Οι επιστήμονες αποκάλυψαν την προέλευση του πιο αγαπημένου καφέ στον κόσμο, ο οποίος εμφανίστηκε πολύ πριν από τους ανθρώπους που τον απολαμβάνουν.

Σύμφωνα με δημοσίευμα των Times του Λονδίνου, η Coffea arabica, το φυτό που αντιπροσωπεύει περίπου το 60% του καφέ που παράγεται παγκοσμίως, δημιουργήθηκε πριν από περισσότερα από 600.000 χρόνια στα δάση της Αιθιοπίας, δηλαδή περίπου 300.000 χρόνια πριν από την εμφάνιση του σύγχρονου ανθρώπου.

Η έρευνα αποκλείει την ιδέα ότι καλλιεργήθηκε επιλεκτικά από αγρότες. Αντιθέτως, υπήρξε αποτέλεσμα του φυσικού ζευγαρώματος δύο μητρικών ποικιλιών καφέ, της Coffea canephora και της Coffea eugenioides.

«Με άλλα λόγια, η διασταύρωση που δημιούργησε την arabica δεν ήταν κάτι που έκαναν οι άνθρωποι» δήλωσε ο Βίκτορ Αλμπερτ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο και συν-συγγραφέας της σχετικής έρευνας, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Genetics.

Τα ευρήματα προστίθενται σε μια πλούσια συλλογή ιστοριών και μύθων για την προέλευση του καφέ και την πρώιμη ιστορία του. Κατά τον μύθο, γράφει στους Times η Ρις Μπλέικλι, οι δυνατότητες του κόκκου του καφέ εντοπίστηκαν για πρώτη φορά πριν περισσότερα από 1.000 χρόνια από έναν αιθίοπα βοσκό ονόματι Καλντί. Οταν οι κατσίκες του έφαγαν τον έντονο κόκκινο καρπό ενός συγκεκριμένου δέντρου, παρατήρησε ότι έγιναν εριστικές και θορυβώδεις.

Ο Καλντί προσέφερε τους αναζωογονητικούς καρπούς σε έναν μοναχό, ο οποίος, αποδοκιμάζοντας τη μεθυστική δράση τους, τους πέταξε στη φωτιά. Το άρωμά τους, όμως, καθώς ψήνονταν, λέγεται ότι του άλλαξε γνώμη. Τους τράβηξε από τις φλόγες, κατευθύνοντας έτσι την ανθρωπότητα σε ένα μονοπάτι που θα κατέληγε στα καφενεία του Διαφωτισμού, τα οποία θα γίνονταν χωνευτήρια διανοητικής έρευνας, έως τη δική μας εποχή, του… φραπουτσίνο με γάλα σόγιας.

Η νέα έρευνα αφορούσε τη γενετική ανάλυση δεκάδων σύγχρονων ποικιλιών καφέ arabica. Τα αποτελέσματα δείχνουν πώς το μέγεθος του πληθυσμού των φυτών κυμάνθηκε κατά τη διάρκεια πολλών χιλιάδων ετών, αντανακλώντας τα επίπεδα ενδογαμίας. Η παλαιότερη μείωση του πληθυσμού σημειώθηκε πριν από περίπου 29.000 γενιές ή 610.000 χρόνια, κάτι που αποδεικνύει ότι το είδος υπήρχε από τότε.

Μέχρι πρότινος δεν ήταν σαφές πότε έλαβε χώρα το γεγονός του υβριδισμού που δημιούργησε την ποικιλία arabica, με τις εκτιμήσεις να κυμαίνονται από 10.000 έως 1 εκατομμύριο χρόνια πριν.

Λόγω της χαμηλής γενετικής ποικιλότητας, λόγω ιστορικού αιμομιξίας και μικρού μέγεθος του πληθυσμού, η ποικιλία είναι ευαίσθητη σε πολλά παράσιτα και ασθένειες και μπορεί να καλλιεργηθεί μόνο σε λίγες περιοχές του πλανήτη. Δημιουργώντας έναν πολύ ακριβή χάρτη της γενετικής του, οι ερευνητές ελπίζουν να βοηθήσουν τους αγρότες να δημιουργήσουν πιο ανθεκτικά φυτά.

«Η λεπτομερής κατανόηση της προέλευσης και της ιστορίας της αναπαραγωγής των σύγχρονων ποικιλιών είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη νέων ποικιλιών arabica, που θα είναι καλύτερα προσαρμοσμένες στην κλιματική αλλαγή» είπε ο Αλμπερτ.

Στο μεταξύ, αυτές τις μέρες οι τιμές του καφέ εκτινάσσονται στα ύψη παγκοσμίως, καθώς ο ζεστός, ξηρός καιρός στη νοτιοανατολική Ασία πυροδοτεί φόβους για ελλείψεις. Εχουν αυξηθεί οι τιμές τόσο των κόκκων arabica όσο και των χαμηλότερης ποιότητας κόκκων robusta, που χρησιμοποιούνται σε στιγμιαίους καφέδες, καθώς υπάρχουν φόβοι για την καλλιέργεια της robusta στο Βιετνάμ – σημαντική χώρα παραγωγής της ποικιλίας, η οποία αντιμετωπίζει ένα παρατεταμένο κύμα καύσωνα.

Για πολύ καιρό πιστευόταν ότι τα φυτά του καφέ αναπτύχθηκαν στην Αιθιοπία, αλλά οι ποικιλίες arabica που συνέλεξε η ερευνητική ομάδα από την κοιλάδα Great Rift, η οποία εκτείνεται από το ανατολικό τμήμα της Αφρικής μέχρι τη δυτική Ασία, μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, παρουσίασαν μια σαφή γεωγραφική διαφοροποίηση.

Οι άγριες ποικιλίες προέρχονταν όλες από τη δυτική πλευρά, ενώ οι καλλιεργούμενες ποικιλίες από πιο ανατολικά, κοντά στο στενό Μπαμπ αλ-Μαντάμπ, μεταξύ Αφρικής και Υεμένης.

Αυτό θα ταίριαζε με την ιδέα ότι η καλλιέργεια του καφέ ξεκίνησε στην Υεμένη γύρω στον 15ο αιώνα. Θα μπορούσε επίσης να ευθυγραμμιστεί με μια άλλη αρχαία ιστορία, σύμφωνα με την οποία ένας ινδός μοναχός ονόματι Μπαμπά Μπουντάν μετέφερε λαθραία επτά ωμούς κόκκους καφέ από το λιμάνι Μόκα της Υεμένης τον 17ο αιώνα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News