Ομάδα εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ που παρακολουθεί τη Λιβύη, στην τελευταία έκθεσή της, τον Δεκέμβριο, αναφέρθηκε σε ένα δεξαμενόπλοιο ασαφούς ιδιοκτησιακού καθεστώτος, το οποίο πραγματοποίησε 14 επισκέψεις στο παλιό λιμάνι της Βεγγάζης και έβγαλε λαθραία από τη χώρα πάνω από 13.000 τόνους ντίζελ μεταξύ Μαρτίου 2022 και Οκτωβρίου 2024, κατά παράβαση των κυρώσεων του ΟΗΕ. Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός δεν έχει καμία πληροφορία για την ιδιοκτησία του «Mardi», όπως ονομάζεται το πλοίο.

Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ, το λαθρεμπόριο διευκολύνεται από ένα αμφιλεγόμενο πρόγραμμα ανταλλαγής, σύμφωνα με το οποίο η Λιβύη, η οποία δεν έχει την ικανότητα να διυλίζει τα καύσιμα σε κλίμακα, ανταλλάσσει τη δική της ακατέργαστη παραγωγή με διυλισμένα καύσιμα, αντί να πληρώνει για αυτά με μετρητά. Τα εισαγόμενα καύσιμα, γράφουν οι Financial Times, πωλούνται στην εγχώρια αγορά σε υψηλά επιδοτούμενες τιμές.

Ωστόσο μέρος αυτού του φθηνού εισαγόμενου καυσίμου μεταφέρεται λαθραία στο εξωτερικό για να «πωληθεί σε τιμές μαύρης αγοράς ή σε τιμές αγοράς, αλλά με πλαστά έγγραφα» αναφέρει η έκθεσή. Το σχέδιο παράγει μια «σταθερή ροή εσόδων» για ένοπλες ομάδες που συνδέονται με τις αντίπαλες φατρίες οι οποίες λυμαίνονται τη χώρα.

Η μία είναι η αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά, που εδρεύει στην Τρίπολη, και η άλλη είναι μια αντίπαλη διοίκηση, στα ανατολικά, η οποία ελέγχεται από τον αυτοαποκαλούμενο Στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ και τις Αραβικές Ενοπλες Δυνάμεις της Λιβύης, την πολιτοφυλακή που διοικεί.

Αυτό το μαύρο χρήμα και οι αποδέκτες του ανέκοψαν τις προσπάθειες του ΟΗΕ για διεξαγωγή εκλογών, μείωση της διαφθοράς και ένωση της χώρας κάτω από μια ενιαία κυβέρνηση, μετά την ανατροπή του Μουαμάρ Καντάφι το 2011.

Με αυτά τα χρήματα ενισχύθηκαν οι αντίπαλες διοικήσεις και οι ένοπλες ομάδες στις οποίες βασίζονται, βαθαίνοντας το χάσμα στην καρδιά της τέταρτης μεγαλύτερης χώρας της Αφρικής και του έβδομου μεγαλύτερου μέλους του ΟΠΕΚ.

Τα έσοδα από το λαθρεμπόριο καταλήγουν σε όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές και ενώ πολύ μεγάλο μέρος της χώρας αντιμετωπίζει συχνές ελλείψεις καυσίμων, οι ίδιοι οι ηγέτες της Λιβύης είναι «απόλυτα ικανοποιημένοι» με το πρόγραμμα ανταλλαγής καυσίμων.

Αυτό, όμως, ίσως τώρα αλλάξει, γράφουν οι Financial Times. Υπό τη διεθνή και εγχώρια πίεση, ο γενικός εισαγγελέας της Λιβύης διέταξε πρόσφατα να σταματήσει η ανταλλαγή, μετά από έρευνα του Γραφείου Ελέγχου, του εποπτικού φορέα της χώρας. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα τερματιστεί και η κατάχρηση του πετρελαϊκού πλούτου της Λιβύης. Αντιθέτως, φαίνεται ότι τώρα περνάει  από το κράτος σε ιδιωτικά χέρια.

Η έκθεση του ΟΗΕ, σύμφωνα με τους Financial Times, σημειώνει την εμφάνιση μιας νέας εταιρείας, της Arkenu, η οποία εξάγει αργό πετρέλαιο και είναι η πρώτη ιδιωτική που το κάνει, καθώς μέχρι τώρα η National Oil Corporation (NOC), η κρατική εταιρεία πετρελαίου της χώρας, ήταν ο μοναδικός εξουσιοδοτημένος εξαγωγέας. Η έκθεση προσθέτει ότι η Arkenu συνδέεται με ένοπλες ομάδες.

Μετά την εξέγερση που ανέτρεψε τον Καντάφι, ο ΟΗΕ προσπάθησε να αποτρέψει τη λεηλασία του πετρελαίου της χώρας από πολιτικούς και πολέμαρχους. Τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας ορίζουν ρητά ότι μόνο η NOC εξουσιοδοτείται να εξάγει πετρέλαιο και  ότι τα έσοδα πρέπει να κατατίθενται στην Κεντρική Τράπεζα της Λιβύης.

Ομως, σημειώνουν οι Financial Times, «η πρόσβαση στον τεράστιο πετρελαϊκό πλούτο της χώρας, από τον οποίο προέρχεται περίπου το 95% του κρατικού προϋπολογισμού της Λιβύης, βρισκόταν εδώ και πολύ καιρό στο επίκεντρο των αντιπαραθέσεων μεταξύ των πολιτικών φατριών. Τα τελευταία χρόνια, οι αντίπαλες διοικήσεις φαίνεται να έχουν βρει τρόπο να συνυπάρχουν μοιράζοντας τα έσοδα από το λαθρεμπόριο πετρελαιοειδών».

Η έκθεση του ΟΗΕ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το λαθρεμπόριο καυσίμων, που διεξάγεται κυρίως από το παλιό λιμάνι της Βεγγάζης, παρέχει στην πολιτοφυλακή του Χαφτάρ «έμμεση πρόσβαση σε δημόσια κεφάλαια», ενώ ένοπλες ομάδες στην Τρίπολη και τη Ζαουίγια «ελέγχουν άμεσα βασικούς οικονομικούς τομείς και σχετικούς κυβερνητικούς θεσμούς, με συνέπεια να μεταφέρουν λαθραία μεγάλη μερίδα του κρατικού πετρελαίου».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News