Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που διεξήγε η αμερικανική συμβουλευτική εταιρεία McKinsey, μεταξύ των ετών 1995-2014, οι τιμές των ρούχων παγκοσμίως έχουν αυξηθεί ελάχιστα, σε σχέση με τις τιμές όλων των άλλων προϊόντων.

Το μαντεύουμε: όταν ένα ρούχο είναι φθηνό ο τρόπος παραγωγής του είναι ύποπτος. Βλαβερός για το περιβάλλον, επικίνδυνος για τους εργάτες και τους παραγωγούς των πρώτων υλών, άδικος για την κοινωνία, συχνά ακόμη και ανήθικος. Κι όμως, τα φθηνά ρούχα είναι αυτά που προτιμάμε – και όχι μόνο τώρα, με την κρίση αλλά και παλιότερα, όταν οι οικονομίες ευημερούσαν. Ακόμη και εκείνοι που είχαν τότε τα χρήματα να αγοράσουν ό,τι πιο ακριβό υπάρχει, μία βόλτα από το Zara ή το H&M θα την έκαναν. Και θα αγόραζαν 4-5 μπλουζάκια, έτσι για πλάκα.

Προτιμάμε λοιπόν τα φθηνά ρούχα τόσο πολύ ώστε η παραγωγή τους έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 15 χρόνια. Επιπλέον κάθε χρόνο αγοράζουμε κατά 60% περισσότερα ρούχα σε σχέση με τον προηγούμενο. Πολλά ρούχα! Και αυτό το καταλαβαίνουμε μόνο όταν επιστρέψουμε σπίτι από το κατάστημα και δούμε ότι τα καινούργια δεν χωράνε στην ντουλάπα, διότι αυτή έχει ξεχειλίσει από τα παλιά.

Πού πάνε τόσα ρούχα; Χαρίζονται, πετιούνται, χαλάνε κτλ. Ορισμένα σήμερα ανακυκλώνονται κιόλας αλλά ακόμη, σύμφωνα με την Greenpeace, δεν έχει προχωρήσει τόσο η τεχνολογία ώστε να ανακυκλώνεται πραγματικά το 100% των ινών. Τα ανακυκλωμένα ρούχα ή η μόδα της ανακύκλωσης είναι περισσότερο μία τάση, μία άποψη, δηλαδή, όσον αφορά τη μόδα και πολύ λιγότερο ένα σοβαρό μέτρο για την προστασία του περιβάλλοντος.

Από την άλλη για να παραχθούν τόσα ρούχα, καταστρέφεται το περιβάλλον… λένε οι περιβαλλοντολόγοι. Ενδεικτικά παραθέτουμε ορισμένα στοιχεία της Greenpeace:

• Το 24% των εντομοκτόνων και το 10% των ζιζανιοκτόνων που χρησιμοποιούνται παγκοσμίως καταναλώνονται στις βαμβακοκαλλιέργειες. Οι συγκεκριμένες καλλιέργειες αποτελούν 3% της παγκόσμιας καλλιέργειας.
• Για την κατασκευή ενός τζιν παντελονιού απαιτούνται 11.000 λίτρα νερού.
• Η μέση διαδρομή του βαμβακιού από τον αγρό έως τον τελικό προορισμό του στο κατάστημα (ως ρούχο πλέον) είναι 12.000 χιλιόμετρα.

Η βιομηχανία ένδυσης λοιπόν, σε όλα της τα στάδια, από τη συγκομιδή των πρώτων υλών για την κατασκευή των ρούχων, μέχρι την τελική τοποθέτησή τους στα ράφια των καταστημάτων, ρυπαίνει, καταστρέφει, καταναλώνει πολύτιμη ενέργεια.

Η εικόνα αυτής της καταστροφής στη Γη είναι ορατή και από διαστημικό δορυφόρο: Για παράδειγμα η επιφάνεια που καλύπτει η λίμνη Αράλη μεταξύ των χωρών Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν, Αφγανιστάν, έχει μειωθεί στο 10% από τη δεκαετία του 1960 έως σήμερα. Αυτό είναι αποτέλεσμα και της μονοκαλλιέργειας στην περιοχή, όπου παράγεται περίπου το 40% του βαμβακιού που χρησιμοποιείται στην παγκόσμια βιομηχανία ρουχισμού αυτή τη στιγμή.

