Μεταξύ μύθου και προπαγάνδας κινείται η επιλογή της 8ης Μαρτίου ως ημέρας για τα δικαιώματα της γυναίκας.

Μπορεί να καθιερώθηκε σχετικά πρόσφατα, αλλά οι απαρχές του αγώνα και οι πρωτοβουλίες για την καθιέρωση μιας συμβολικής ημερομηνίας πηγαίνουν πολλές δεκαετίες πίσω. Bρέθηκαν δε ανάμεσα στις συμπληγάδες πολιτικών σκοπιμοτήτων.

Στις αρχές του 20ου αιώνα καταγράφονται οι πρώτες ενέργειες για να συντονιστούν σε όλο τον κόσμο οι γυναίκες, ωστόσο, όπως σημειώνει ο Monde, ακόμη υπάρχουν συζητήσεις μεταξύ των ιστορικών για το γεγονός που έδωσε την αφορμή να καθιερωθεί η συγκεκριμένη ημέρα.

Το 1910 περίπου 100 σοσιαλίστριες από 17 χώρες συγκεντρώθηκαν στη Κοπεγχάγη και ψήφισαν ομόφωνα την ανάγκη να υπάρξει «διεθνής ημέρα για τις γυναίκες» ενώ κάλεσαν και στη δημιουργία ενός διεθνούς κινήματος.

Παρά ταύτα η διακήρυξη δεν μπήκε στα αποτελέσματα του συνεδρίου λόγω των δισταγμών που εξέφρασαν πολλά μέλη της Δεύτερης Διεθνούς για την πιθανότητα αυτόνομης δράσης των σοσιαλιστριών. Εστω και έτσι, σε αυτή τη διακήρυξη αναγνωρίζουμε τις απαρχές της καθιέρωσης της ημέρας.

Οσο για την 8η Μαρτίου, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, για πολλά χρόνια κυκλοφορούσε ένας μύθος για την επιλογή της συγκεκριμένης ημερομηνίας, τον οποίο τον συντηρούσαν τα ΜΜΕ, αμερικανοί ιστορικοί  ακόμη και η επίσημη θέση του ΟΗΕ, γράφει ο Monde.

Η αφορμή λέγεται ότι ήταν μία διαμαρτυρία γυναικών που εργάζονταν στην κλωστοϋφαντουργία στη Νέα Υόρκη. Στις 8 Μαρτίου 1857 κατέβηκαν σε διαδήλωση για τις συνθήκες εργασίας.

Ωστόσο, όπως σημειώνει η γαλλίδα ιστορικός Φρανσουάζ Πικ, αυτό το γεγονός δεν τεκμηριώνεται πουθενά ενώ δεν το αναφέρει ούτε η Κλάρα Τσέκτκιν, η γερμανίδα πρωτεργάτρια του φεμινιστικού κινήματος που πήρε μέρος στη συνάντηση της Κοπεγχάγης.

Μια περισσότερο πιθανή αφορμή για την επιλογή της ημέρας σχετίζεται με απεργία εργατριών στην Αγία Πετρούπολη, στις 8 Μαρτίου 1917, ένα από τα γεγονότα που οδήγησαν μερικούς μήνες αργότερα στην Οκτωβριανή Επανάσταση.

Οι γυναίκες διαδήλωσαν κατά της ακρίβειας ενώ απαίτησαν να επιστρέψουν οι άνδρες τους από τα μέτωπα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η αστυνομία μάλιστα δεν τόλμησε να επιτεθεί.

Σε ανάμνηση του γεγονότος η ΕΣΣΔ άρχισε από το 1921 να γιορτάζει την ημέρα για τα δικαιώματα της γυναίκας ενώ αργότερα άρχισε να γιορτάζεται στην Κίνα και, μετά το 1945, στην κομμουνιστική Ανατολική Ευρώπη.

Μεταπολεμικά, εν μέσω Ψυχρού Πολέμου, πολλοί ήταν αυτοί που δεν θα μπορούσαν να «χωνέψουν» ότι η ημέρα για τις γυναίκες ξεκίνησε από κομμουνιστές -έστω και από την τσαρική Ρωσία- και έτσι, γράφει ο Monde, πλάστηκε ο μύθος των εργατριών στη Νέα Υόρκη. Κατά σύμπτωση, προσθέτει η ιστορικός, το 1857 γεννήθηκε η Τσέτκιν, οπότε το γεγονός είναι ένα «κλείσιμο του ματιού» σε αυτήν.

Επρεπε τελικά να φτάσουμε στο 1977 για να καθιερωθεί από τον ΟΗΕ η διεθνής ημέρα για τα δικαιώματα των γυναικών. Τα επόμενα χρόνια οριστικοποιήθηκε και η ημερομηνία εορτασμού στις 8 Μαρτίου. Ο μύθος της Νέας Υόρκης επιβιώνει πάντως ως σήμερα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News