Οταν στις 17 Απριλίου, στο περίφημο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, η Ακαδημαϊκή του Ένωση (Academic Union) θα ντύνει τον 36χρονο Νίκο Αναστασίου με την τήβεννο του επίτιμου διδάκτορα στον επιχειρηματικό τομέα (Business and Management), ως «βασικό συντελεστή στην ανάπτυξη μιας τοπικής οικονομίας», μπορεί να μην θυμάται τη ρήση του Γκέτε: «Το ξύλο καίγεται διότι έχει μέσα του τα κατάλληλα στοιχεία, όπως κάποιος γίνεται διάσημος ή σημαντικός διότι έχει μέσα του τα κατάλληλα στοιχεία». Θα θυμάται όμως την ιστορία «του γιου ενός ξυλουργού που ζήτησε από τον πατέρα του να του φτιάξει ένα ξύλινο αυτοκίνητο.

Ο πατέρας έψαξε στην αποθήκη, αδιαφόρησε για την καινούργια παραλαβή από τα φρεσκοφουρνισμένα ξύλα, και έπιασε από το βάθος ένα παλιό κομμάτι ξύλου που έδειχνε πολύ ταλαιπωρημένο. Ο γιος διαμαρτυρήθηκε, διότι πίστεψε ότι αυτό το παλιό ξύλο δεν θα μπορούσε να γίνει λαμπερό παιχνίδι. Ο πατέρας, του εξήγησε ότι στο ξύλο δεν έχει σημασία τόσο η εξωτερική του επιφάνεια, όσο το τι κρύβεται από κάτω. Το έτριψε προσεκτικά, το γυάλισε και αποκαλύφθηκε μια γερή κερασιά. Στα χέρια του έμπειρου ξυλουργού αυτό το παλιό κομμάτι ξύλου μεταμορφώθηκε σ’ ένα υπέροχο αυτοκίνητο που, και δεκαετίες μετά, έχει αντέξει στον χρόνο».

Να το πάμε και ακόμη παραπέρα; Να το πάμε. Να δούμε σε αυτό το παλιό ξύλο την Ελλάδα; Ο Νίκος Αναστασίου το βλέπει: «Δυστυχώς, η χώρα μας ακόμα έχει τα εξωτερικά σημάδια της ταλαιπωρίας. Η γερή κερασιά είναι από κάτω και περιμένει να την αναδείξουμε. Με δουλειά, επιμονή, φροντίδα, ποιότητα και τιμιότητα».

Ξεκινήσαμε έτσι και δεν σας σύστησα. Ο Νίκος Αναστασίου είναι ο γιός του ξυλουργού Βασίλη Αναστασίου, από το Μαυρότοπο Θεσπρωτίας, που ήρθε στην Αθήνα το 1971 και ξεκίνησε δέκα χρόνια μετά με ένα μικρό ξυλουργείο στο Μενίδι, για να το αναπτύξει σε μια μικρή επιχείρηση, επιτυχημένη για τα μέτρα της. Την ιστορία θα την διαβάσετε παρακάτω. Εκείνο που θα πρέπει να κρατήσουμε ως ορόσημο είναι η στιγμή, που ύστερα από απανωτές αποτυχημένες προσπάθειες, ο Νίκος Αναστασίου με την Epexyl του, που έχει μαζί με τον αδελφό του Δημήτρη, κατάφερε να λύσει ένα πολύ δύσκολο κατασκευαστικό πρόβλημα των τοίχων της νέας όπερας της Αθήνας και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στο Φάληρο. Και να το λύσει για ποιόν, παρακαλώ; Για τον διάσημο αρχιτέκτονα του έργου Ρέντσο Πιάνο. Για να φαίνεται μασίφ και δίχως εξωτερικές «ραφές». Και να έχουν και βάρος 100 κιλών το τετραγωνικό…τοίχων.

