Ας πανηγυρίζει τώρα ο Ερντογάν επειδή στη Συρία σαν κάπως να του βγήκε αληθινό το τρελό του όνειρο περί νεοοθωμανισμού (στην… εξωτική Ανατολή, βέβαια), διότι έρχονται ημέρες δύσκολες για αυτόν. Και δεν είναι μόνο το Κουρδιστάν που απειλεί την ίδια την Τουρκία –πώς να γίνει, βλέπουν και άλλοι όνειρα τρελά…–, αλλά και το Ιράν, που προετοιμάζεται να αντιδράσει στον τουρκικό μαξιμαλισμό.

Ο Βάλι Νασρ, αμερικανοϊρανός καθηγητής του Johns Hopkins School of Advanced International Studies, είπε στη Repubblica ότι οι σιίτες φέρουν βαρέως την απώλεια της επιρροής τους στον Λίβανο και στη Συρία και, σε βάθος χρόνου, θα απαντήσουν οπωσδήποτε στην Τουρκία. Προς το παρόν, πάντως, οι μουλάδες δεν θέλουν άμεσο πόλεμο μαζί της, έτσι δεν αποστέλλουν στρατό στη Συρία.

Για τους Ιρανούς υπάρχει και μια ιδιαίτερη παράμετρος στο γενικό πρόβλημα της αλλαγής των συσχετισμών δύναμης στη Μέση Ανατολή και στην περιφερειακή αποσταθεροποίηση. Θεωρούν ότι η πτώση του Ασαντ και η επικράτηση των σουνιτών τζιχαντιστών ενδέχεται να προκαλέσει ντόμινο εξελίξεων στο Ιράκ και σε άλλες περιοχές, ακόμη και στον Καύκασο, με αντισιιτικά πογκρόμ από πλευράς τζιχαντιστών.

Ο Νασρ αναγνώρισε, πάντως, ότι τα κίνητρα του Ερντογάν ήταν πολλαπλά. Συνέβαλε στην αντιμετώπιση της ιρανικής επιρροής στη Συρία για καθαρά γεωπολιτικούς λόγους, με αντικουρδικό υπόβαθρό φυσικά, ωστόσο ήθελε να απαλλαγεί και από το πρόβλημα της υπερσυγκέντρωσης εκατομμυρίων σύρων προσφύγων στην Τουρκία. Αντικειμενικό αποτέλεσμα της νίκης του είναι η αύξηση της τουρκικής επιρροής στην περιοχή (αν και στους Παλαιστινίους ο φιλοτουρκισμός της Χαμάς δεν απέδωσε καρπούς).

Ο Νασρ έκανε και μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση. Οτι κατόπιν όλων αυτών που έγιναν έχει ξεκαθαρίσει κάτι συγκεκριμένο τουλάχιστον, πως η στόχευση του Ερντογάν είναι πλέον η Ανατολή: «Πριν από τον Ερντογάν, η Τουρκία θεωρούσε τον εαυτό της ευρωπαϊκή χώρα και στόχος της ήταν να γίνει αποδεκτή στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Τώρα επικεντρώνει στις περιοχές της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας». Τις ανατολικές, ας υπενθυμίσουμε.

Η προβολή του Συριακού στο Λιβυκό απασχόλησε επίσης τον Νασρ. Είπε ότι η Τουρκία, ενθαρρυμένη από την επιτυχία της στη Συρία, «προσπαθεί να την επαναλάβει στην Τρίπολη», ωστόσο μπορεί και να σταματήσει την εκεί παρέμβασή της διότι η Συρία «θα απορροφήσει πολλούς τουρκικούς πόρους». Είναι πολύ μεγάλο το γήπεδο, σαν να λέμε, και η ομάδα μικρή.

Τελευταίο (αλλά όχι ασήμαντο) σχόλιο του Νασρ σε ό,τι έχει να κάνει με τον τουρκικό παράγοντα, η πιθανότητα σύγκρουσης Ισραήλ-Τουρκίας κάποια στιγμή στο μέλλον, με αφορμή τα Υψώματα του Γκολάν, τα οποία άλλοτε (επί αραβικού σοσιαλισμού) υπήρξαν ζήτημα (παν)αραβικής τιμής, όμως εξέπεσαν στην κατηγορία της… νεοοθωμανικής πολιτικής.

ΗΠΑ και Ρωσία

Σε ό,τι αφορά τον ρόλο των ΗΠΑ, ο Νασρ ανέφερε ότι ο Τραμπ όντως αδιαφορεί για τα τεκταινόμενα, ωστόσο «είναι πιθανόν να εκμεταλλευτεί την κατάσταση με σκοπό να  αυξήσει τη στρατιωτική και οικονομική πίεση στο Ιράν». Πάντως ο καθηγητής είπε σαφώς ότι η αλλαγή σκηνικού στη Συρία χαροποίησε την αμερικανική πλευρά.

«Βασικά, θέλαμε να εμποδίσουμε το Ιράν να χρησιμοποιήσει τη Δαμασκό για να εξοπλίζει τη Χεζμπολάχ. Τώρα αυτός ο κίνδυνος μειώθηκε, και πλέον μπορούν να επιληφθούν η Τουρκία ή οι Κούρδοι». Αυτή τη στιγμή (και από του χρόνου, με τον Τραμπ στο τιμόνι) «την Ουάσινγκτον την απασχολεί αν θα αναγνωρίσει τη νέα κυβέρνηση της Συρίας και αν θα διαγράψει τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ από τη λίστα των τρομοκρατικών ομάδων».

Ο Νασρ συνόψισε για λογαριασμό των ΗΠΑ ότι «η διάλυση του ιρανικού άξονα αντίστασης στον Λίβανο και στη Συρία είναι επιτυχία, όμως η διάδοχη κατάσταση είναι προβληματική». Και δήλωσε το εξής ενδιαφέρον: «Αυτός είναι ο λόγος που ο Μπαράκ Ομπάμα δεν βομβάρδισε τον Ασαντ μετά τη χρήση χημικών όπλων». Αυτός, δηλαδή, ο κίνδυνος εξάπλωσης του τζιχαντισμού, και όχι η Ρωσία και ο κίνδυνος πρόκλησης πυρηνικού πολέμου

Κατά τα λοιπά, ο Νασρ ανέφερε ότι η πτώση της Συρίας του Ασαντ «συνιστά ταπείνωση για τη Ρωσία και δείχνει την αδυναμία του Πούτιν», όμως συμπλήρωσε ότι η νέα κατάσταση «μπορεί να τον ωθήσει να απαντήσει με μεγαλύτερη επιθετικότητα στην Ουκρανία».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News