Τι απέγινε εκείνος ο νέος, κεντρώος και μεταρρυθμιστής πολιτικός που ξεσήκωσε τη Γαλλία το 2017 και πολλοί τον παρομοίαζαν με τον Δία; Ο Εμανουέλ Μακρόν έχει γίνει σκιά του παλιού πολιτικού εαυτού του, απογυμνωμένος από εξουσίες και με ελάχιστη επιρροή στη γαλλική πολιτική σκηνή, την οποία φρόντισε ο ίδιος να κάνει άνω-κάτω με τις πρόωρες και εντελώς αψυχολόγητες εκλογές που προκήρυξε πέρυσι το καλοκαίρι.

Οι υπουργοί του γάλλου προέδρου δεν χόρταιναν ποτέ ύπνο. Ο Μακρόν, διαβόητος για τις «αϋπνίες» του, τους βομβάρδιζε με μηνύματα από πάρα πολύ νωρίς το πρωί (ή αργά τη νύχτα, σύμφωνα με κάποιους), ζητώντας εξηγήσεις και λεπτομέρειες για τις νομοθεσίες των υπουργείων τους. Απαιτούσε να έχουν ανοιχτά τα τηλέφωνά τους και να απαντούν χωρίς καθυστέρηση.

Το νέο γαλλικό υπουργικό συμβούλιο, αντιθέτως, φαίνεται ότι κοιμάται ήσυχα, γράφουν οι Times. Ο Μακρόν έχει ελάχιστη επαφή με πολλά από τα μέλη του –εκτός επίσημων περιστάσεων, όπως η εβδομαδιαία συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου– και πολύ περιορισμένη επιρροή σε βασικές αποφάσεις εσωτερικής πολιτικής.

Ο ίδιος συνεχίζει να μην κοιμάται πολύ, όμως πλέον, όταν είναι ξύπνιος στις 2 το πρωί, το ξανασκέφτεται πριν στείλει μήνυμα σε κάποιον υπουργό, όπως υποστηρίζουν άτομα που γνωρίζουν τη λειτουργία της κυβέρνησης. «Λογικά θα βαριέται τώρα όταν μένει ξύπνιος τα βράδια», έγραψε ο Φρανσουά-Ζαβιέ Μπουρμό, πολιτικός αναλυτής στην εφημερίδα L’Opinion. «Στριφογυρίζει».

Ο 47χρονος Μακρόν, κάποτε κυρίαρχη δύναμη στην ευρωπαϊκή σκηνή, αποτελεί μια ολοένα και πιο ανίσχυρη και απομονωμένη φιγούρα στη Γαλλία, δύο χρόνια πριν από το τέλος της δεύτερης και τελευταίας θητείας του. «Μια επίδειξη ανικανότητας» είναι η φράση με την οποία περιγράφει ένας δημοσιογράφος, διαπιστευμένος στο Μέγαρο των Ηλυσίων, τις πρόσφατες επιδόσεις του προέδρου. «Λίγο περισσότερο από θεατής» έγραψε ένας άλλος. «Δεν ξέρει πραγματικά τι πρέπει να κάνει πια» είπε ένας τρίτος.

Τα ποσοστά δημοφιλίας του Μακρόν έχουν πέσει μόλις στο 21%, σύμφωνα με δημοσκόπηση του ινστιτούτου Ipsos πριν από λίγες ημέρες. Μια σειρά κορυφαίων βοηθών του εγκατέλειψαν το Μέγαρο τις τελευταίες εβδομάδες. Ο 73χρονος Φρανσουά Μπαϊρού, ο τελευταίος πρωθυπουργός του –ο τέταρτος από τις αρχές του 2024–, φαίνεται να τον αντιμετωπίζει ως ένα «τοτέμ» που είναι καλύτερα να το αφαιρέσει κανείς από το προσκήνιο και να το αφήσει σε μια γωνία. Ο κύριος αντίπαλός του, η λαϊκιστική Εθνική Συσπείρωση, την οποία ο Μακρόν είχε ορκιστεί να «τελειώσει», δεν ήταν ποτέ πιο δυνατή.

Τα ίδια ισχύουν και στις Βρυξέλλες, επισημαίνουν οι Times, όπου η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ουσιαστικά αγνοεί τον Μακρόν, εκδιώκοντας τον γάλλο Επίτροπο τον Σεπτέμβριο και αγνοώντας τις διαμαρτυρίες των Παρισίων για μια εμπορική συμφωνία με τη Νότια Αμερική τον Δεκέμβριο.

«Η πολιτική εξουσία και η ικανότητα του Μακρόν να ηγείται βρίσκονται σε πολύ χαμηλό επίπεδο» είπε στους Times ο Ολιβιέ Ρουκάν, λέκτορας στο Κέντρο Μελετών και Ερευνών Πολιτικής και Διοικητικής Επιστήμης, στο Παρίσι.

