Πολλαπλασιάζονται οι κινηματογραφίστριες που επιλέγουν να εστιάσουν τη σκηνοθετική τους ματιά στον ερωτισμό και στη σεξουαλικότητα, φτάνοντας μέχρι την πορνογραφία, πεδία στα οποία κυρίαρχο ήταν ανέκαθεν το ανδρικό βλέμμα και φαντασιακό. Το ότι η κινηματογραφική απεικόνιση του ερωτισμού, σε όλες του τις εκφάνσεις, απασχολεί και τις γυναίκες αποδεικνύεται από τους πολλούς νέους τίτλους στις κινηματογραφικές αίθουσες και στις διάφορες πλατφόρμες streaming.  

Από τις 17 Ιουνίου στο Mubi θα διατίθεται το «Pleasure» της σουηδής Νίνια Τίμπεργκ (Ninja Thyberg). Στο σκηνοθετικό της ντεμπούτο η κινηματογραφίστρια από τη Σουηδία παρουσιάζει την ιστορία της «Μπέλα Τσέρι», μιας νεαρής συμπατριώτισσάς της που μεταβαίνει στο Λος Αντζελες, επιθυμώντας να καταστεί διάσημη πορνοστάρ. Ωστόσο σύντομα θα αντιληφθεί πως η διασημότητα έχει και στην πορνογραφία το τίμημά της, το οποίο δύναται να καταστεί πολύ βαρύ και σίγουρα δεν περιορίζεται στις ταπεινώσεις που καλείται να υποστεί μια γυναίκα, συμμετέχοντας σε μία παράσταση κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των ανδρών.

«H πορνογραφία έχει τεράστιο αντίκτυπο στον πολιτισμό μας. Οι στατιστικές μάς λένε ότι οι άνδρες περισσότερη ώρα βλέπουν πορνό παρά ειδήσεις. Είναι ένα θέμα που παραμένει στο περιθώριο, που δεν συζητιέται ποτέ ανοιχτά, ωστόσο επιδρά βαθιά στη ζωή μας, στη σεξουαλικότητα, στις σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών», ανέφερε η σκηνοθέτιδα στην Αριάνα Φινός της La Repubblica.

Εννιά στις δέκα πορνογραφικές ταινίες που απευθύνονται σε ετερόφυλους ανθρώπους υιοθετούν την ίδια σκοπιά, καθώς «ενσαρκώνουν μια αντρική φαντασίωση που συνδέεται με την αντικειμενοποίηση των γυναικών, οι οποίες αναγκάζονται να ακολουθούν συγκεκριμένους κανόνες», και το γεγονός αυτό επηρεάζει τη σεξουαλική μας ζωή, «ωσάν η βιομηχανία του πορνό να διαμορφώνει τη σεξουαλική μας διαπαιδαγώγηση. Ομως πέρα από κάποιες εξαιρέσεις, το βλέμμα είναι ανδρικό, όπως και η κουλτούρα μας γενικότερα», συμπλήρωσε. 

Το «Βαθύ Λαρύγγι»

Πριν από πενήντα χρόνια, το 1972, σάλο είχε προκαλέσει το αμφιλεγόμενο «Deep Throat» («Βαθύ Λαρύγγι») του Τζέραντ Νταμιάνο, η πρώτη πορνογραφική ταινία που διανεμήθηκε επισήμως στις ΗΠΑ και έφερε σε επαφή με το είδος ένα ευρύτερο και, κυρίως, μεικτό, κοινό, συμβάλλοντας στην σεξουαλική απελευθέρωση και θέτοντας τις βάσεις για την μετέπειτα ανάπτυξη της βιομηχανίας του πορνό αλλά και διχάζοντας, ίσως όσο καμία άλλη ταινία, την αμερικανική κοινωνία.

«Στη βιογραφία της η πορνοστάρ Λίντα Λάβλεϊς, λέει ότι στο τέλος της άρεσε που το έκανε (στοματικό έρωτα), ήταν ένας τρόπος να ξεφύγει από τον βίαιο σύντροφο που την εκμεταλλευόταν και την κακοποιούσε σεξουαλικά. Η ιδέα μιας γυναίκας με κλειτορίδα στο λαιμό είναι παράλογη και ανόητη, αλλά τουλάχιστον αναγνωριζόταν πως μια γυναίκα μπορούσε να αισθάνεται ευχαρίστηση με ασυνήθιστο τρόπο σε σχέση με το σώμα της, ενώ σήμερα πολλές πορνογραφικές ταινίες δείχνουν μόνο πράξεις βίας κατά των γυναικών. Αλλά νομίζω ότι η Λίντα δεν ήθελε να προβληθεί η ταινία, οπότε ίσως να μην την έβλεπα σήμερα», σημείωσε η σκηνοθέτρια του «Pleasure», σχολιάζοντας την πρόσφατη αποκατάσταση της ταινίας (σε ανάλυση 4Κ) και την παγκόσμια περιοδεία της, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, με αφορμή τη 50η επέτειο από την πρεμιέρα της, την 12η Ιουνίου του 1972 στη Νέα Υόρκη.   