Ας μείνουμε εδώ και δίχως να σας ζαλίσω με τεχνικές λεπτομέρειες. Οι εικόνες της νέας όπερας μιλάνε από μόνες τους. Στα ξυλουργικά. Στις ειδικές κατασκευές, που αργότερα έφεραν και βραβεία. Αυτή η περιπέτεια ξεκίνησε το 2012, όταν μαζί με την ΓΕΚ-Τέρνα η Epexyl μετείχε στο διαγωνισμό για τα ξυλουργικά στα έργα του Ρέντσο Πιάνο. Και πήρε το έργο. Και έφτασε στο σημείο… τριβής. Την λύση για τους βαριά μασίφ τοίχους. «Ομολογώ ότι αυτή ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση και ευκαιρία της ζωής μου. Ο Ρέντσο Πιάνο είχε ζητήσει τα πάνελ της όπερας να είναι απολύτως ειδικών προδιαγραφών: Ήθελε να είναι κυματιστά, διαστάσεων 3Χ3 και χωρίς αρμούς για λόγους αισθητικής». Όσες προσπάθειες και αν γίνονταν, έπεφταν στο κενό. «Αυτό που ήθελε, κυριολεκτικά, δεν υπήρχε. Έπρεπε λοιπόν να ανακαλυφθεί». Χρειάστηκαν, λέει, «έξι μήνες δοκιμών και επένδυσης σε διαφορετικές τεχνικές».

Ένα βράδυ, ο Νίκος Αναστασίου στο ζάπινγκ έπεσε πάνω σε ένα ντοκιμαντέρ ναυπηγικής. «Τράβηξε την προσοχή μου μια ειδική τεχνική αρνητικής πίεσης που χρησιμοποιείται για την κατασκευή σύγχρονων ξύλινων ιστιοπλοϊκών σκαφών. Η λύση είχε βρεθεί μέσα από μια εντελώς διαφορετική – ανορθόδοξη προσέγγιση. Πρακτικά, φέραμε την κατασκευαστική αντίληψη της ναυπηγικής μέσα στην όπερα».

Αυτό ήταν που άνοιξε την… καρδιά του Ρέντσο Πιάνο, τις πόρτες του γραφείου του, των RPBW Architects και γενικώς τις πόρτες προς τα μεγάλα κατασκευαστικά έργα και προς τις επενδύσεις στον Νίκο Αναστασίου, τον αδελφό του και την Epexyl. Για να φτάσουν μέσα σε μία τριετία να ανοίξουν ορίζοντες σε όλο σχεδόν τον κόσμο. Εντάξει, στις τέσσερις από τις πέντε ηπείρους: «Πρόσφατα παραδώσαμε το νέο δικαστικό μέγαρο των Παρισίων. Φτάσαμε στις ΗΠΑ, όπου πρόσφατα ιδρύσαμε εκεί μια νέα εταιρεία. Συμμετέχουμε στην μεγαλύτερη ιδιωτική επένδυση στην ιστορία των ΗΠΑ, το Hudson Yards, έργο προϋπολογισμού 25 δισ. δολαρίων και 1.200.000 τ.μ. Συμμετείχαμε στη νέα Όπερα της Ινδίας στη Βομβάη, στη νέα Όπερα του Βιετνάμ, στο Ανόι, στο 432 Park Avenue, το ψηλότερο κτίριο κατοικιών στο Δυτικό Ημισφαίριο. Αλλά και σε πολλά έργα με τον Ρέντσο Πιάνο, όπως στο Πανεπιστήμιο Columbia, στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Ταϊπέι, ή την εμβληματική υπεράκτια επέκταση του Μονακό. Σε μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες του Accor Hotel Group, όπως στην Ακτή του Ελεφαντοστού. Σε συνεργασία με τον παγκόσμιο ξενοδοχειακό κολοσσό Four Seasons στη Δομινικανική Δημοκρατία. Σε κτιριακά συγκροτήματα στον Λίβανο και το Παρίσι αλλά και το Λονδίνο και την Αϊόβα των ΗΠΑ».