Ο Μπρουνό Σοτρέ, ερευνητής στο Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών Sciences Po, συμφώνησε λέγοντας: «Εχει χάσει τον έλεγχό του σε πολλές αποφάσεις στην Ευρώπη, στη διεθνή σκηνή και στη Γαλλία».

Ο Σοτρέ είπε στους Times ότι ο Μακρόν συμπαρασύρει τη Γαλλία μαζί του, με τη χώρα να βρίσκεται τώρα σε μια «περίοδο πραγματικής αδυναμίας».

Ο «Μότσαρτ των οικονομικών» και οι παραφωνίες του

Τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά όταν ο Μακρόν εξελέγη πρόεδρος το 2017 και έγινε ο νεότερος αρχηγός κράτους της Γαλλίας μετά τον Ναπολέοντα. Το παρισινό κατεστημένο τον αντιμετώπισε πολύ ευνοϊκά, ως έναν προοδευτικό ήρωα που θα έσωζε όχι μόνο τη Γαλλία, αλλά ολόκληρη την Ευρώπη, από τις λαϊκιστικές δυνάμεις.

Ο Μακρόν, ως επίγειος Δίας, υποσχέθηκε μια καταιγιστική προεδρία και για κάποιο διάστημα φάνηκε να τα καταφέρνει. Στο εσωτερικό, τα διαβόητα, ισχυρά και επιθετικά συνδικάτα της Γαλλίας δεν μπόρεσαν να σταματήσουν τη φιλική προς τις επιχειρήσεις μεταρρυθμιστική ατζέντα του στα αρχικά στάδια της πρώτης θητείας του. Στην ΕΕ θεωρήθηκε φανατικός υπέρμαχος του φεντεραλισμού.

Ομως κανένας δεν συγκρίνει τον Μακρόν με τον Δία αυτές τις μέρες. «Σε συγκεκριμένα θέματα δεν έχει πλέον πολλές εξουσίες» είπε ο Μπουρμό.

Η δεύτερη πενταετής θητεία του, η οποία ξεκίνησε όταν κέρδισε τη Μαρίν Λεπέν της Εθνικής Συσπείρωσης στις προεδρικές εκλογές του 2022, ήταν εξαρχής βέβαιο πως θα ήταν δύσκολη. Υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος που επανεξελέγη αφότου μια συνταγματική αλλαγή απαγόρευσε στους προέδρους να υπηρετήσουν για τρίτη θητεία, εξηγούν οι Times, και ως εκ τούτου ο πρώτος που αντιμετώπισε την αναπόφευκτη μείωση των εξουσιών που συνεπάγεται η προκαθορισμένη ημερομηνία αποχώρησής του.

Ο ίδιος, όμως, επιδείνωσε την κατάσταση κάνοντας απανωτές γκάφες στον τομέα όπου υποτίθεται ότι είχε τα περισσότερα προσόντα: τη διαχείριση της οικονομίας. Οταν κρατούσε ακόμα στα χέρια του τους μοχλούς της εξουσίας, επέτρεψε στο δημόσιο έλλειμμα να αυξηθεί, φτάνοντας το 6,1% του ΑΕΠ. Αυτό αμαύρωσε τη φήμη του ως πρώην τραπεζίτη-θαύμα, που κάποτε διαφημιζόταν από τους υποστηρικτές του ως «Μότσαρτ των οικονομικών», που θα εκσυγχρόνιζε και θα μεταρρύθμιζε τη Γαλλία.

«Σήμερα, μια ολόκληρη σειρά παραγόντων τού στερούν την ικανότητα να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις του» εξήγησε ο Ρουκάν στους Times.

Ωστόσο, οι περισσότεροι αναλυτές λένε ότι το μεγαλύτερο λάθος του ήταν να προκηρύξει πρόωρες κοινοβουλευτικές εκλογές το περασμένο καλοκαίρι. Η απρόσμενη αυτή κίνηση άφησε τη Γαλλία σε πολιτικό χάος. Η Εθνοσυνέλευση βρίσκεται σε αδιέξοδο, κανένα κόμμα δεν έχει πλειοψηφία και κανένας πρωθυπουργός δεν είναι σίγουρος ότι θα παραμείνει στην εξουσία για περισσότερο από λίγες εβδομάδες.

Ο Μισέλ Μπαρνιέ, πρώην διαπραγματευτής της ΕΕ για το Brexit, διορίστηκε επικεφαλής μιας κεντροδεξιάς κυβέρνησης τον Σεπτέμβριο, αλλά έπεσε ύστερα από ψήφο δυσπιστίας, τον Δεκέμβριο. Αντικαταστάθηκε από τον 73χρονο Μπαϊρού, έναν κεντρώο ο οποίος εκμεταλλεύθηκε την αδυναμία του Μακρόν και ουσιαστικά τον εκβίασε, απειλώντας να διαλύσει τον συνασπισμό του αν δεν έπαιρνε τη θέση. Ο Μακρόν, που ήθελε να διορίσει στη θέση του πρωθυπουργού τον υπουργό Αμυνας Σεμπαστιέν Λεκορνού, αναγκάστηκε να υποχωρήσει και αντ’ αυτού διόρισε τον Μπαϊρού.