Οσον αφορά το παρόν, όπως το Χόλιγουντ, έτσι και η βιομηχανία του πορνό εξελίσσεται. «Σε οκτώ χρόνια τα πράγματα έχουν αλλάξει προς το καλύτερο. Η έλευση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης επέτρεψε στις γυναίκες να αλληλεπιδρούν με τους θαυμαστές, να δημιουργούν πλατφόρμες και να πουλούν περιεχόμενα δίχως μεσάζοντες. Πρόκειται περί επανάστασης σε σχέση με τότε που εξαρτώνταν από τους άνδρες ατζέντηδες, παραγωγούς, σκηνοθέτες τους. Η διαχείριση σήμερα είναι πιο οριζόντια, λιγότερο ιεραρχική. Με την πανδημία η βιομηχανία σταμάτησε να λειτουργεί: οι γυναίκες ηθοποιοί εργάζονται από το σπίτι, και προσλαμβάνουν άνδρες συνεργάτες, σκηνοθέτες και φωτογράφους, κερδίζοντας περισσότερα χρήματα και έχοντας τον πρώτο λόγο. Δεν είναι διατεθειμένες να γυρίσουν πίσω. Αυξήθηκε και ο αριθμός των γυναικών σκηνοθετών», εξήγησε η Τίμπεργκ.

Πλέον και ο ερωτικός κινηματογράφος απευθύνεται περισσότερο σε ένα γυναικείο κοινό. Μεταξύ των νέων τίτλων που αναμένονται, ξεχωρίζουν το «99 Moons», του Ελβετού Γιαν Γκάσμαν, για την αναπάντεχη σχέση μιας νεαρής ερευνήτριας που σεξουαλικά αρέσκεται να υποδύεται τον ρόλο της αδίστακτης dominatrix με έναν συνομήλικό της, δέσμιο του στερεότυπου της κυριαρχίας του άνδρα και της υπεροχής της διείσδυσης που δεν μπορεί να παραδεχτεί πόσο πολύ ικανοποιείται υποδυόμενος (οικειοθελώς) σε αυτά τα ερωτικά παιχνίδια τον ρόλο του υποταγμένου.  

Η νέα «Emmanuelle»

Οσον αφορά το «La Maison» της Ανισά Μπονεφόν, βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο της γαλλίδας συγγραφέα Εμά Μπέκερ και παρουσιάζει της ιστορία μιας 27χρονης Γαλλίδας που μετακομίζει στο Βερολίνο και αποφασίζει να εργαστεί για κάποιο διάστημα σε έναν οίκο ανοχής. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται και η νέα «Emmanuelle» (για την έντονη και ελευθεριάζουσα σεξουαλική ζωή της ομώνυμης ηρωίδας) που θα φέρει την υπογραφή της Οντρί Ντιγουάν (τιμήθηκε, πέρυσι, με τον Χρυσό Λέοντα στη Βενετία για το συγκλονιστικό και σπουδαίο «L’ Evénement»). Τον ρόλο που το 1974 υποδύθηκε η ολλανδέζα Σίλβια Κριστέλ, αυτήν την φορά θα τον υποδυθεί η γαλλίδα Λεά Σεϊντού. 

«Είναι σημαντικό να κυκλοφορούν νέες ερωτικές ιστορίες, χρειαζόμαστε τη διαφορετικότητα. Ακόμη και το κλισέ του κυρίαρχου άνδρα είναι μια φαντασίωση των γυναικών, αλλά μπορεί να παρουσιαστεί από μια διαφορετική οπτική γωνία. Νομίζω πως το μέλλον είναι να οραματιζόμαστε μια φεμινιστική βιομηχανία του πορνό. Και οι ερωτικές ταινίες είναι ευπρόσδεκτες, οι “Πενήντα Αποχρώσεις του Γκρι”, οι “365 Ημέρες”. Εδώ υπάρχει μια αντικειμενοποίηση των ανδρών, παρότι είναι κυριαρχικοί. Η γυναικεία επιθυμία είναι ριζωμένη στον τρόπο που μεγαλώσαμε. Αλλά αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να καταστήσουμε ερωτική τη συναίνεση, όχι την ιδέα ότι κάποιος εξουσιάζει κάποιον άλλο. Το σεξ όχι ως ένα παιχνίδι εξουσίας, αλλά μια τέλεια συναινετική ανταλλαγή», δήλωσε σχετικά η Νίνια Τίμπεργκ.