Τσίκνα υψώνεται πάνω από τα κεφάλια των επισκεπτών, ενώ μαριναρισμένες φτερούγες κοτόπουλου ψήνονται σε μια μαυρισμένη σχάρα. Μια ομάδα εφήβων πειράζουν τα κορίτσια που περνούν από μπροστά τους και ένας Μίκι Μάους σε φυσικό μέγεθος βολτάρει χέρι-χέρι με ένα ξανθό παιδάκι. Παντού είναι πεταμένες χάρτινες συσκευασίες φαγητού με ξεραμένα υπολείμματα από τηγανητό ρύζι που έχουν κολλήσει στις γωνίες του χαρτιού. Και αν δεν υπήρχαν οι πινακίδες που διακηρύσσουν τη χαρά της παιδείας, θα ήταν δύσκολο να μαντέψει κανείς ότι στο χώρο αυτό γίνεται η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου της Αβάνας που φέτος διανύει το 26ο έτος της.

Πρόκειται για ένα τεράστιο γεγονός αφού σύμφωνα με τους διοργανωτές στις 10 ημέρες της διάρκειάς της προσελκύει περισσότερους από 500.000 επισκέπτες. Η έκθεση περιλαμβάνει όλες τις αναμενόμενες εκδηλώσεις, ομιλίες, αναγνώσεις και στοίβες λογοτεχνίας. Αλλά σε αντίθεση με τις εκθέσεις της Φρανκφούρτης, του Λονδίνου, της Γκουανταλαχάρα, και του Πεκίνο, που πραγματοποιούνται σε ψηλοτάβανες αίθουσες εκθεσιακών και συνεδριακών κέντρων, η ετήσια Έκθεση Βιβλίου της Κούβας είναι ένα από τα πιο γνωστά πολιτιστικά δρώμενα της χώρας τόσο για τα μυθιστορήματα που εμφανίζονται στους πάγκους της όσο και για το κοτόπουλο που ψήνεται στις υπαίθριες καντίνες.

Οι οδηγοί ταξί στην Αβάνα μπορούν να σου πουν πολλά πράγματα για την έκθεση και γνωρίζουν ακριβώς τη διαδρομή. Είναι σαν να βρίσκεσαι στο κέντρο του Μανχάταν και να ρωτάς «Παρακαλώ, έχετε ακουστά το Μπρόντγουεϊ;» γράφει στο Quarzt η βιβλιοκριτικός Του Χουόνγκ Χα.

Η Κούβα έχει ποσοστό αλφαβητισμού σχεδόν 100%, παρόλα αυτά για μια πόλη περίπου 2 εκατομμυρίων κατοίκων, η προσέλευση 500.000 ανθρώπων ακόμα και κατά τη διάρκεια 10 ημερών, είναι τεράστια. Τον περασμένο Σεπτέμβριο η ημερήσια Έκθεση Βιβλίου του Μπρούκλιν στη Νέα Υόρκη είχε περίπου 40.000 επισκέπτες ενώ στις εκδηλώσεις της Φρανκφούρτης, όπου γίνεται η μεγαλύτερη εμπορική έκθεση βιβλίου στον κόσμο, συμμετείχαν 400.000 άνθρωποι, ανάμεσά τους εργαζόμενοι στην βιομηχανία του βιβλίου και ευρύτερο αναγνωστικό κοινό.

Το θέμα της φετινής έκθεσης της Αβάνας είχε τίτλο «Η Ανάγνωση αυξάνεται», παρόλα αυτά οι συγκεκριμένη εκδήλωση αφορά κάτι πολύ περισσότερο από την ανάγνωση. Το υπουργείο Πολιτισμού της Κούβας, που έχει την ευθύνη της διοργάνωσης, την έχει μετατρέψει σε ένα τεράστιο λαϊκό πανηγύρι, με νεροτσουλήθρες, Στρουμφάκια, μαλλί της γριάς, και βουνά από ζεστό φαγητό. Οι πλαστικοποιημένες αφίσες αποδείχτηκαν το πιο δημοφιλές αντικείμενο της γιορτής.  Πιτσιρίκια κρατιόντουσαν με το ένα χέρι από τους γονείς τους, ενώ με το άλλο κρατούσαν σφιχτά μια πλαστική σακούλα με μια αφίσα του Λάιονελ Μέσι ή του Πικατσού τυλιγμένη σε ρολό.

Από το 2000, η έκθεση γίνεται στη Φορταλέτσα ντε Σαν Κάρλος ντε λα Καμπάνια και στο Καστίγιο ντε λος Τρες Ρέγιες Σάντος Μάγνος ντελ Μορο, μνημεία γνωστά και ως Λα Καμπάνια και Ελ Μόρο.  Το φρούριο του 18ου αιώνα και το κάστρο του 16ου αιώνα βρίσκονται στο ανατολικό άκρο του λιμανιού της Αβάνας και αποτελούν ένα τρομερό κτιριακό συγκρότημα που κάποτε έκανε την Αβάνα, μια από τα πιο καλά οχυρωμένες πόλεις της περιοχής.