Ο Μπαϊρού έχει παραγκωνίσει τον Μακρόν, ο οποίος δεν συμμετέχει πλέον σε βασικές διαπραγματεύσεις, όπως αυτές για τον προϋπολογισμό. Ωστόσο ο νέος πρωθυπουργός είναι πιθανό να αντιμετωπίσει ψήφο δυσπιστίας την επόμενη εβδομάδα. Το αποτέλεσμα είναι αβέβαιο και ενδέχεται να εκπέσει. Εάν αυτό συμβεί, ο Μακρόν θα δεχτεί έντονες πιέσεις για να τερματίσει το αδιέξοδο με τη δική του παραίτηση.

Ο πρόεδρος, σημειώνουν οι Times, λέει ότι δεν τίθεται θέμα παραίτησής του πριν το 2027 και έχει ξεκινήσει αυτό που το επικοινωνιακό επιτελείο του περιγράφει ως μια προσπάθεια να δημιουργήσει έναν «άμεσο δεσμό» με τον γαλλικό λαό.

Μέχρι στιγμής δεν τα έχει πάει ιδιαίτερα καλά. Για παράδειγμα, απάντησε σε έναν influencer του Tik-Tok που παραπονέθηκε ότι δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει το Apple Pay στα διόδια των αυτοκινητοδρόμων. Ο πρόεδρος συμφώνησε ότι αυτό ήταν πρόβλημα, αλλά δεν κατάλαβε ότι ο συγκεκριμένος influencer ήταν ένας ακραίος ισλαμιστής που τον είχε προσβάλει στο παρελθόν. Η υπόθεση έγινε viral.

Το σχέδιο για την ανοικοδόμηση των δεσμών με τους ψηφοφόρους περιλαμβάνει επίσης την ανακοίνωση ενός δημοψηφίσματος την άνοιξη, λένε οι βοηθοί του Μακρόν. Κανείς όμως δεν φαίνεται να ξέρει για ποιο θέμα θα κληθούν να ψηφίσουν οι Γάλλοι.

Ομιλία Μακρόν ή… Τσάμπιονς Λιγκ;

Αυτή την εβδομάδα ο Μακρόν πραγματοποίησε την πρώτη του επίσημη επίσκεψη στις γαλλικές επαρχίες από τον περασμένο Σεπτέμβριο. Πήγε σε ένα φτωχό μέρος της βορειοανατολικής Γαλλίας, που έχει ποσοστό ανεργίας 12,2% και ανησυχητικά υψηλά επίπεδα ενδοοικογενειακής βίας.

Στο Μομπέζ επισκέφθηκε ένα εργοστάσιο που ανήκει στον Framatome, τον γαλλικό πυρηνικό όμιλο. Στο κοντινό Ολνουαγέ εκφώνησε ομιλία σε ένα πολιτιστικό κέντρο που κτίστηκε με κεφάλαια από επένδυση περίπου 500 εκατ. ευρώ στην περιοχή, την οποία είχε επιβλέψει στο απόγειο της εξουσίας του, κατά την πρώτη θητεία του.

Ο Μακρόν ανέλυσε και επαίνεσε τα πλεονεκτήματα των πράξεών του, μίλησε σαν να ήταν ακόμα όσο ισχυρός ήταν το 2021, όταν είχε βρεθεί για τελευταία φορά στην περιοχή, και υποσχέθηκε περαιτέρω χρηματοδότηση, χωρίς όμως να δώσει συγκεκριμένα στοιχεία.

Η εκδήλωση είχε χαρακτηριστεί «ανανέωση της επαφής του με την επαρχιακή Γαλλία». Ωστόσο τα μόνα άτομα που συνάντησε ήταν το προσωπικό της Framatome και οι δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι και αξιωματούχοι στο Ολνουαγέ. Δεν τον υποδέχθηκαν ούτε καν τα πλήθη που κάποτε συνέρρεαν για να διαμαρτυρηθούν για κάτι, όταν πήγαινε παλαιότερα στην επαρχία. Εξω από το πολιτιστικό κέντρο υπήρχαν δύο διαδηλωτές, ένας άνδρας ντυμένος εξ ολοκλήρου στα κίτρινα και μια γυναίκα που κατήγγειλε την απουσία τοπικών ευκαιριών απασχόλησης.

Ακόμη και οι γάλλοι δημοσιογράφοι που ήταν παρόντες έμοιαζαν απογοητευμένοι. «Ελπίζω απλώς να τελειώσει εγκαίρως όλο αυτό για να παρακολουθήσουμε το Τσάμπιονς Λιγκ» είπε ένας πολιτικός ανταποκριτής που είχε ταξιδέψει από το Παρίσι. Ο Μακρόν δεν του έκανε τη χάρη. Μέχρι να τελειώσει, είχε ξεκινήσει το δεύτερο ημίχρονο των παιχνιδιών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News