Το 2009, όταν ο Μπενιαμίν Νετανιάχου επέστρεψε στην εξουσία για δεύτερη φορά ως πρωθυπουργός του Ισραήλ, μια θέση που κατέχει σχεδόν συνεχώς από τότε, ήρθε αντιμέτωπος με μια σημαντική αλλαγή στην περιοχή: Η Χαμάς είχε εκλεγεί στην εξουσία στη Λωρίδα της Γάζας, το 2006.

Από την αρχή η Χαμάς ορκίστηκε να καταστρέψει το Ισραήλ και στην προεκλογική εκστρατεία του το 2009 ο Νετανιάχου ορκίστηκε να καταστρέψει τη Χαμάς. Αυτό που συνέβη τελικά, όπως σημειώνει η Washington Post, ήταν 14 χρόνια συνύπαρξης, με πολλές συγκρούσεις, κατά τα οποία όμως ο Νετανιάχου αποδείχθηκε «χρήσιμος» στη Χαμάς, και το αντίστροφο.

Η ιδιόρρυθμη συμβίωση άντεξε μέσα από χρόνια κλιμάκωσης και προσαρμογής, περιόδους ηρεμίας και χάους. Ωστόσο, στις 7 Οκτωβρίου, ημέρα της φρικτής τρομοκρατικής επίθεσης στο Ισραήλ, όλα άλλαξαν. Πλέον, τόσο η Χαμάς όσο και ο Νετανιάχου βρίσκονται κοντά στο τέλος της εξουσίας τους, σύμφωνα με το δημοσίευμα.

Κάτοικοι της Γάζας δεν δίστασαν να επικρίνουν, μιλώντας στην WP, τη Χαμάς για τη σφαγή του Οκτωβρίου, η οποία άφησε τους παλαιστίνιους αμάχους εκτεθειμένους σε σφοδρούς ισραηλινούς βομβαρδισμούς.

Ο Νετανιάχου, που τον περασμένο μήνα συμφώνησε να μοιραστεί τις πολεμικές εξουσίες εκτάκτου ανάγκης με τον κύριο πολιτικό του αντίπαλο, αντιμετωπίζει πρωτοφανή δημόσια οργή για την αποτυχία του να αποτρέψει την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου και την κυβερνητική αντίδραση στη συνέχεια. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 75% των Ισραηλινών ζητούν να παραιτηθεί τώρα ή να αντικατασταθεί όταν τελειώσει ο πόλεμος.

«Είναι μια παράξενη συμμαχία που έχει ολοκληρώσει τον κύκλο της» είπε στην αμερικανική εφημερίδα ο ισραηλινός ιστορικός Ανταμ Ραζ, ο οποίος έχει μελετήσει τη σχέση μεταξύ του ισραηλινού πρωθυπουργού και της τρομοκρατικής οργάνωσης. «Η Χαμάς δεν θα είναι πια η κυβέρνηση της Γάζας. Και νομίζω ότι μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο Νετανιάχου πλησιάζει στο τέλος της πολιτικής καριέρας του».

Οι περιστάσεις, πάντως, αλλάζουν γρήγορα και η μοίρα κανενός από τους δύο δεν είναι βέβαιη, σημειώνει η Post. Ο Νετανιάχου έχει ορκιστεί να συνεχίσει τη μάχη μετά την τετραήμερη κατάπαυση του πυρός με στόχο την «εξάλειψη της Χαμάς».

Η «βολική» σχέση τους

Ο Ραζ και άλλοι που μίλησαν στην Post τόνισαν ότι ο Νετανιάχου δεν προέβλεψε την επίθεση της Χαμάς και τη σφαγή 1.200 Ισραηλινών, την πιο θανατηφόρα ημέρα για τους Εβραίους μετά το Ολοκαύτωμα.

Αλλά λένε ότι μόλις ανέκτησε την εξουσία, ο Νετανιάχου –που ως υποψήφιος είχε δεσμευθεί «να χτυπήσει την κυριαρχία της Χαμάς στη Γάζα»– αντί γι’ αυτό, ακολούθησε σε μεγάλο βαθμό μια στρατηγική που δεν διατάραξε το status quo ενός διαιρεμένου παλαιστινιακού πληθυσμού, αφήνοντας τη Χαμάς να κυβερνά στη Γάζα και την αντίπαλη Παλαιστινιακή Αρχή στη Δυτική Οχθη.

Αυτός ο διχασμός εξυπηρετούσε τους σκοπούς του Νετανιάχου και των αντιπάλων της «λύσης των δύο κρατών», εμποδίζοντας την ικανότητα των Παλαιστινίων να αντιταχθούν στην κατοχή του Ισραήλ, σύμφωνα με τους αναλυτές.

