Ενα από τα αστέρια του ζωολογικού κήπου του Τσέστερ, στη βόρεια Αγγλία, είναι ο Μπέρνι η αρκούδα. Συγχρόνως, όμως, είναι από τους πολλούς χαμένους του Brexit. Στην ιδιότυπη επισήμανση προβαίνει η Ελεν Λούις του The Atlantic, εξηγώντας πως από τότε που η Βρετανία αποχώρησε από την Ευρωπαϊκή Ενωση, οι ζωολογικοί κήποι της Γηραιάς Αλβιώνας δυσκολεύονται να λαμβάνουν μέρος σε ανταλλαγές αναπαραγωγής που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για ευάλωτα και απειλούμενα είδη.

Ετσι, ο Μπέρνι αναγκάστηκε να περιμένει δύο χρόνια, λόγω της γραφειοκρατίας, ώστε να καταστεί δυνατό να ταξιδέψει στη Γερμανία και να ζευγαρώσει με μια θηλυκή αρκούδα που τον περιμένε. Οπως ανέφερε εκπρόσωπος του ζωολογικού κήπου, πριν από το Brexit η όλη διαδικασία θα είχε ολοκληρωθεί το πολύ σε οκτώ εβδομάδες.

Γιατί, όμως, η βρετανίδα δημοσιογράφος γράφει για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν εκατοντάδες ζώα στους ζωολογικούς κήπου της Βρετανίας λόγω του Brexit; Επειδή «αποτελούν μια υπενθύμιση για το πόσο εκτενώς το Brexit αναμόρφωσε τη σχέση της χώρας με την ήπειρο πέρα από τη Μάγχη» εξηγεί.

Και όμως, το ζήτημα του Brexit απουσιάζει από την προεκλογική εκστρατεία για την ανάδειξη νέας κυβέρνησης στις 4 Ιουλίου. Σχεδόν κανένας δεν αναφέρεται σε αυτό, ούτε οι ηγέτες των κομμάτων που διεκδικούν την εξουσία, ούτε τα ΜΜΕ, ούτε οι υποψήφιοι βουλευτές.

Το πρόγραμμα του κυβερνώντος Συντηρητικού Κόμματος παρουσιάζεται εκτενώς σε 80 σελίδες, ωστόσο η λέξη Brexit εντοπίζεται μόλις 12 φορές. Το Brexit δεν αποτελεί αυτόνομο τμήμα ούτε στο πρόγραμμα των Εργατικών. Αντιθέτως, εξετάζεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο με τον γενικό τίτλο «Επανασύνδεση της Βρετανίας» (Britain reconnected). «Οι υπερασπιστές και οι πολέμιοι του Brexit αποφάσισαν ότι δεν είναι τώρα η ώρα να μιλήσουν για αυτή την τεράστια αλλαγή όσον αφορά τη θέση της Βρετανίας στον κόσμο» συνοψίζει η Ελεν Λούις.

Aκόμη και ο Νάιτζελ Φάρατζ, ο άνθρωπος που ηγήθηκε της λαϊκιστικής εκστρατείας για την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, δεν μιλάει για αυτό το ιστορικό γεγονός. Ενόψει των εκλογών του 2019 είχε μετονομάσει το κόμμα του, από Κόμμα Ανεξαρτησίας της Βρετανίας, σε Κόμμα Brexit. Σήμερα, όμως, το πολιτικό του σχήμα ονομάζεται απλώς Reform, ενώ ο λαϊκιστής πολιτικός προτιμά να μιλάει για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες που προσπαθούν να διασχίσουν τη Μάγχη και για τους κινδύνους μιας κοινωνίας χωρίς μετρητά, παρά για την ανεξάρτητη από τις επιταγές των Βρυξελλών πατρίδα του.

Ακόμη και οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, ένα φιλοευρωπαϊκό κόμμα το οποίο στις προηγούμενες γενικές εκλογές δεσμευόταν για επιστροφή στην ΕΕ (με αποτέλεσμα να χάσει μία έδρα από τις 12 που είχε), πλέον ισχυρίζονται ότι αυτός είναι απλώς ένας «μακροπρόθεσμος στόχος».

Εχοντας εργαστεί ως δημοσιογράφος στη Βρετανία επί σχεδόν μία εικοσαετία, η Ελεν Λούις γράφει πως αυτή η σχεδόν ανυπαρξία του Brexit από τον δημόσιο διάλογο αποτελεί μια «εξαιρετική αλλαγή». Επί μια δεκαετία, η αποχώρηση από την ΕΕ είχε γίνει εμμονή στους Συντηρητικούς, σε βαθμό που ο τότε ηγέτης των Τόρις και μετέπειτα πρωθυπουργός (και νυν υπουργός Εξωτερικών) Ντέιβιντ Κάμερον είχε ζητήσει από τα στελέχη του κόμματός του να πάψουν να φλυαρούν για τη Ευρώπη.

