Η κινηματογραφική είδηση της χρονιάς που τελειώνει, αλλά και εκείνης που έρχεται είναι αναμφίβολα η πρόθεση του Κρίστοφερ Νόλαν να φέρει στη μεγάλη οθόνη την «Οδύσσεια». Οπως ανακοινώθηκε ήδη από την Universal Pictures, η επόμενη ταινία του βρετανού σκηνοθέτη θα είναι «ένα μυθικό έπος δράσης που γυρίστηκε σε όλον τον κόσμο χρησιμοποιώντας ολοκαίνουργια τεχνολογία Imax» βασισμένη στα έπη του Ομήρου.

Με πρωταγωνιστές τους Ματ Ντέιμον, Τομ Χόλαντ, Σαρλίζ Θερόν και Αν Χάθαγουεϊ (ανάμεσα σε πολλούς άλλους), η ταινία θα κυκλοφορήσει στις 17 Ιουλίου 2026. «Οι δυνατότητες είναι απεριόριστες» είπε για την ταινία η σύζυγος και παραγωγός του Νόλαν, Εμα Τόμας.

Η νέα εκδοχή της «Οδύσσειας», με τον Ντέιμον στον ρόλο του βασικού ήρωα, είναι μια γενναία απόφαση εκ μέρους του σκηνοθέτη, αλλά όχι και τόσο απροσδόκητη, γράφει η Telegraph. Η «Οδύσσεια» είναι ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους της Δυτικής λογοτεχνίας, ο οποίος καθιέρωσε ένα αφηγηματικό πρότυπο για τις τρεις χιλιετίες που πέρασαν έκτοτε.

Η «Οδύσσεια» έχει επηρεάσει πολύ τους αφηγητές της Δυτικής κουλτούρας, από τον Δάντη και τον Τζόις έως τον Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Οταν οι αφηγηματολόγοι μιλούν για τις «επτά βασικές πλοκές» που κυριαρχούν σε όλες τις λογοτεχνικές παραδόσεις, το «ταξίδι και η επιστροφή» είναι μια από αυτές και η «Οδύσσεια» είναι το απόλυτο κείμενο αυτού του είδους. Ακόμη και όσοι δεν την έχουν διαβάσει ποτέ, ξέρουν περί τίνος πρόκειται.

Ο Οδυσσέας, έχοντας πολεμήσει μαζί με τους συμπατριώτες του στη δεκαετή πολιορκία της Τροίας, ξεκινά μια επικίνδυνη επιστροφή στην πατρίδα του, η οποία διαρκεί άλλη μια δεκαετία. Η σύζυγός του Πηνελόπη, ο γιος του Τηλέμαχος και ο αγαπημένος του σκύλος Αργος περιμένουν την επιστροφή του στο νησιωτικό βασίλειο της Ιθάκης, αλλά 108 μνηστήρες παλεύουν στο μεταξύ για το χέρι της Πηνελόπης και μετατρέπουν το παλάτι του σε χάος.

Στην πιο θρυλική ενότητα του ποιήματος, ο Οδυσσέας αφηγείται τις πολλές ναυτικές περιπέτειές του στο νησί των Φαιάκων, αφού τελικά γλίστρησε από τα νύχια της νύμφης Καλυψώς, που τον κράτησε αιχμάλωτο για επτά χρόνια. Την Καλυψώ θα υποδυθεί η Ζεντάγια ή η Λουπίτα Νιόγκο. Η Σαρλίζ Θερόν και η Αν Χάθαγουεϊ θα είναι η θεά Αθηνά και η Πηνελόπη, αλλά δεν ξέρουμε ακόμη ποια θα υποδυθεί ποια.

Ο Οδυσσέας χάνει ολόκληρο το πλήρωμά του σε καταιγίδες εξαιτίας της οργής του θεού Ποσειδώνα. Αλλους τους είχε ήδη φάει ο Κύκλωπας Πολύφημος, μέχρι που ο Οδυσσέας τον ξεγέλασε και τον τύφλωσε. Κάποιοι μετατράπηκαν σε χοίρους από την Κίρκη, μετά έπρεπε να αποφύγουν τον θανατηφόρο πειρασμό των Σειρήνων και να βρουν ένα πέρασμα ανάμεσα στο εξακέφαλο τέρας Σκύλλα και τη δίνη της Χάρυβδης. Η επεισοδιακή πλοκή της «Οδύσσεια» είναι η μεγάλη πρόκλησή της και ο λόγος για τον οποίο οι κινηματογραφιστές σπανίως καταπιάστηκαν με αυτήν.