Μαζί με την παλιά πόλη, είναι μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, και αποτελούν εξαιρετικό χώρο για τη διοργάνωση εκθέσεων, σύμφωνα με τον Έντελ Μοράλες, αντιπρόεδρο της οργανωτικής επιτροπής της Έκθεσης Βιβλίου της Αβάνα. «Η ιδέα είναι ότι η έκθεση θα πρέπει να είναι ένα μέρος για την κουβανική οικογένεια», λέει.

Ο Μοράλες, συγγραφέας επίσης, υποβαθμίζει το ρόλο του φαγητού και τις παράλληλες ψυχαγωγικές δραστηριότητες και δίνει έμφαση στα 700 κουβανικά βιβλία και τις πρόσφατες εκδόσεις ξένων βιβλίων που παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στην φετινή έκθεση. Για να συμμετάσχουν στην έκθεση, ξένοι και εγχώριοι εκδότες είναι υποχρεωμένοι να προσκομίζουν τα βιβλία που θέλουν να παρουσιάσουν, στην επιτροπή.

Πέρα από τη λογοτεχνική τους αξία, η μοναδική απαίτηση αφορά στην τιμή τους που πρέπει να είναι προσιτή και σε κουβανικό νόμισμα, λέει ο Μοράλες. Σημειώστε ότι η Κούβα έχει δύο νομίσματα, το κουβανικό πέσο (CUP) και το μετατρέψιμο πέσο (CUC). Ένας τίτλος στην έκθεση κοστίζει περίπου 3 κουβανικά μετατρέψιμα πέσο (CUC) ή 3 δολλάρια, δηλαδή περισσότερο από ένα μοχίτο ή ένα πακέτο τσιγάρα.

Πέρσι για πρώτη φορά, και αφού ο πρώην πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα είχε αποκαταστήσει το 2015 τις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, μεταξύ άλλων ξένων εκδοτών συμμετείχαν στην Έκθεση της Αβάνας και εκπρόσωποι από τις ΗΠΑ. Αλλά η ανεξάρτητη ιστοσελίδα ειδήσεων Cubanet αναφέρει ότι οι τιμές των ξένων εκδοτών μπορεί να είναι ένα πρόβλημα για τους κουβανούς επισκέπτες.

Τα βιβλία που εμφανίζονται στην κουβανική αγορά ανήκουν σε ένα ευρύ φάσμα που περιλαμβάνει από ψυχολογία του παιδιού, βιβλία αυτοβοήθειας και παιδικά βιβλία, μέχρι ιστορία, λογοτεχνία και ποίηση. Τα βιβλία για τον Φιντέλ Κάστρο είναι αιώνια φαβορί, λέει ο Μοράλες. Ανάμεσα στα πιο δημοφιλή της φετινής έκθεσης, όμως, αναδείχτηκαν τα βιβλία της Μάργκαρετ Άτγουντ που βρέθηκε στην Έκθεση της Αβάνας μαζί με την αντιπροσωπεία των καναδών συγγραφέων. Πολύ δημοφιλές ήταν επίσης το «Αστέρι της Θάλασσας», το επικό μυθιστόρημα του ιρλανδού συγγραφέα Τζόζεφ Ο’ Κόνορ για τον ιρλανδικό λιμό. Στην περίπτωσή του βοήθησε ίσως το γεγονός ότι το βιβλίο έκανε το ντεμπούτο του στην Κούβα κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Προέδρου (και ποιητή) της Ιρλανδίας Μάικλ Χίγκινς, που συναντήθηκε με τον Ραούλ Κάστρο  στην Αβάνα.

Φυσικά, τα βιβλία και οι ιδέες «δεν πετάνε» ακριβώς από τους εκδοτικούς οίκους του εξωτερικού στην Κούβα, η οποία έχει ένα καθεστώς με τις λιγότερες ελευθερίες λόγου στον κόσμο. Έργα που κριτικάρουν την Κούβα και τον Κάστρο συχνά δεν είναι διαθέσιμα, όπως και αγαπημένα μυθιστορήματα από όλο τον κόσμο, που η κυβέρνηση λέει ότι δεν μπορεί να τους χορηγήσει άδεια. Ο κουβανός δημοσιογράφος Ρομπέρτο Χεσούς Κινιόνες Άθες γράφει στο ανεξάρτητο Cubanet ότι τίτλοι όπως «Η Βουή και η Μανία» του Ουίλιαμ Φόκνερ και ο «Άνθρωπος χωρίς ιδιότητες» του Ρόμπερτ Μούζιλ δεν έχουν δημοσιευθεί ποτέ στην Κούβα, και συγγραφείς όπως ο Αλμπέρ Καμί και ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες είναι πρακτικά άγνωστοι.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News