«Χωρίς ενιαία ηγεσία, ο Μπίμπι ήταν σε θέση να πει ότι δεν μπορούσε να προχωρήσει σε ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις» δήλωσε η Ντάλια Σάιντλιν, ισραηλινή δημοσκόπος και πολιτική αναλύτρια, αναφερόμενη στον Νετανιάχου όπως τον αποκαλούν οι Ισραηλινοί. «Ετσι, μπορούσε να λέει: “Δεν υπάρχει κανείς για να μιλήσουμε”».

Η κατάσταση επέτρεψε στον Νετανιάχου να παραμερίσει σε μεγάλο βαθμό το «παλαιστινιακό ζήτημα», ένα θέμα που είχε διαμορφώσει τις θητείες των ισραηλινών ηγετών κατά τις προηγούμενες τέσσερις δεκαετίες. Αντ’ αυτού, επικεντρώθηκε στο Ιράν και σε άλλες απειλές και στην ανάπτυξη του Ισραήλ σε οικονομική δύναμη, σύμφωνα με τον βιογράφο του ισραηλινού πρωθυπουργού, Ανσελ Φέφερ.

«Ο Νετανιάχου ένιωθε πάντα ότι η παλαιστινιακή σύγκρουση ήταν αντιπερισπασμός που χρησιμοποιούνταν ως θέμα σφήνας στο Ισραήλ» δήλωσε ο Φέφερ.

Χρόνο με τον χρόνο, τα διαδοχικά υπουργικά συμβούλια του Νετανιάχου ενέκριναν κινήσεις που είχαν ως αποτέλεσμα την χαλάρωση της πίεσης στην Χαμάς. Το Ισραήλ συμφώνησε σε περιοδικές απελευθερώσεις κρατουμένων, στη μεταφορά χρημάτων από το Κατάρ για την πληρωμή μισθών στο Δημόσιο στη Γάζα, στη βελτίωση των υποδομών και, όπως υποστηρίζουν οι επικριτές του, στη χρηματοδότηση στρατιωτικών επιχειρήσεων της Χαμάς.

Ο ισραηλινός πρωθυπουργός ήλπιζε να αποτρέψει οποιαδήποτε συμφιλίωση μεταξύ της Χαμάς και της Παλαιστινιακής Αρχής, ακόμη και όταν οι δύο πλευρές έφτασαν κοντά στην αποκατάσταση των σχέσεών τους, το 2018.

«Τα τελευταία 10 χρόνια ο Νετανιάχου εργάστηκε για να εμποδίσει κάθε προσπάθεια απομάκρυνσης της Χαμάς από την εξουσία στη Γάζα» είπε ο Ραζ. Τον διέψευσε ένας ανώτερος ισραηλινός κυβερνητικός αξιωματούχος που μίλησε στην Washington Post υπό τον όρο της ανωνυμίας. Ο αξιωματούχος αρνήθηκε ότι ο Νετανιάχου ακολούθησε ποτέ πολιτική διατήρησης της Χαμάς στην εξουσία.

«Είναι ο πιο πολυδιαφημισμένος πρωθυπουργός στην Ιστορία και δεν νομίζω ότι θα βρείτε ούτε μία δήλωσή του που να προωθεί την ενίσχυση της Χαμάς» δήλωσε ο αξιωματούχος. «Αντίθετα, τη χτύπησε σκληρότερα από οποιονδήποτε άλλον πρωθυπουργό. Ηγήθηκε τριών μεγάλης κλίμακας στρατιωτικών επιχειρήσεων κατά της Χαμάς, το 2012, το 2014 και το 2021.

»Δεν κατέστρεψε τη Χαμάς, κάτι που το πολεμικό του υπουργικό συμβούλιο διέταξε τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις να κάνουν μετά τις φρικαλεότητες της 7ης Οκτωβρίου. Αυτό είναι που κάνουν οι IDF αυτή τη στιγμή» προσέθεσε ο αξιωματούχος.

Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών προέκυψε μια ασταθής αποκλιμάκωση. Η Χαμάς συνέχισε να εκτοξεύει ρουκέτες στο Ισραήλ, οι περισσότερες από τις οποίες αναχαιτίζονταν από εξελιγμένα συστήματα αεράμυνας. Οι πόλεμοι έληξαν με διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός. Η Χαμάς παρέμεινε στην εξουσία και αυξήθηκαν οι ελπίδες ότι η οργάνωση εξελισσόταν σε ένα πιο αξιόπιστο κυβερνητικό όργανο, που επικεντρωνόταν στην οικοδόμηση της Γάζας, αντί για τον ολοκληρωτικό πόλεμο.

