Ενώ οι αστρονόμοι έχουν εντοπίσει –μαζί με κάποια μυστηριώδη σήματα– κάποιους πιθανούς υποψήφιους πλανήτες όπου μπορεί να υπάρχει ζωή αλλού στο Σύμπαν, δεν έχουν βρεθεί ακόμη απτές αποδείξεις εξωγήινης ζωής. «Τι θα γινόταν όμως αν υπήρχε;» αναρωτιέται φουτουριστικά το BBC. Και τι θα γινόταν αν προσπαθούσαν και αυτοί να μας βρουν; Θα γνώριζαν ότι υπάρχει ζωή στη Γη;

Αυτό είναι ένα ερώτημα που ταλανίζει τους επιστήμονες τα τελευταία χρόνια, καθώς συνεχίζουμε να εκπέμπουμε ακούσια την παρουσία μας στον Γαλαξία. Μέχρι σήμερα έχουμε βρει περισσότερους από 5.500 πλανήτες σε τροχιά γύρω από άλλα αστέρια του Γαλαξία, που ονομάζονται εξωπλανήτες. Ομως αυτοί οι εντοπισμοί είναι ακόμα στα σπάργανα – τρισεκατομμύρια κόσμοι είναι πιθανώς διάσπαρτοι στον Γαλαξία μας.

Σε κάποιους από αυτούς τους κόσμους έχουμε αρχίσει ήδη να ψάχνουμε, τόσο για χημικές υπογραφές στην ατμόσφαιρά τους που θα μπορούσαν να υποδεικνύουν βιολογική δραστηριότητα, όσο και για τεχνολογικές υπογραφές που μπορεί να εκπέμπονται από ευφυείς μορφές ζωής – εκπομπές σημάτων, είτε σκόπιμα είτε τυχαία, σταλμένων προς την κατεύθυνσή μας.

Η Γη μεταδίδει ασύστολα τη δική της παρουσία στον Γαλαξία εδώ και περίπου έναν αιώνα. Η πιο αξιοσημείωτη περίοδος ήταν από το 1900 έως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι ραδιοφωνικές εκπομπές ήταν ισχυρότερες. Εξακολουθούμε να εκπέμπουμε ραδιοφωνικά σήματα σήμερα –από τηλεοπτικές εκπομπές έως δορυφορικές επικοινωνίες–, αλλά με λιγότερο ανιχνεύσιμο τρόπο.

Ομως δεν είναι όλα τα σήματα τόσο αχνά. Σε όλο το Ηλιακό Σύστημα έχουμε πολλά διαστημόπλοια που εξερευνούν διαφορετικούς πλανήτες, όπως ο Αρης, ο Δίας, ακόμη και οι εξωτερικές περιοχές του Ηλιου. Το πιο απομακρυσμένο από αυτά, το διαστημικό σκάφος Voyager 1 της NASA, απέχει 24 δισ. χλμ. από τη Γη, απαιτώντας ένα ισχυρό δίκτυο δορυφορικών πιάτων στη Γη, γνωστό ως Δίκτυο Βαθέως Διαστήματος, για επικοινωνία με αυτό.

Τον περασμένο Απρίλιο οι αστρονόμοι υπολόγισαν εάν ορισμένες από αυτές τις εκπομπές, ισχύος έως και 20 κιλοβάτ, θα μπορούσαν να φθάσουν σε άλλα αστέρια, καθώς ξεπερνούν το απομακρυσμένο διαστημόπλοιο και συνεχίζουν το ταξίδι τους στο Διάστημα. Βρήκαν ότι τέσσερα κοντινά αστέρια και οποιοσδήποτε συνοδευτικός πλανήτης τους θα είχαν ήδη λάβει τις μεταδόσεις – με περισσότερα από 1.000 αστέρια πιθανώς να λαμβάνουν τα σήματα μέχρι το έτος 2300.

Τι θα γινόταν όμως αν οι εξωγήινοι αστρονόμοι ήταν πιο αφοσιωμένοι; Θα μπορούσαν να επιχειρήσουν να παρατηρήσουν τον πλανήτη μας πριν λάβουν τέτοια σήματα. Αν είναι σε θέση να δουν τον πλανήτη μας να περνά μπροστά από τον Ηλιο –φαινόμενο γνωστό ως διέλευση– θα μπορούσαν να δουν το ηλιακό φως να περνά μέσα από την ατμόσφαιρά μας και να διακρίνουν τα διάφορα αέριά του.

Υπάρχουν σχεδόν 2.000 αστέρες σε απόσταση 300 ετών φωτός από τη Γη, που θα μπορούσαν ενδεχομένως να παρατηρήσουν μια τέτοια διέλευση. Οι ιδανικότεροι δείκτες ζωής στη Γη από τέτοιες παρατηρήσεις ίσως είναι το οξυγόνο, το άζωτο και οι υδρατμοί. Το διοξείδιο του αζώτου θα μπορούσε επίσης να παρέχει κάποιες ενδείξεις ότι ο πλανήτης μας κατοικείται από ευφυή μορφή ζωής. Το αέριο είναι βασικά υποπροϊόν της ανάφλεξης.