Στη συνέχεια ακολούθησε το δημοψήφισμα του 2016 και το αποτέλεσμα υπέρ του Brexit χαιρετίστηκε ως ένας λαϊκιστικός θρίαμβος σε βάρος των ελίτ, αλλά και ως προάγγελος της εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς. Ακολούθησαν τρία κουραστικά χρόνια αντιπαράθεσης στο Κοινοβούλιο για τους όρους της αποχώρησης της Βρετανίας, «καθώς έγινε ξεκάθαρο ότι οι λαϊκιστικές νίκες πιο εύκολα κερδίζονται παρά εφαρμόζονται στην πράξη» σημειώνει η Ελεν Λούις.

Εως τον Δεκέμβριο του 2019 η γενική κόπωση ήταν τόσο μεγάλη που ο Μπόρις Τζόνσον κατάφερε να εξασφαλίσει μια πλειοψηφία 80 εδρών για τους Συντηρητικούς υποσχόμενος απλώς να «ολοκληρώσει το Brexit». Και τελικά το έκανε, με τη Βρετανία να αποχωρεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση (όπως και από την ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση) τον Ιανουάριο του 2020.

Σήμερα, όμως, μια τετραετία μετά από εκείνη την «επιτυχία» του Μπόρις Τζόνσον, οι Τόρις και ο πρωθυπουργός τους Ρίσι Σούνακ όχι μόνο δεν ανταμείβονται από τους ψηφοφόρους, αλλά παλεύουν με νύχια και με δόντια, όχι να κερδίσουν τις εκλογές (οι Εργατικοί προηγούνται με περισσότερες από 20 μονάδες) αλλά απλώς να αποτρέψουν την πανωλεθρία.

«Παρότι ολοκλήρωσαν το Brexit, ακριβώς όπως υποσχέθηκαν, οι Συντηρητικοί δεν φοβούνται απλώς την ήττα στις εκλογές της 4ης Ιουλίου. Φοβούνται τον αφανισμό» αναφέρει χαρακτηριστικά η βρετανίδα δημοσιογράφος του The Atlantic. «Τι συνέβη;» διερωτάται. «Πολύ απλά, το Brexit ήταν μια αποτυχία».

Οσον αφορά το εμπόριο, οι Συντηρητικοί υπουργοί αρέσκονται να συζητούν τις εμπορικές συμφωνίες που υπέγραψαν με κράτη εκτός της ΕΕ, «αλλά κανένας κανονικός ψηφοφόρος δεν ενδιαφέρεται για τις αγορές χοιρινού κρέατος» σημειώνει η Ελεν Λούις.

Οσον αφορά τη μετανάστευση, όποιος ψήφισε υπέρ του Brexit με στόχο τη δραστική μείωσή της πρέπει να είναι απόλυτα απογοητευμένος, λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2016 η καθαρή μετανάστευση ήταν 335.000 άνθρωποι ενώ πέρυσι 685.000, ενώ το 2022 σημειώθηκε ιστορικό  υψηλό: 784.000.

Παρότι, δε, οι οικονομικές επιπτώσεις της αποχώρησης από την ενιαία αγορά δεν έγιναν απόλυτα ξεκάθαρες, εξαιτίας της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης που ακολούθησε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι πολίτες της Βρετανίας δεν αισθάνονται πλουσιότεροι σε σχέση με πριν από τέσσερα χρόνια.

Επιπλέον –και ίσως αυτό να είναι το πιο σημαντικό–, οι περισσότεροι Βρετανοί βαρέθηκαν, κουράστηκαν να ακούν και να μιλούν για το Brexit. Τον Απρίλιο του 2019, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Ipsos, το 72% των Βρετανών χαρακτήριζε το Brexit ως ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που καλείτο να αντιμετωπίσει τότε η χώρα.

