τη Νάπολη», και το οποίο θα άξιζε να περιλαμβάνεται στον κατάλογο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Ο φάκελος με την πρόταση για την υποψηφιότητα του ιταλικού εσπρέσο εγκρίθηκε ομόφωνα από το ιταλικό υπουργείο Γεωργίας, Τροφίμων και Δασικής Πολιτικής, όπως ανακοίνωσε ο υφυπουργός Τζιαν Μάρκο Τσεντινάιο, ο οποίος δήλωσε ευχαριστημένος με τα αποτελέσματα: «Στην Ιταλία, ο καφές είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα απλό ποτό: είναι μια αυθεντική τελετουργία, αναπόσπαστο μέρος της εθνικής μας ταυτότητας και έκφραση της κοινωνικότητάς μας που μας διακρίνει σε όλο τον κόσμο», είπε ο ιταλός υφυπουργός. Και πρόσθεσε ότι είναι βέβαιος πως η Ιταλική Εθνική Επιτροπή για την UNESCO θα εγκρίνει την απόφαση να υποβληθεί η αίτηση της υποψηφιότητας  μέχρι τις 31 Μαρτίου στα κεντρικά γραφεία του Εκπαιδευτικού Επιστημονικού και Πολιτιστικού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών στο Παρίσι.

«Ο εσπρέσο είναι μια δικαιολογία για να πεις σε έναν φίλο ότι νοιάζεσαι για εκείνον», λέει ο Μασιμιλιάνο Ροσάτι, ιδιοκτήτης του ιστορικού Gran Caffè Gambrinus (λειτουργεί στη Νάπολη από το 1860), ο οποίος συμμετέχει στην ομάδα, που ενεργεί για να συμπεριληφθεί το τελετουργικό του καφέ στον κατάλογο της άυλης παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. «Τον πίνουμε κάθε μέρα, οποιαδήποτε ώρα. Είναι μια στιγμή μοιράσματος, μια μαγική στιγμή», λέει.  Μάλιστα, όπως προσθέτει, σύμφωνα με ένα έθιμο που ζει ακόμα σε κάποιες περιοχές της Νάπολης, «όταν επισκέπτεσαι κάποιον δεν του πας γλυκά ή λουλούδια αλλά καφέ και ζάχαρη»…

Σήμερα στην Ιταλία, όπως αναφέρει το italianfood.net, ο κλάδος του καφέ είναι ένας από τους πιο λαμπρούς τομείς τροφίμων και ποτών, με τη χώρα να έρχεται τρίτη στον κόσμο, μετά τη Γερμανία και το Βέλγιο, σε όγκους εξαγωγών καφέ σε όλες τις μορφές του. Η αλυσίδα καφέ εσπρέσο αξίζει περίπου 5 δισ. ευρώ και απασχολεί σχεδόν 10.000 εργαζόμενους, ενώ μπορεί να υπερηφανεύεται για περισσότερες από 800 εταιρείες roastering με περίπου 7.000 εργαζόμενους.

Σύμφωνα με το INEI (Instituto Espresso Italiano) ο πιστοποιημένος ιταλικός εσπρέσο ( ο οποίος πρέπει να φτιάχνεται από επίσης πιστοποιημένους baristas και με ειδικές μηχανές) έχει χαρακτηριστικό αφρό (κρέμα) με χρώμα από ανοιχτόχρωμο του φουντουκιού μέχρι καφέ σκούρο, με πολύ λεπτή και πυκνή υφή χωρίς φυσαλίδες. Στη μύτη αποκαλύπτει ένα έντονο άρωμα με νότες λουλουδιών, φρούτων, φρυγανισμένου ψωμιού και σοκολάτας, που γίνονται αντιληπτές και μετά την κατάποση του καφέ στη μακράς διαρκείας επίγευση, που παραμένει στο στόμα για αρκετά δευτερόλεπτα, μερικές φορές ακόμη και για λεπτά. Η γεύση του είναι στρογγυλή, ουσιαστική και βελούδινη. Η στυφή γεύση δεν υπάρχει καθόλου, ή είναι απειροελάχιστα αισθητή, ενώ οι ξινές και οι πικρές γεύσεις είναι καλά ισορροπημένες και καμία δεν υπερισχύει της άλλης.

