Το ερώτημα είναι πολύ συχνό πλέον και κυρίως μεταξύ εργαζομένων στον Τύπο: πλησιάζει η ώρα που η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) θα τους αντικαταστήσει; Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει τι θα συμβεί στο μέλλον, ακόμη όμως και αν η στιγμή «πλησιάζει», σίγουρα δεν είναι ακόμη εδώ.

Αυτό αποδεικνύει το «πείραμα» της Foglio AI, μιας μικρής ιταλικής εφημερίδας η οποία χρησιμοποιεί αποκλειστικά ΤΝ για να παράγει δημοσιογραφικό περιεχόμενο. Ο Κλαούντιο Τσεράσα, εκδότης της ιταλικής καθημερινής εφημερίδας της Κεντροδεξιάς, Il Foglio, ισχυρίζεται ότι δημιούργησε τη Foglio AI ως «μέρος ενός πειράματος» που υποτίθεται ότι έχει στόχο να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον της δημοσιογραφίας.

Το μήνυμα του Τσεράσα, όπως το περιγράφει ο ίδιος, είναι ότι οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να παράγουν πιο πρωτότυπα ρεπορτάζ και άρθρα για να ξεχωρίζουν τη δουλειά τους από εκείνη μεγάλων γλωσσικών μοντέλων, όπως το ChatGPT. Οι δημοσιογράφοι πρέπει έτσι κι αλλιώς να παράγουν πρωτότυπο περιεχόμενο, αλλά αυτή είναι μια άλλη συζήτηση.

«Είναι σαν ένα μεγάλο τεστ αντοχής για να κατανοήσουμε όχι μόνο τι μπορεί να κάνει η ΤΝ, αλλά τι πρέπει να κάνουν οι δημοσιογράφοι στο μέλλον για να είναι καλύτεροι από τις μηχανές», είπε ο Τσεράσα στην Washington Post.

Ορισμένοι επικριτές του εγχειρήματος, πάντως, αμφισβητούν ότι πρόκειται απλώς για ένα «αθώο πείραμα». Θεωρούν ότι την εποχή που μεγάλοι οργανισμοί ΜΜΕ σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν ερωτήματα για το πώς να χρησιμοποιούν υπεύθυνα και με διαφάνεια τα εργαλεία ΤΝ, εκδόσεις σαν τη Foglio AI ενδέχεται να μπερδέψουν τους αναγνώστες και να τους εκθέσουν σε χαμηλής ποιότητας γραφή και ρεπορτάζ, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της δυσπιστίας για τη δημοσιογραφία.

Οποιος έχει χρησιμοποιήσει εργαλεία ΤΝ για να του δώσουν μια «δημοσιογραφική πληροφορία», ξέρει ότι έχουν απόλυτο δίκιο.

Η Τζούλια Πολόνι έγραψε στο Politico Europe ότι το Il Foglio «παίζει με την ηθική φωτιά, στη χειρότερη δυνατή στιγμή».

Ο Τσεράσα, σύμφωνα με την Washington Post, εξήγησε ότι η ιδέα της ενσωμάτωσης της ΤΝ στην Il Foglio ξεκίνησε πριν από περίπου έναν χρόνο. Η εφημερίδα άρχισε να δημοσιεύει ένα άρθρο την εβδομάδα γραμμένο από ΤΝ, ζητώντας από τους αναγνώστες να μαντέψουν ποιο είναι. Οσοι μάντευαν σωστά γίνονταν συνδρομητές της Il Foglio και λάμβαναν δώρο ένα μπουκάλι σαμπάνια. Ο Τσεράσα πρόσθεσε ότι οι περισσότεροι αναγνώστες μάντεψαν σωστά και ήταν «ενθουσιaσμένοι» με το πείραμα.

Οι περιπτώσεις στις οποίες οι αναγνώστες μάντευαν εσφαλμένα τον έπεισαν ότι τα κείμενα των δημοσιογράφων του ήταν πολύ μπανάλ και όχι αρκετά δημιουργικά και ότι η Il Foglio έπρεπε να «βελτιώσει τη δημοσιογραφία της».

Πριν από περίπου δύο μήνες, ο Τσεράσα είχε την ιδέα να κυκλοφορήσει μια περιορισμένη έκδοση, γραμμένη εξ ολοκλήρου από ΤΝ. Κάθε μέρα ανέθετε στο ChatGPT να παράγει άρθρα σχετικά με ένα συγκεκριμένο θέμα και ζητούσε να διατηρήσει την εκδοτική γραμμή της Il Foglio, την οποία η ίδιος περιγράφει ως φιλοευρωπαϊκή, υπέρ της παγκοσμιοποίησης και αντιλαϊκιστική.

Αντί να γράψει άρθρα καλύτερα από εκείνα των δημοσιογράφων του, όμως, το ChatGPT δημιούργησε άρθρα γεμάτα λάθη πραγματολογικά ή τυπογραφικά, επινόησε γεγονότα που δεν συνέβησαν ποτέ και κατέληξε σε μια «μονότονη και μπαγιάτικη γραφή». Ο εκδότης δεν πτοήθηκε, συνεχίζει η Washington Ρost, και ανέθεσε σε δύο δημοσιογράφους να ελέγχουν τα κείμενα πριν αυτά δημοσιευτούν στην Foglio AI. Οι ψεύτικες ειδήσεις αφαιρούνται, αλλά τα μικρά λάθη και η κακή γραφή παραμένουν, είπε, δείχνοντας τους περιορισμούς της ΤΝ.