Οι περιβαλλοντολόγοι, όπως είναι αναμενόμενο, ζητούν υφάσματα που να έχουν κατασκευαστεί με σεβασμό στο περιβάλλον. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας έχει θεσπιστεί η Fashion Revolution Week που αποτελεί μέρος της Εβδομάδας Μόδας του Μιλάνου και θα πραγματοποιηθεί αυτή τη σεζόν μεταξύ 24 και 30 Απριλίου. Η φετινή διοργάνωση έχει θέμα «Ηθική Μόδα» – οπότε στο πλαίσιό της αναμένεται να παρουσιαστούν ρούχα που κατασκευάστηκαν με σεβασμό προς το περιβάλλον αλλά και με σεβασμό προς τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα.

Πάμε όμως και σε ένα άλλο θέμα: ποια είναι η μέση διάρκεια ζωής ενός ρούχου σήμερα; Σωστά απαντάτε: Όχι και τόσο μεγάλη. Για να είμαστε ακριβέστεροι, σύμφωνα με στοιχεία της Greenpeace, η διάρκεια ζωής των ρούχων έχει μειωθεί στο μισό τα τελευταία 15 χρόνια. Επόμενο είναι βέβαια αυτό. Και για λόγους τιμής και για λόγους μάρκετινγκ. Για λόγους τιμής διότι όταν η τιμή πώλησης είναι χαμηλή και το κόσμος παραγωγής πρέπει να είναι πάρα πολύ χαμηλό – άρα η ποιότητα είναι εξ ορισμού κακή.

Από την άλλη όμως, τα ρούχα, δεν μπορούν να κρατάνε για πάντα, διότι η μόδα είναι γρήγορη, πρέπει να αλλάξει δύο φορές τον χρόνο – για να υπάρχει δηλαδή, αλλιώς δεν έχει νόημα.

Ερχονται όμως τώρα οι περιβαλλοντολόγοι και καλούν τους καταναλωτές να αγοράζουν γερά ρούχα που να μην χαλάνε γρήγορα άρα δεν θα χρειάζεται να αντικατασταθούν γρήγορα. Σύμφωνα με αυτούς, ο περιορισμός της κατανάλωσης ρούχων κακής ποιότητας, θα οδηγήσει στον περιορισμό της κατασκευής τους, άρα και της παραγωγής των πρώτων υλών τους. Κι έτσι το περιβάλλον θα προστατευθεί.

Φυσικά αυτό είναι αδύνατο. Για να ξέρουμε τι λέμε δεν υπάρχει περίπτωση να περιοριστεί η επιχειρηματική δραστηριότητα προς χάριν του περιβάλλοντος. Εχει όμως σημασία ο καταναλωτής να γνωρίζει πώς παράγονται τα ρούχα που οι εταιρείες φθηνής μόδας επιχειρούν να του πουλήσουν.

Στο Βερολίνο η Greenpeace έκανε ένα πείραμα: τοποθέτησε σε εμπορικό κέντρο αυτόματο μηχάνημα που πουλάει T-shirt αντί δύο ευρώ. Πολύ φθηνά, είναι η αλήθεια. Οι ενδιαφερόμενοι αρκούσε να τοποθετήσουν στο μηχάνημα τα δύο ευρώ, να επιλέξουν το νούμερο και το χρώμα και να πάρουν το T-shirt. H Greenpeace όμως στη διαδικασία αγοράς προσέθεσε άλλο ένα στάδιο: μετά την τοποθέτηση των δύο ευρώ στο μηχάνημα, αυτό πρόβαλλε βίντεο το οποίο έδειχνε πώς παράγεται το φτηνό βαμβάκι και πώς κατασκευάζεται το φτηνό βαμβάκι. Μετά την προβολή το μηχάνημα ρωτούσε τον καταναλωτή αν ήθελε να προχωρήσει στην αγορά. Οι περισσότεροι απάντησαν «όχι» και έλαβαν πίσω τα δύο ευρώ τους.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News