Στην Ιταλία των 59 εκατ. κατοίκων, καταναλώνονται καθημερινά περίπου 30 εκατ. εσπρέσο σε πορσελάνινα  ή διαφανή γυάλινα φλιτζανάκια με ή χωρίς μια σταγόνα γάλα. Είναι μια ιεροτελεστία με την οποία αρχίζει τη ημέρα του το 90% των Ιταλών, ενώ η απόλαυσή του εσπρέσο συνεχίζεται σε όλη τη διάρκειά της (με την παρατήρηση: γάλα προστίθεται μόνο μέχρι το μεσημέρι…).

Και σίγουρα δεν είναι  μια μοναχική ευχαρίστηση αλλά μια στιγμή απόλαυσης, που αφήνει ανεξίτηλες αναμνήσεις (όπως εκείνες οι στιγμές στην Πιάτσα Σαντ’ Εουστάκιο στη Ρώμη κι ας ήμουν μόνη σε ένα υπαίθριο τραπεζάκι ενός από τα καλύτερα καφέ της πόλης, με τον moretto μου -εσπρέσο με μια σταλιά αφρόγαλα και τριμμένη σοκολάτα- και τον οδηγό της πόλης). «Μερικές φορές στο σπίτι φτιάχνουμε έναν καφέ και η καφετιέρα μας κρατάει συντροφιά γεμίζοντας το δωμάτιο, όλο το σπίτι» με ένα άρωμα που ανακαλεί «ωραίες αναμνήσεις», λέει στο Euronews ο Ραϊμόντο Ρίτσι, ιδιοκτήτης του Sant’ Eustachio il Caffè, που άνοιξε το 1938, και σκέφτομαι πόσο δίκιο έχει. Να σημειωθεί ότι η καφετιέρα moka που σχεδιάστηκε το 1933 από τον Αλφόνσο Μπιαλέτι εξακολουθεί να κυκλοφορεί και να χρησιμοποιείται σε πολλά ιταλικά  σπίτια στην Ιταλία (και όχι μόνο).

Ωστόσο δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται προσπάθεια να μπει η τελετουργία του εσπρέσο στον  κατάλογο της UNESCO. Ενας «εμφύλιος πόλεμος» για την πατρότητα του καφέ, μεταξύ Βορρά, που ήθελε τον εσπρέσο ιταλικό γενικά, και Νότου, ο οποίος τον θεωρεί παραδοσιακά ναπολιτάνικο, οδήγησε σε κατάθεση δύο ξεχωριστών φακέλων, από την Κοινοπραξία για την Προστασία του Παραδοσιακού Ιταλικού Καφέ Espresso ο ένας και από την περιφέρεια της Καμπανίας ο άλλος.

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Sant’Eustachio Il Caffè (@santeustachioilcaffe)

Για ένα εσπρεσάκι στην Πιάτσα Σαντ’ Εουστάκιο στη Ρώμη

Η αντιπαράθεση μεταξύ κορυφαίων ειδικών αλλά και πολιτικών για την επιλογή της καταλληλότερης υποψηφιότητας έκανε το υπουργείο Γεωργίας της Ιταλίας να σηκώσει τα χέρια ψηλά και να παρουσιάσει αμφότερες τις υποψηφιότητες σε μία διυπουργική επιτροπή, η οποία, αφότου τις αξιολόγησε, απηύθυνε έκκληση στις δύο ομάδες να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να παρουσιάσουν μια κοινή πρόταση. Και η ενότητα επετεύχθη τελικά φέτος, με τον υφυπουργό Τζιαν Μάρκο Τσεντινάιο να δηλώνει ότι το τελετουργικό του καφέ ενώνει τη βόρεια και τη νότια Ιταλία.

Το αίτημα για καταχώριση του ιταλικού ροφήματος ως Αϋλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας απεστάλη από το Υπουργείο Γεωργίας στην Εθνική Επιτροπή της UNESCO για την Ιταλία, η οποία με τη σειρά της πρέπει να το υποβάλει έως τις 31 Μαρτίου στην έδρα της υπηρεσίας του ΟΗΕ στο Παρίσι.

Και αν τελικά αναγνωριστεί, η τελετουργία του εσπρέσο θα προστεθεί στον κατάλογο των ιταλικών παραδόσεων, από το κυνήγι της τρούφας και την τέχνη της ναπολιτάνικης πίτσας, μέχρι τη μεσογειακή διατροφή και την κατασκευή βιολιού στην Κρεμόνα, που υπάρχουν ήδη στον κατάλογο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News