Ο Παζολίνι αντεπιτίθεται με Μπινός και Φάινς

Περιέργως, προτού η ταινία του Νόλαν φτάσει σε κάθε οθόνη Imax, μια πολύ πιο χαμηλού προϋπολογισμού –και μόνο μερική– εκδοχή του έπους αναμένεται να κυκλοφορήσει τον Απρίλιο.

Το «The Return» του Ουμπέρτο Παζολίνι, με πρωταγωνιστές τον Ρέιφ Φάινς ως Οδυσσέα και τη Ζιλιέτ Μπινός ως Πηνελόπη, ξεκινά τη στιγμή που ο Οδυσσέας ξαναπατά το πόδι του στην Ιθάκη για να αντιμετωπίσει τους μνηστήρες και να υπερασπιστεί τη γυναίκα του. Μόνο τα τρία τελευταία από τα βιβλία του ποιήματος εμφανίζονται σε αυτή την ταινία, ενώ ακούγεται ότι ο Νόλαν σκοπεύει να ασχοληθεί και με τα 24.

Οι ταινίες του Νόλαν «ακουμπούσαν» πάντα τους μύθους και είναι βουτηγμένες στην κλασική παράδοση, συνεχίζει η Telegraph. Στο «Oppenheimer» συνέκρινε τον «πατέρα» της ατομικής βόμβας με τον Προμηθέα, τον Τιτάνα που έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς και την έδωσε στην ανθρωπότητα.

Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ο Νόλαν ασχολήθηκε ήδη με την «Οδύσσεια», στο διαστημικό έπος «Interstellar». Η συνάφεια της επαναλαμβανόμενης επιστροφής του Μάθιου ΜακΚόναχι στην παιδική κρεβατοκάμαρα της κόρης του υποδηλώνει ότι και ο Νόλαν χρησιμοποίησε τον μύθο του Οδυσσέα για έμπνευση.

Αλλά ενώ το έπος της «Οδύσσειας» μπορεί να αποδοθεί με έναν αρκετά γραμμικό τρόπο, δεν είναι έτσι στο πραγματικό κείμενο, το οποίο είναι ένας ιστός από ιστορίες μέσα σε ιστορίες και συχνά αλλάζει αφηγητές. Εδώ είναι που η αφηγηματική μαγεία του Νόλαν θα μπορούσε πραγματικά να κάνει θαύματα.

Η τελευταία προσπάθεια μεγάλου προϋπολογισμού να αποδοθεί στη μεγάλη οθόνη ένα από τα έπη του Ομήρου ήταν η «Τροία» του Βόλφγκανγκ Πέτερσεν (2004). Δεν πήγε καλά από καμία άποψη. Ο Νόλαν είναι πολύ πιο πιθανό να σεβαστεί το αρχικό κείμενο, να προκαλέσει δέος και μετά συγκίνηση, με τους δικούς του ιδιαίτερους τρόπους. Ο Οδυσσέας, που τόσο συχνά περιγράφεται στο κείμενο ως «πονηρός» ή «πολύτροπος», είναι ένας άνθρωπος με την καρδιά του ίδιου του σκηνοθέτη: ο Ντέιμον στα χέρια του μπορεί σίγουρα να είναι ο εύστροφος, ευφυής ήρωας που απαιτεί ο ρόλος.

Μια άλλη ελληνική λέξη, ο «νόστος», χρησιμοποιείται πολλές φορές στην αρχή του οδοιπορικού του ήρωα· από εκεί βγαίνει η λέξη «νοσταλγία». Ολες οι ταινίες του Νόλαν περιλαμβάνουν αυτή τη λαχτάρα για επιστροφή στο σπίτι: είναι βαθιά νοσταλγικές, παρασύρονται στον χώρο και στον χρόνο και τελικά καταλήγουν εκεί όπου πρέπει. Τώρα αναλαμβάνει την ίδια την «Οδύσσεια». Η οποία ίσως αποδειχθεί το μέγιστο σημείο στην καριέρα του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News