«Σίγουρα δεν είναι η κατάλληλη χρονική περίοδος για να νιώθουμε ικανοποιημένοι και να αυτοεπαινούμαστε» επισήμανε καταρχάς ο Μάικλ Σπενς, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και στο Bocconi του Μιλάνου, βραβευμένος με Νομπέλ Οικονομίας το 2001.

«Ομως είναι αλήθεια πως η παγκόσμια οικονομία αποδεικνύεται εκπληκτικά ανθεκτική στους αλυσιδωτούς κραδασμούς στους οποίους υποβάλλεται: κορονοϊός, πληθωρισμός, υψηλά επιτόκια, ένας πόλεμος, μετά ένας άλλος πόλεμος, ή μάλλον δύο, αν συνυπολογίσουμε την κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα, και στο βάθος να καραδοκεί η κλιματική κρίση. Ολα αυτά θα ήταν αρκετά για να προκληθεί, όπως συνέβη σε προηγούμενες περιπτώσεις, μια τρομακτική παγκόσμια ύφεση. Αντιθέτως και παραδόξως το καράβι αντέχει» πρόσθεσε ο Σπενς συνομιλώντας με τον Εουτζένιο Οκόρσιο της ιταλικής εφημερίδας La Repubblica.

Ο διακεκριμένος καναδοαμερικανός οικονομολόγος αποκαλεί αυτή την εξαιρετική κατάσταση αλλεπάλληλων κρίσεων «Permacrisis» – εκ των permanent (μόνιμος) και crisis (κρίση), «αεικρίση», όπως προτάθηκε στα ελληνικά (εκ του «αειφορία»). Ετσι τιτλοφόρησε και το πιο πρόσφατο βιβλίο του, το οποίο έγραψε από κοινού με άλλους δύο κορυφαίους ειδήμονες, τον αιγυπτιοαμερικανό οικονομολόγο Μοχάμεντ Ελ-Εριάν και τον πρώην υπουργό Οικονομικών και πρωθυπουργό της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν.

Θέλοντας ο ιταλός δημοσιογράφος να μάθει πώς εξηγείται αυτή η αξιοσημείωτη αντοχή της παγκόσμιας οικονομίας σε μια σειρά από (ημι)μόνιμους παράγοντες κρίσης, ο Μάικλ Σπενς εξήγησε καταρχάς ότι «υπάρχουν εκείνοι που έχουν μεγαλύτεροι αντοχή, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η ανάπτυξη παραμένει σταθερή στο 3% περίπου, και εκείνοι που εν μέρει έχασαν την ισορροπία τους, όπως η Ευρώπη, με πρώτο το ισχυρότερο κράτος της, τη Γερμανία».

Ομως στο πλαίσιο αυτής της μόνιμης κρίσης «η Δύση ανακάλυψε ότι μόνο αν παραμείνουμε ενωμένοι μπορούμε να νικήσουμε: είναι καιρός οι διεθνείς θεσμοί να πάρουν τον έλεγχο της κατάστασης και να επέμβουν πιο αποφασιστικά για να μειώσουν τις εντάσεις (πολεμικές και εμπορικές)» πρόσθεσε.

Οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, πρέπει να ανασκουμπωθούν με στόχο να προβούν σε μια «διπλωματική επίθεση» κατά της Κίνας, ώστε να την πιέσουν «να ξεπεράσει την ασάφεια, θα έλεγα τη ρητή υποστήριξή της προς τη Ρωσία όσον αφορά την επιθετικότητά της κατά της Ουκρανίας. Παράλληλα, επιβάλλεται να ξεκινήσουν πιο εκτενείς εμπορικές διαπραγματεύσεις. Στο βιβλίο επικαλούμαστε το “σύνδρομο του Θουκυδίδη”: η Σπάρτη και η Αθήνα είχαν καταστεί πολύ ισχυρές και φοβούνταν τόσο πολύ η μία την άλλη, που η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη. Η εκτόνωση του υφέρποντος ψυχρού πολέμου μεταξύ Ουάσινγκτον και Πεκίνου αποτελεί προτεραιότητα. Η τεχνολογία είναι γόνιμο έδαφος» είπε ο 80χρονος οικονομολόγος.