Μιλώντας στο The Atlantic, ο Ανταν Μένον, διευθυντής της ανεξάρτητης δεξαμενής σκέψης UK in a Changing Europe, εξήγησε πως το μοναδικό που ενώνει τους υποστηρικτές του Brexit και τους υποστηρικτές της παραμονής στην ΕΕ «είναι ότι δεν θέλουν να αναφέρονται σε αυτό. Οι Brexiters πιστεύουν ότι οι Τόρις απέτυχαν εντελώς. Οι Εργατικοί δεν θέλουν να το αναφέρουν γιατί ο Κιρ Στάρμερ είναι ευάλωτος». Γιατί, όμως, είναι ευάλωτος σε σχέση με το Brexit ο ηγέτης των Εργατικών και σχεδόν σίγουρα επόμενος πρωθυπουργός της Βρετανίας;

Οπως εξηγεί η Ελεν Λούις, πριν από τις εκλογές του 2019, εκτελώντας τότε χρέη σκιώδους εκπροσώπου των Εργατικών για το Brexit, ο Στάρμερ έδειχνε να μη διαφωνεί με τα μέλη τους κόμματός του, τα οποία στην πλειονότητά τους τάσσονταν κατά του Brexit. Αλλά όταν ανέλαβε την ηγεσία των Εργατικών, τον επόμενο χρόνο (μετά τη συντριπτική νίκη του Μπόρις Τζόνσον), ο Στάρμερ αποδέχτηκε ότι το Brexit έπρεπε να ολοκληρωθεί και διέταξε το κόμμα του να συμμορφωθεί με την απόφασή του.

Ενόψει της επικείμενης εκλογικής αναμέτρησης, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το Εργατικό Κόμμα κερδίζει πολλούς ψηφοφόρους του Brexit που υποστήριξαν τους Συντηρητικούς το 2019, και το τελευταίο που θα ήθελαν να ακούσουν οι εν λόγω ψηφοφόροι είναι κάτι περί πιθανής επιστροφής στην ΕΕ. Φυσιολογικά, λοιπόν, οι Εργατικοί αρκούνται απλώς να υπόσχονται πως σκοπεύουν να καταστήσουν το Brexit «λειτουργικό» εντός του υπάρχοντος βασικού πλαισίου, δίχως δηλαδή να επιστρέψει η χώρα στην ενιαία αγορά και στην τελωνειακή ένωση, και χωρίς να αποκατασταθεί η ελεύθερη κυκλοφορία.

Τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της Βρετανίας αποφεύγουν, λοιπόν, να αναφέρονται στο Brexit, όμως το ίδιο κάνουν, σε μεγάλο βαθμό, και τα βρετανικά ΜΜΕ – παρά το γεγονός ότι η επόμενη βρετανική κυβέρνηση, αργά ή γρήγορα, θα κληθεί να λάβει πολλές σημαντικές αποφάσεις όσον αφορά τη διαχείριση των σχέσεών της με την ΕΕ.

«Το τείχος της σιωπής θα καταρρεύσει μετά τις εκλογές» ανέφερε ο Ανταν Μένον, διευθυντής του UK in a Changing Europe. «Τα μέλη του κόμματος θα κάνουν πολύ περισσότερο θόρυβο γι’ αυτό», ενώ οι επιχειρήσεις που είναι δυσαρεστημένες με τους κανονισμούς εισαγωγών και εξαγωγών μετά το Brexit «θα τολμούν να υψώνουν τις φωνές τους υπό την κυβέρνηση των Εργατικών» προέβλεψε.

H Ελεν Λούις σημειώνει από την πλευρά της ότι ορισμένες (μικρο)τροποποιήσεις μπορεί να συμβάλουν στην επίλυση ορισμένων από τα δευτερεύοντα προβλήματα που δημιουργήθηκαν λόγω του Brexit (οι Εργατικοί δήλωσαν, για παράδειγμα, ότι θα εξετάσουν τους κανονισμούς που εμποδίζουν τον Μπέρνι την αρκούδα και άλλα ζώα των ζωολογικών κήπων της Βρετανίας να ζευγαρώνουν, ώστε να συνεχίσουν να υπάρχουν), ωστόσο μόνο η επανένταξη στην ενιαία αγορά θα έφερνε σημαντικά οικονομικά οφέλη. Μια τέτοια εξέλιξη, όμως, θα συνεπαγόταν, ακριβώς, την απώλεια της εθνικής κυριαρχίας της Βρετανίας, υπέρ της οποίας μάχονταν επί τόσα χρόνια οι Συντηρητικοί.

«Οι δύσκολες συζητήσεις μπορεί να αναβάλλονται, αλλά συνήθως όχι για πάντα. Αυτά είναι άσχημα νέα για το 97% των Βρετανών που απολαμβάνουν την ανάπαυλα μετά από χρόνια διαφωνιών για τη σχέση της Βρετανίας με την Ευρώπη» καταλήγει η δημοσιογράφος του The Atlantic.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News