Ο Νετανιάχου δεν ήταν ο μόνος που έβλεπε οφέλη στην κατάσταση. Οι μετριοπαθείς Ισραηλινοί άρχισαν να οραματίζονται ένα μέλλον δίπλα σε μια σταθεροποιημένη Γάζα, με καλύτερο βιοτικό επίπεδο. Οι επιχειρήσεις χαιρέτισαν τη βελτίωση των σχέσεων του Ισραήλ με τους άραβες γείτονες, που ήταν πρόθυμοι να σφυρηλατήσουν ισχυρότερους δεσμούς με το εβραϊκό κράτος.

Οι εξαγωγές από τη Γάζα αυξήθηκαν. Και τα τελευταία χρόνια, τόσο ο Νετανιάχου όσο και η προηγούμενη κυβέρνηση, υπό την ηγεσία λιγότερο συντηρητικών κομμάτων της αντιπολίτευσης, χορήγησαν στους κατοίκους της Γάζας περισσότερες άδειες εργασίας στο Ισραήλ. Ο αριθμός τους είχε ξεπεράσει τις 18.000 μέχρι τις 7 Οκτωβρίου.

Κάποιοι από αυτούς θεωρείται ότι έδωσαν λεπτομερείς οδηγίες στους τρομοκράτες για τις κοινότητες στις οποίες επιτέθηκαν. Πλέον, η στρατηγική που ακολούθησε ο Νετανιάχου και άφησε τη Χαμάς οχυρωμένη στη Γάζα εξετάζεται από τους πληγωμένους Ισραηλινούς.

Ο θυμός σε όλο το πολιτικό φάσμα έχει οδηγήσει την δημοτικότητα του Νετανιάχου σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Μόλις το 25% των ψηφοφόρων δηλώνουν τώρα στους δημοσκόπους ότι είναι ο καταλληλότερος πολιτικός για να γίνει πρωθυπουργός. «Η Δεξιά εύχεται να είχε εξοντώσει τη Χαμάς και το κέντρο και η Αριστερά εύχονται να μην είχε εγκαταλείψει την τροχιά των διαπραγματεύσεων» είπε η Σάιντλιν.

Επικρίσεις κατά της Χαμάς στη Γάζα

Στη Γάζα, όπου δεν έχουν γίνει εκλογές από το 2006, η μέτρηση της υποστήριξης προς τη Χαμάς είναι πιο δύσκολη. Πριν από τον πόλεμο ο φόβος των αντιποίνων της Χαμάς έκανε την κριτική εναντίον της απαγορευτική. Τώρα, οι μαζικοί θάνατοι από τους βομβαρδισμούς και ο εκτοπισμός εκατοντάδων χιλιάδων κατοίκων καθιστούν τις δημοσκοπήσεις σχεδόν αδύνατες.

Ορισμένες πρόσφατες έρευνες δείχνουν συνεχιζόμενη υποστήριξη προς τη Χαμάς, καθώς ο θυμός για το Ισραήλ αυξάνεται όσο διαρκεί η  ισραηλινή στρατιωτική επίθεση. Αλλά, όπως γράφει η WP, περισσότεροι κάτοικοι της Γάζας είναι πρόθυμοι να επικρίνουν τη Χαμάς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε συνεντεύξεις στην εφημερίδα.

«Δεν φοβάμαι να το πω: Δεν θέλουμε τη Χαμάς, και όχι μόνο λόγω του πολέμου, αλλά εδώ και χρόνια» δήλωσε ο Αχμάντ, 44 ετών, φαρμακοποιός από την Ντεϊρ αλ-Μπαλάχ στην κεντρική Λωρίδα της Γάζας. Η Post δεν αποκάλυψε το πλήρες όνομά του για να τον προστατεύσει από πιθανά αντίποινα.

«Η έλλειψη ικανής διακυβέρνησης μάς έχει αφήσει στη φτώχεια και τη δυστυχία, που επιδεινώθηκαν από αυτόν τον καταστροφικό πόλεμο. Το Ισραήλ δεν λυπάται κανέναν, ανεξάρτητα από το αν συνδέεται με τη Χαμάς ή όχι» προσέθεσε.

Ο 39χρονος Μοτάζ δήλωσε ότι η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ τον άφησε έντρομο και την οικογένειά του εκτεθειμένη στις ισραηλινές επιθέσεις, που κατέστρεψαν το παντοπωλείο του στο Χαν Γιουνίς τον περασμένο μήνα. Ο ίδιος είπε ότι δεν πιστεύει πως η Χαμάς μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει. Αλλά δεν βλέπει και τι διαφορά θα έκανε στους κατοίκους της Γάζας οποιαδήποτε αλλαγή ηγεσίας.

«Ακόμη και αν η Χαμάς παραμείνει στην εξουσία, τι θα μείνει για εμάς εδώ; Δεν υπάρχουν σπίτια για να ζήσουμε, ούτε δουλειά για να μας συντηρήσει. Εχασα τη μόνη πηγή βιοπορισμού μου» ανέφερε ο Μοτάζ στην Post.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News