Σημειώνοντας ο δημοσιογράφος της Repubblica ότι την προηγούμενη Τρίτη άρχισαν στην «κατεξοχήν ουδέτερη» Ελβετία οι συνομιλίες/διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών, ΗΠΑ και Κίνας, σχετικά με τον τρόπο προσέγγισης της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), ο Μάικλ Σπενς αναγνώρισε πως πρόκειται για μια θετική εξέλιξη. Εξήγησε, επίσης, πως «η προσπάθεια κοινής χρήσης της τεχνολογίας έχει ως στόχο και την εκτόνωση των εντάσεων σε Ταϊβάν και Νότια Σινική Θάλασσα, όπου διασταυρώνονται αμερικανικά και κινεζικά πολεμικά πλοία σε μια προσπάθεια οριοθέτησης των χωρικών υδάτων».

Αξιολογώντας, γενικά, τις δυνατότητες της ΤΝ, ο Μάικλ Σπενς σημείωσε πως «είναι σημαντικός παράγοντας ανάπτυξης, ο οποίος εισχωρεί δυναμικά σε κάθε πτυχή της ζωής, όχι μόνο στην οικονομία. (Είναι επίσης) μεγάλος παράγοντας κινδύνου, εάν δεν ρυθμιστεί αποτελεσματικά η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της. Σκεφτείτε την εφαρμογή της ΤΝ στα οπλικά συστήματα: πόσος χρόνος απομένει έως ότου ένα κανόνι ή ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος να είναι σε θέση να αποφασίζει αυτόνομα πού και ποιον θα πλήξει; Πρέπει να παρέμβουμε εκ των προτέρων για να αποφύγουμε τέτοιες παρεκτροπές, με κοινούς, αυστηρούς και δεσμευτικούς κανόνες […]

»Υποστηρίζω ότι απαιτούνται επειγόντως ακριβείς κανόνες για να μην πάει χαμένο ένα απαράμιλλο εργαλείο προόδου και ανάπτυξης. Σε κάθε πεδίο χρήσης της ΤΝ είναι απαραίτητο να τεθούν όρια, ώστε να μη δημιουργούνται προβλήματα αντί να επιλύονται: σκεφτείτε απλώς τον τομέα σας, την πληροφόρηση […] ή τη χρήση της ΤΝ στην ιατρική» είπε ο Σπενς στον συνομιλητή του.

Πόσο ρεαλιστική είναι η προτροπή του νομπελίστα οικονομολόγου (όπως τη διατυπώνει στο βιβλίο του) για περισσότερη αλληλεγγύη και συνεργασία μεταξύ των πλούσιων και των αναπτυσσόμενων κρατών; «Περισσότερο από το αναμενόμενο. Μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, κάθε φορά που ταξιδεύουμε, καταβάλλουμε έναν μικρό φόρο, μέσω του αεροπορικού εισιτηρίου, ώστε να χρηματοδοτούμε την ασφάλεια, και κανένας δεν διαμαρτύρεται. Ποιος θα ήταν αντίθετος σε μια μικρή εισφορά που θα προοριζόταν για τη χρηματοδότηση του δικαιώματος στην υγεία στις φτωχότερες χώρες;» διερωτήθηκε, εξηγώντας τι ακριβώς έχει κατά νου.

«[…] το βιβλίο μας προέκυψε μέσω πολύωρων τηλεδιασκέψεων κατά τη διάρκεια των lockdown. Εκείνη την περίοδο οι παγκόσμιες δαπάνες για την υγεία αυξήθηκαν κατά 60% ή και περισσότερο: ποιες, αν όχι οι πλουσιότερες χώρες –ΗΠΑ, Κίνα και τα κράτη της Ευρώπης–, έχουν το ηθικό καθήκον να συνεισφέρουν στην παγκόσμια προσπάθεια; Οχι μόνο υπογράφοντας επιταγές, αλλά ανταλλάσσοντας εμπειρίες και συστήνοντας ένα κοινό μέτωπο με στόχο να αποτραπεί ο κίνδυνος νέων πανδημιών και πλανητικών καταστροφών».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News