Μπορεί να λέγεται πως κάθε άνθρωπος έχει τον σωσία του κάπου στον κόσμο αλλά η Τζέιν Γουέικφιλντ, επιστημονική συντάκτρια του BBC μας προσκαλεί να φανταστούμε εμάς τους ίδιους να δημιουργούμε πιστά αντίγραφα των εαυτών μας τα οποία, όμως, θα διάγουν βίο αποκλειστικά ψηφιακό.

«Ζούμε σε μια εποχή στην οποία όλα όσα υπάρχουν στον πραγματικό κόσμο αναπαράγονται ψηφιακά – οι πόλεις μας, τα αυτοκίνητά μας, τα σπίτια μας, ακόμα και οι ίδιοι οι εαυτοί μας. Και ακριβώς όπως το πολυδιαφημισμένο μετασύμπαν – σχέδια για έναν εικονικό, ψηφιακό κόσμο όπου ένα άβαταρ του εαυτού σας θα περιφέρεται – τα ψηφιακά δίδυμα έχουν καταστεί μια νέα, πολυσυζητημένη τάση της τεχνολογίας», εξηγεί η βρετανίδα δημοσιογράφος.

Το ψηφιακό δίδυμο (digital twin) είναι ένα ακριβές αντίγραφο κάποιου πράγματος που υπάρχει στον φυσικό κόσμο και δημιουργείται με σκοπό να συμβάλλει με κάποιον τρόπο στη βελτίωση του πρωτότυπου. Αρχικά αυτά τα ψηφιακά δίδυμα ήταν απλά εξελιγμένα τρισδιάστατα υπολογιστικά μοντέλα αλλά η τεχνητή νοημοσύνη (AI) σε συνδυασμό με το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things) παρέχει τη δυνατότητα να δημιουργούμε ψηφιακά αντίγραφα που μαθαίνουν διαρκώς από τον πραγματικό κόσμο.

«Digital εγώ» πριν το 2030

Σύμφωνα με τον τεχνολογικό αναλυτή Ρομπ Εντερλε τις πρώτες εκδοχές σκεπτόμενων ανθρώπινων ψηφιακών διδύμων θα τις έχουμε ίσως και «πριν από το τέλος της δεκαετίας. Η ανάδυσή τους θα απαιτήσει μια τεράστια ποσότητα σκέψης και ηθικής αξιολόγησης, γιατί ένα σκεπτόμενο αντίγραφο του εαυτού μας θα μπορούσε να είναι απίστευτα χρήσιμο στους εργοδότες. Τι θα συμβεί εάν η εταιρεία σας δημιουργήσει έναν ψηφιακό αντίγραφό σας και πει “έχετε αυτόν τον ψηφιακό δίδυμο αδελφό στον οποίο δεν καταβάλλουμε μισθό, οπότε γιατί απασχολούμε ακόμα εσάς;”», ανέφερε, προβλέποντας πως η κυριότητα των ψηφιακών αντιγράφων των εαυτών μας θα καταστεί ένα από τα καθοριστικά ερωτήματα της επικείμενης εποχής του μετασύμπαντος.

Στο Horizon Worlds, την πλατφόρμα εικονικής πραγματικότητας της Meta (πρώην Facebook), για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να δώσει στο άβατάρ του τη δική του φυσιογνωμία αλλά δεν μπορεί να έχει πόδια επειδή η σχετική τεχνολογία δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη αρκετά. Η καθηγήτρια Σάντρα Γουότσερ, ανώτερη ερευνήτρια στην τεχνητή νοημοσύνη στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, κατανοεί την ελκυστικότητα της ιδέας για τη δημιουργία ψηφιακών σωσιών πραγματικών ανθρώπων, «θυμίζει συναρπαστικά μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας και αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε αυτό το στάδιο», σημείωσε. Ανέφερε επίσης εάν κάποιος «θα είναι πετυχημένος στη νομική σχολή, εάν θα αρρωστήσει ή εάν θα διαπράξει κάποιο έγκλημα – θα εξαρτάται από το ακόμη ανοιχτό ζήτημα “φύση εναντίον ανατροφής”. Θα εξαρτάται από την καλή τύχη και την κακή τύχη, από τους φίλους, την οικογένεια, το κοινωνικό και οικονομικό τους υπόβαθρο και, φυσικά, τις προσωπικές του επιλογές».

Ωστόσο, η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι ακόμη καλή στην πρόβλεψη αυτών των «μεμονωμένων κοινωνικών δεδομένων λόγω της εγγενούς πολυπλοκότητάς τους. Και έτσι, έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε έως ότου να καταλάβουμε και να μοντελοποιήσουμε τη ζωή ενός ανθρώπου από την αρχή μέχρι το τέλος, υποθέτοντας ότι είναι δυνατό αυτό».

Σχεδιασμός προϊόντων και πρότζεκτ

Προς το παρόν η χρήση ψηφιακών αντιγράφων είναι πιο εξελιγμένη και διαδεδομένη στους τομείς του σχεδιασμού προϊόντων, της διανομής και του πολεοδομικού σχεδιασμού. Στη Formula 1, οι ομάδες McLaren και Red Bull χρησιμοποιούν ψηφιακά αντίγραφα των αγωνιστικών αυτοκινήτων τους ενώ η DHL δημιουργεί έναν ψηφιακό χάρτη των αποθηκών της και των αλυσίδων εφοδιασμού. Ψηφιακά αντίγραφα διαθέτουν και ολόκληρες πόλεις, η Σαγκάη και η Σιγκαπούρη για παράδειγμα, τα οποία δημιουργήθηκαν για να συμβάλλουν στη βελτίωση του σχεδιασμού και της λειτουργίας των κτιρίων, των δικτύων μεταφοράς και των δρόμων.