Γιατί το ένα έφερε το άλλο. Ο 80χρονος Νεοϋορκέζος επενδυτής Χάρι Μακλόουβ είδε τις φωτογραφίες της νέας Εθνικής Λυρικής Σκηνής (αίθουσα Σταύρος Νιάρχος) στους τοίχους του γραφείου του Ρέντσο Πιάνο και ρώτησε «ποιος έκανε αυτή τη δουλειά;» για να καλέσει, πάραυτα, το Νίκο Αναστασίου να αναλάβει όλα τα ξυλουργικά έργα στο κτίριο στο 432 Park Avenue, ύψους 425 μέτρων (με 105 πολυτελή διαμερίσματα). Κάτι αντίστοιχο έγινε και με τον αμερικανό επενδυτή Στίβεν Ροθ και το Hudson Yards. «Δεν είμαι ο φθηνότερος», μου λέει – σαν μυστικό – γελώντας ο Νίκος Αναστασίου. «Είμαι όμως ο πιο αξιόπιστος. Παραδίδω κάθε έργο στην ώρα του και στην σωστή ποιότητα». Έτσι ο ίδιος και οι άνθρωποι της Epexyl μπορούν να ισχυρίζονται ότι «γίναμε κορυφαίοι στον συνδυασμό καινοτομίας και ποιότητας κατασκευής». Και ότι «συνδυάζουμε την εμπειρία παλιών τεχνιτών με τις νέες τεχνολογίες και οι κατασκευές μας γίνονται με ρομποτική και τεχνολογία laser».

«Δεν είμαι πολιτικός. Είμαι ξυλουργός. Ξεκίνησα από μια οικογενειακή βιοτεχνία στο Μενίδι και σήμερα ζω πλέον το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου στο Μανχάταν», ξεκαθάρισε ο 36χρονος «διεθνής» Έλληνας επιχειρηματίας της ξυλουργικής στην ομιλία του στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Όπου μίλησε στην ημερίδα «Επιχειρήσεις: Η ελληνική επιτυχία», στο πλαίσιο του φόρουμ «Ελλάδα: οι δρόμοι της ελπίδας», που οργάνωσαν το περιοδικό «Le Nouvel Observateur» (όμιλος Le Monde) μαζί με την «Καθημερινή» και το ΚΠΙΣΝ, σε συνεργασία με το Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο και το Ελληνογαλλικό Εμπορικό Επιμελητήριο. Ως ένα τρανταχτό παράδειγμα – και δη νεότατο στην ηλικία – «ελληνικής επιτυχίας». Ή σαν ένας ξυλουργός (αν και, στην περίπτωσή μας, είναι πολύ απλοποιημένη αυτή η λέξη, ποιητική αδεία) που κατάφερε να έχει μέσα σε τρία τέσσερα χρόνια γραφεία στο Παρίσι, το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη και να συμμετέχει σε μερικές από τις μεγαλύτερες επενδύσεις της οικουμένης.

Και αυτό για έναν νέο επιχειρηματία, που τελείωσε την Διπλάρειο Σχολή / Ελληνική Βιοτεχνική Εταιρεία, στην ειδικότητα του επιπλοποιού και βρέθηκε στη συνέχεια στο Λονδίνο, στο ICBS Βusiness College του Πανεπιστημίου του Κίνγκστον, για σπουδές στο μάνατζμεντ, τη διοίκηση επιχειρήσεων. Στο ίδιο πανεπιστήμιο έκανε και το μάστερ του, στο στρατηγικό μάνατζμεντ, με την διπλωματική του πάνω στην συναισθηματική νοημοσύνη. Αν και, όπως μου λέει, «οι μεγαλύτερες σπουδές, ανώτερες και από το διδακτορικό θα έλεγα, είναι οι συνεργασίες που έχω τα τελευταία τέσσερα χρόνια».

Συστηθήκαμε, λοιπόν. Δεν ολοκληρώσαμε όμως την ιστορία για τις απαρχές. Όταν ο πατέρας Βασίλης Αναστασίου ξεκίνησε το 1981 με το ξυλουργείο στο Μενίδι (ο πρώτος ξυλουργός της οικογένειας Αναστασίου από την Ήπειρο) και έφτασε αργότερα να αναλάβει ξυλουργικά έργα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Και μάλιστα ειδικά, καθώς είχαν να συνυπολογίσουν και την ακουστική. Αλλά και υποκαταστήματα της Τράπεζας Κρήτης και τις εγκαταστάσεις της Γραμμής Α.Ε. του Γιώργου Κοσκωτά.