Οι χλωροφθοράνθρακες από αερολύματα, ψυκτικά και άλλες πηγές ενέργειας θα μπορούσαν επίσης να είναι ένα χαρακτηριστικό σημάδι βιομηχανικής δραστηριότητας στον πλανήτη μας. Ωστόσο, μια από τις πιο αποκαλυπτικές τεχνολογίες της Γης ίσως να μην είναι οι ατμοσφαιρικοί ρύποι ή τα ραδιοφωνικά σήματα, αλλά τα φώτα των πόλεων – το νάτριο που εκπέμπεται από τέτοια φώτα θα μπορούσε να ανιχνευθεί στην ατμόσφαιρα ενός πλανήτη.

Η Γη στη σημερινή της μορφή πιθανότατα δεν είναι αρκετά αστικοποιημένη ώστε να είναι ανιχνεύσιμη με τέτοιο τρόπο, τουλάχιστον εντός των παραμέτρων των δικών μας τηλεσκοπίων. Λιγότερο από το 1% της επιφάνειας της Γης καλύπτεται από πόλεις. Απέχει πολύ από το να γίνει «οικουμενόπολη» – μια πόλη από άκρη σε άκρη του πλανήτη, παρόμοια με τον φανταστικό κόσμο του πλανήτη Κορουσκάντ στις ταινίες «Star Wars».

Εάν η ανάπτυξη συνεχιστεί με τον σημερινό ρυθμό, ωστόσο, μέχρι το 2150 η αστικοποίηση θα μπορούσε να έχει διογκωθεί κατά 10 φορές πάνω από τα σημερινά επίπεδα, και τότε η Γη θα μπορούσε να λάμπει σαν φάρος στα σύγχρονα τηλεσκόπια. Αλλά εξωγήινοι πολιτισμοί με πιο προηγμένα τηλεσκόπια μπορεί να είναι ήδη σε θέση να μας εντοπίσουν.

Ακόμη, όμως, κι αν οι εξωγήινοι αστρονόμοι έχουν μικρότερα τηλεσκόπια, που καταγράφουν μόνο την αχνή κουκκίδα του πλανήτη μας, θα μπορούσαν να καταλάβουν ότι κατοικείται. Γνωρίζοντας την κλίση και την περιστροφή της Γης, το φως που εκπέμπεται από τον πλανήτη μας θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να φτιάξει έναν ακατέργαστο χάρτη της επιφάνειάς μας, που να δείχνει τις στεριές, τους ωκεανούς, ακόμη και τις ακτές.

Θέλουμε, όμως, να γίνουμε τόσο ορατοί; Στην πραγματικότητα, οι επιστήμονες είναι πιο πρόθυμοι να κάνουν γνωστή την παρουσία μας περιστασιακά, στέλνοντας μέχρι και σκόπιμα μηνύματα στο Σύμπαν – όπως ένα διάσημο ραδιοφωνικό σήμα υψηλής ισχύος που περιείχε μια απλή εικονογράφηση της ανθρωπότητας και εστάλη από το ανενεργό πλέον ραδιοτηλεσκόπιο Αρεσίμπο του Πουέρτο Ρίκο το 1974.

Οσο η ανθρωπότητα συνεχίζει να ταλαιπωρεί τον πλανήτη –και με την προϋπόθεση ότι δεν θα τερματίσουμε πρώτα την ύπαρξή μας με πόλεμο ή άλλα μέσα–, η Γη είναι πιθανό να γίνεται όλο και πιο ορατή από το Διάστημα. Οι εξωγήινοι αστρονόμοι θα μπορούσαν μια μέρα να εντοπίσουν ακόμη και τη συστοιχία των δορυφόρων σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας.

Ισως, αν επιθυμούμε να εκκινήσουμε εμείς την πρώτη επαφή με έναν πιθανό εξωγήινο πολιτισμό, θα μπορούσαμε να κάνουμε περισσότερα για να γίνουμε αντιληπτοί, εκπέμποντας μηνύματα όπως εκείνο του Αρεσίμπο. Μέχρι στιγμής έχουν γίνει μόνο ελάχιστες περαιτέρω προσπάθειες.

Εάν το κοινό την υποστηρίξει, μια ιδέα θα μπορούσε να είναι η κατασκευή τεράστιων υποδομών στο Διάστημα, όπως ένα μεγάλο τρίγωνο, ή τετράγωνο σε μέγεθος πλανήτη, κατασκευασμένο από λεπτό υλικό που προφανώς θα φαινόταν τεχνητό στους εξωγήινους αστρονόμους. Προς το παρόν, τα σημάδια της ύπαρξής μας είναι πιο ήπια, αλλά ακόμα ανιχνεύσιμα. Το πραγματικό ερώτημα που πρέπει να θέσουμε είναι: Υπάρχει κάποιος που να κοιτάζει προς το μέρος μας για να μας προσέξει;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News