Η γαλλική εταιρεία λογισμικών, Dassault Systemes, αναφέρει πως υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον από χιλιάδες εταιρείες για την τεχνολογία δημιουργίας ψηφιακών αντιγράφων. Μέσω αυτής συνέδραμε, για παράδειγμα, μια εταιρεία προϊόντων περιποίησης μαλλιών να σχεδιάσει ψηφιακά πιο φιλικά προς το περιβάλλον μπουκάλια για σαμπουάν, αντί να δημιουργεί πολλά πρωτότυπα στην πραγματική ζωή. Πέρα από το ότι έτσι μειώνεται το κόστος, διάφορες εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να σχεδιάζουν νέα φουτουριστικά προϊόντα – από jetpacks μέχρι μοτοσικλέτες που έχουν πλωτούς τροχούς, ακόμη και ιπτάμενα αυτοκίνητα. Υπάρχει ένα φυσικό πρωτότυπο, αλλά η τελειοποίηση αυτού του αρχικού μοντέλου συμβαίνει στον ψηφιακό κόσμο.

Ιατρικά πειράματα στο μετασύμπαν

Ομως η πραγματική αξία των ψηφιακών αντιγράφων γίνεται αντιληπτή κυρίως σε σχέση με την ιατρική. Στο πλαίσιο του προγράμματος Living Heart της Dassault Systemes δημιουργήθηκε ένα ακριβές εικονικό μοντέλο μιας ανθρώπινης καρδιάς, επιτρέποντας στους γιατρούς να εξετάσουν πλήθος υποθετικών σεναρίων, χρησιμοποιώντας διάφορες μεθόδους και ιατρικά εργαλεία.

Το πρόγραμμα αποτελεί πρωτοβουλία του γιατρού Στιβ Λέβιν, ο οποίος είχε προσωπικούς λόγους να επιθυμεί τη δημιουργία ενός ψηφιακού αντιγράφου μιας ανθρώπινης καρδιάς. Η κόρη του γεννήθηκε με συγγενή καρδιοπάθεια και πριν από λίγα χρόνια, όταν ήταν γύρω στα είκοσι κινδύνευε από καρδιακή ανεπάρκεια και κάπως έτσι αποφάσισε να αναδημιουγήσει την καρδιά της στην εικονική πραγματικότητα. Πλέον η εν λόγω τεχνολογία χρησιμοποιείται στο Νοσοκομείο Παίδων της Βοστόνης και στο Great Ormond Street Hospital του Λονδίνου.

Ο πειραματισμός με μια ψηφιακή καρδιά περιορίζει επίσης την ανάγκη για τη διεξαγωγή πειραμάτων σε ζώα που αποτελούν μία από τις πιο αμφιλεγόμενες πτυχές της επιστημονικής έρευνας, επισήμανε η Σεβερίν Τρουιγέ, διευθύντρια του διεθνούς τμήματος της Dassault Systemes. Πλέον η γαλλική εταιρεία σχεδιάζει ψηφιακά αντίγραφα και άλλων οργάνων, περιλαμβανομένων του ματιού και του εγκεφάλου. «Κάποια στιγμή θα έχουμε όλοι ένα ψηφιακό αντίγραφο, ώστε να μπορούμε να ασκούμε όλο και περισσότερο προληπτική ιατρική και να βεβαιωνόμαστε ότι κάθε θεραπεία είναι εξατομικευμένη», σημείωσε.

Η Omniverse

Ακόμη πιο φιλόδοξο από την ψηφιακή αναπαραγωγή ανθρώπινων οργάνων είναι το σχέδιο δημιουργίας μιας ψηφιακής εκδοχής ολόκληρου του πλανήτη.  Η αμερικανική εταιρεία λογισμικού Nvidia, λειτουργεί μια πλατφόρμα ονόματι Omniverse που σχεδιάστηκε για τη δημιουργία ψηφιακών κόσμων και ψηφιακών αντιγράφων. Στο πλαίσιο του προγράμματος Earth-2 για τη δημιουργία ενός ψηφιακού αντιγράφου της Γης επιδιώκεται να καταγραφεί σε εικόνες υψηλής ανάλυσης ολόκληρη η επιφάνεια του πλανήτη. Μέσω του συνδυασμού μοντέλων βαθιάς μάθησης και νευρωνικών δικτύων θα δημιουργούνται φυσικά περιβάλλοντα στον εικονικό κόσμο για την εξεύρεση λύσεων κατά της κλιματικής αλλαγής.

Τον περασμένο Μάρτιο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, μεταξύ άλλων, ανακοίνωσε τα δικά της σχέδια για τη δημιουργία ενός ψηφιακού αντιγράφου του πλανήτη στο πλαίσιο του προγράμματος Destination Earth. Μέχρι το τέλος του 2024, ελπίζει να έχει αρκετά δεδομένα από παρατηρήσεις και προσομοιώσεις σε πραγματικό χρόνο για να έχει ένα ψηφιακό αντίγραφο που θα εστιάζεται σε πλημμύρες, ξηρασίες και καύσωνες, καθώς και σε φυσικές καταστροφές όπως σεισμοί, ηφαιστειακές εκρήξεις και τσουνάμι, και θα παρέχει στις χώρες συγκεκριμένα σχέδια για την προστασία των ανθρώπων.