Παιχνίδι της ζωής: τότε, στο Μέγαρο Μουσικής, ο Βασίλης Αναστασίου συνεργάστηκε με τον αρχιτέκτονα Μάνο Περράκη. Στο ΚΠΙΣΝ ο γιός του Νίκος Αναστασίου συνεργάστηκε με υιό Περράκη, Φαίδωνα! Και άλλο ένα: ο μικρός τότε Νίκος ξεκίνησε το 1997 στην επιχείρηση του πατέρα του ως βοηθός του τεχνικού διευθυντή. Από το 2011, που ο πατέρας συνταξιοδοτήθηκε, και ο Νίκος και ο Δημήτρης Αναστασίου «τρέχουν» την εταιρεία, συνεργάζονται με τον ίδιο τεχνικό διευθυντή.

Πώς προλαβαίνει τόσα πρότζεκτ και δη θηριώδη, τον ρωτώ. «Δεν κάνω και κάτι άλλο. Δουλεύω», μου έρχεται «πληρωμένη» η απάντηση. Γελάει. «Τώρα είναι η ώρα μου να δουλέψω». Κάνει παύση. Γελάει και πάλι, ανοιχτόκαρδα. «Έχω μεγάλη ομάδα. Και καλή. Και, μην νομίζετε, αυτό που κάνω είναι να στήνω τη θυγατρική, να στήνω το δίκτυο, να υπογράφω τα πρώτα συμβόλαια και μετά να παρακολουθώ το έργο. Τον περισσότερο χρόνο μου τον περνάω στη Νέα Υόρκη. Διότι εκεί είναι το μέλλον». Μου εξηγεί ότι έχουν τη δομή τεχνικής εταιρείας. Απλώς είναι «σαν μια τεχνική εταιρεία που ειδικεύεται στο ξύλο». Μου εξηγεί επίσης πως είναι οι μοναδικοί στην Ευρώπη που δουλεύουν με το σύστημα τρισδιάστατου σχεδιασμού BIM, που μπορεί και «συντονίζει διαφορετικά υλικά και εργολάβους». Χώρια ότι σήμερα η Epexyl «έχει εγκαταστάσεις 5.500 τ.μ., 225 εργαζόμενους, με στόχο να φτάσουν τους 400 μέσα στο 2018. Και έχει κάνει, με ίδια κεφάλαια, επενδύσεις 3 εκατ. ευρώ, μέσα σε δύο χρόνια, για μηχανολογικό εξοπλισμό εγκαταστάσεις και υποκαταστήματα. «Πως έγιναν όλα αυτά; Όχι πάντως με κάποιο μαγικό τρόπο. Σίγουρα όχι με τη βοήθεια του κράτους. Δεν είχαμε μέσον ή κομματικές γνωριμίες πουθενά. Είχαμε μόνο πείσμα να είμαστε οι καλύτεροι σε αυτό που κάνουμε. Επιμονή. Προσήλωση στην ποιότητα. Τιμιότητα», όπως διαλάλησε στο φόρουμ «Ελλάδα: οι δρόμοι της ελπίδας».

Το παραδέχεται: «Φτάσαμε ψηλά και στοχεύουμε ψηλότερα, επειδή δεν σταματάμε να προσπαθούμε, να εργαζόμαστε, να σκεφτόμαστε διαφορετικά. Διαβατήριο σ’ αυτό το ταξίδι είναι η δουλειά μας. Η πίστη του “Υes, we can”, όπως θα έλεγε και ο Πρόεδρος Ομπάμα. Συζητώντας με την ιστορικό της αρχιτεκτονικής Βικτόρια Νιούχαουζ, που παρουσιάζει τη δουλειά μας, στο πρόσφατο βιβλίο της «Chaos and Culture», μου είπε ότι είμαι ένας Έλληνας που ζει το αμερικανικό όνειρο. Προτιμώ να είμαι ο ξυλουργός που έδωσε ελληνική διάσταση στο αμερικάνικο όνειρο». Ποιος ξέρει. Ίσως έτσι διαψεύδεται και ο Ιμάνιουελ Καντ. Που έλεγε πως «από το στραβό ξύλο που είναι ο άνθρωπος (σ.σ.: ή και ο Έλληνας για κάποιους) δεν μπορεί να προκύψει τίποτα ίσιο».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News