Πέρα από τον προφανή τίτλο της έκδοσης, υπάρχουν αρκετές δηλώσεις αποποίησης ευθύνης για τους αναγνώστες, ότι το περιεχόμενο στο Foglio AI δεν είναι γραμμένο από ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένης της σημείωσης «κείμενο που δημιουργήθηκε με ΤΝ», εκεί όπου κανονικά θα υπήρχε το όνομα ενός δημοσιογράφου. Ωστόσο, η έκδοση δεν προειδοποιεί τους αναγνώστες ότι το περιεχόμενο που δημιουργείται με ΤΝ μπορεί να είναι ανακριβές ή μη πρωτότυπο.

Για παράδειγμα, ένα άρθρο σχετικά με τα situationships (κατάσταση σχέσης που δεν είναι ακριβώς δεσμός, αλλά ούτε και φιλία) το οποίο δημοσιεύτηκε στην έκδοση της 17ης Μαρτίου της Foglio AI, έχει πάρει ατόφια αποσπάσματα από ένα άρθρο που εμφανίστηκε στο Atlantic στις 10 Μαρτίου. Ο Τσεράσα είπε ότι ζήτησε από το ChatGPT να βασίσει το άρθρο του στην ανάλυση του Atlantic, αλλά να προσπαθήσει να «προσθέσει κάτι περισσότερο» στο θέμα των νέων και του ρομαντισμού. «Ωστόσο, η ΤΝ δεν μπόρεσε να το κάνει και ουσιαστικά έκανε αντιγραφή και επικόλληση. Αυτή είναι μια από τις περιπτώσεις δυσλειτουργίας», εξήγησε.

Ο εκδότης σκοπεύει να τερματίσει το πείραμα στις 11 Απριλίου: Τότε θα αποκαλύψει στους αναγνώστες όλα τα λάθη που έκανε η ΤΝ και θα τους καλέσει να τα κουβεντιάσουν.

Ο ιταλός δημοσιογράφος Τζάνι Ριότα επαίνεσε το πείραμα της Il Foglio ως «τολμηρό σε μια χώρα που δεν ήταν πάντα ανοιχτή στις τεχνολογικές καινοτομίες», γράφει η Washington Post. Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων της Ιταλίας ήταν η πρώτη μεταξύ των δυτικών χωρών που απαγόρευσε το ChatGPT όταν κυκλοφόρησε. Τελικά απέσυρε την απόφαση.

Ο Ριότα αποδίδει τα λάθη της ΤΝ «στις λάθος οδηγίες από τους ανθρώπους».

Ο Τσάρλι Μπέκετ, ειδικός στη σχέση ΤΝ και Δημοσιογραφίας στη London School of Economics, είπε στην Post ότι η χρήση της ΤΝ για τη δημιουργία εκδοτικού περιεχομένου «χωρίς προστατευτικά κιγκλιδώματα» εγκυμονεί πολλούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένης της δημοσίευσης ανακριβών πληροφοριών. Πρόσθεσε ότι τα δημοσιογραφικά γραφεία σε όλο τον κόσμο έχουν ήδη αρχίσει να πειραματίζονται με την ΤΝ, αναθέτοντάς της τη διεκπεραίωση μονότονων εργασιών όπως η μεταγραφή συνεντεύξεων ή το κοσκίνισμα σε σωρούς δελτίων Τύπου. Αλλά η ιδέα της «δημιουργίας πρωτότυπου περιεχομένου είναι πραγματικά επικίνδυνη», σχολίασε.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν πιστεύει ότι η Foglio AI αντιπροσωπεύει «το μέλλον». Το μέλλον των αιθουσών σύνταξης, πιστεύει, είναι ένα μέλλον στο οποίο θα υπάρχει περισσότερη δουλειά «υποβοηθούμενη από ΤΝ», αλλά αυτές οι πρωτοβουλίες θα «βασίζονται στην ανθρώπινη συντακτική κρίση», με τους δημοσιογράφους ελεύθερους να κάνουν περισσότερα ρεπορτάζ.

Η ίδια η Foglio AI κατέληξε σε ένα παρόμοιο συμπέρασμα: στο τέλος της πρώτης εβδομάδας έκδοσής της, ο Τσεράσα ζήτησε από το ChatGPT να αξιολογήσει τη δική του δουλειά. Το άρθρο που προκύπτει δηλώνει ότι «η ΤΝ μπορεί να γράφει καλά» αλλά ότι «το να γράφεις καλά δεν είναι από μόνο του δημοσιογραφία».

«Ωστόσο το πείραμα πέτυχε», εξήγησε. «Δεν είναι παιχνίδι, αλλά ένα ερώτημα που τίθεται στους αναγνώστες, τους δημοσιογράφους και τους εκδότες: τι απομένει από τη δημοσιογραφία αν αφαιρέσουμε τον δημοσιογράφο; Τι γίνεται μια εφημερίδα αν είναι εξ ολοκλήρου προϊόν μιας εκπαιδευμένης γλωσσικής μηχανής, έστω και με ανθρώπινη επίβλεψη»;

Ο Μπέκετ είπε στην Washington Post ότι το πείραμα της Il Foglio υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι δημοσιογράφοι πρέπει να έχουν υψηλό επίπεδο ακρίβειας και πρωτοτυπίας. «Είναι εύκολο να κοροϊδεύουμε την ΤΝ που παράγει μερικές ανακρίβειες, αλλά μπορούμε να βρούμε στρεβλώσεις και ανακρίβειες στα κυρίαρχα ΜΜΕ κάθε μέρα», είπε.

«Ελπίζω η AI Foglio να γίνει μια κλήση αφύπνισης για να τα πάμε καλύτερα» κατέληξε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News