Η μηχανή του χρόνου είναι πολλές φορές χρήσιμη, για να αποκτούν τα πράγματα τις αληθινές τους διαστάσεις. Η βουτιά στο παρελθόν είναι απαραίτητη για να αποδεικνύει κάθε φορά ότι δεν υπάρχουν αυτονόητα. Μην πάτε μακριά, ως τον περασμένο Φλεβάρη, όταν η Covid – 19 έκανε την πρώτη της εμφάνιση στην ελληνική επικράτεια. «Έχουμε να κάνουμε με έναν ύπουλο εχθρό που δεν σέβεται σύνορα, που δεν σέβεται ηλικίες, αλλά δεν σέβεται και αυτούς που δεν τον υπολογίζουν», έλεγε τότε ο Σωτήρης Τσιόδρας. Σχεδόν ένα μήνα αργότερα, τα σχολεία ήταν κλειστά και το πρώτο lockdown πραγματικότητα. Μέρος της εκπαιδευτικής κοινότητας χαρακτήριζε εμπαιγμό την τηλεκπαίδευση και ζητούσε να μειωθεί η ύλη των Πανελλαδικών.

Αν κάποιος, τότε, προέβλεπε με σιγουριά ότι προτού εκπνεύσει αυτή η χρονιά 1,6 εκατ. μαθητές και καθηγητές, και δάσκαλοι (το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας), θα έκαναν κανονικά μάθημα μέσω τηλεκπαίδευσης, θα τον κοιτούσαν λοξά. Εύλογο, ήταν η εποχή που κανείς δεν λάμβανε μηνύματα από την Πολιτική Προστασία, και φάνταζε όνειρο θερινής νυκτός το ενδεχόμενο του να έχεις εφαρμογή στο κινητό τις βασικές κρατικές υπηρεσίες αρχές του 2021. Τελικά, το άλμα έγινε μέσα σε ελάχιστους μήνες, αλλά η κριτική δεν εξέλιπε. Υπήρξαν, βεβαίως τα αναπόφευκτα σε τέτοια εγχειρήματα τεχνικά προβλήματα και αρρυθμίες. Αλλά στην αξιωματική αντιπολίτευση περίσσεψε χολή για μια κυβερνητική επίδοση που θα έπρεπε να την αντιμετωπίζουν ως φαινόμενο – πολλώ δε μάλλον για τα δικά τους δεδομένα. «Εκεί που μας χρωστούσαν, μας πήραν και το βόδι»…

Τα στοιχεία είναι αδιάψευστοι μάρτυρες προόδου. Και συγκριτικά να το δει κανείς, η Ελλάδα έχει υπερβεί τον εαυτό της, όταν σε μια μεγάλη χώρα όπως η Μεγάλη Βρετανία, σπανίως η διδασκαλία αναπληρώνεται μέσω σύγχρονης τηλεκπαίδευσης, όταν κλείνει κάποια σχολική μονάδα λόγω κρούσματος Covid – 19.

Τι μαρτυρούν τα στοιχεία

Η τηλεκπαίδευση στη δική μας χώρα αφορά το σύνολο των εκπαιδευτικών δομών, ξεκινώντας από την ηλικία των 4 ετών και την προσχολική εκπαίδευση έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση. Θα πρέπει να πιστωθεί στο υπουργείο Παιδείας, ότι εξασφάλισε την οριζόντια πρόσβαση στην τηλεκπαίδευση από τις πρώτες μέρες του lockdown της άνοιξης, θωρακίζοντας και αναβαθμίζοντας καθημερινά τα συστήματά του.

Αναβάθμισε τα δημόσια δίκτυα και τις πλατφόρμες του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου, της e-class, της e-me για το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας της χώρας.

Εξασφάλισε τη δυνατότητα δωρεάν χρήσης διεθνούς πλατφόρμας τηλεδιασκέψεων που να μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των 1,6 εκατομμυρίων μαθητών και εκπαιδευτικών – και την εξασφάλισε για κάθε μαθητή και εκπαιδευτικό σε κάθε γωνιά της χώρας.

Υλοποίησε καθημερινά επιμορφωτικά σεμινάρια για τη χρήση της πλατφόρμας σε εκπαιδευτικούς από κάθε σχολείο της χώρας, ενώ έστησε κεντρικό help desk 40 ατόμων εντός του υπουργείου – από την πρώτη κιόλας μέρας της τηλεκπαίδευσης (16 Μαρτίου) – με στόχο τη διευκόλυνση της μετάβασης στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση.

Εξασφάλισε μηδενική χρέωση σε όλες τις εκπαιδευτικές πλατφόρμες από τους παρόχους τηλεπικοινωνιών, καθώς και τη μηδενική χρέωση για την dial-in πρόσβαση μέσω σταθερού ή κινητού τηλεφώνου. Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες που έχουν εξασφαλίσει zero-rating – μας το είπαν και ξένα ΜΜΕ.

Διοργάνωσε επιμορφωτικά προγράμματα για την εξ αποστάσεως διδασκαλία για το σύνολο των εκπαιδευτικών, σε συνεργασία με το ΙΕΠ και ΑΕΙ. Δημιούργησε 220 νέα επεισόδια για την εκπαιδευτική τηλεόραση, τα οποία αναμεταδίδονται καθημερινά στην ΕΡΤ2 για παιδιά δημοτικού.

Οσο για το ζήτημα των συσκευών, που τόσο ντόρο έχουν ξεσηκώσει; Ο εξοπλισμός των σχολείων έχει ενισχυθεί με περισσότερες από 93.000 φορητές συσκευές (67.000 από ΕΣΠΑ και 26.000+ από δωρεές), από 4.500 περίπου που παρελήφθησαν τον Ιούλιο του 2019. Εχει προβλεφθεί διαδικασία δανεισμού των ψηφιακών συσκευών (tablet/laptop) στους μαθητές, δίνοντας προτεραιότητα σε κοινωνικο-οικονομικά κριτήρια, καθώς και σε μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Κανένα παιδί δεν μένει «απ’ έξω». Στο πλαίσιο ένταξης παιδιών προσφύγων και μεταναστών, το υπουργείο έχει μεταφράσει τις οδηγίες της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σε 11 ξένες γλώσσες (αραβικά, τουρκικά, παστού, φαρσί, σορανί, κουρμαντζί, γαλλικά, αγγλικά, λιγκαλά, ορντού, αμχαρική), με τη σημαντική συμβολή της UNICEF και της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες.

Τα επεισόδια στην εκπαιδευτική τηλεόραση, στο διαδικτυακό κανάλι Youtube του υπουργείου, συνοδεύονται από μετάφραση στη νοηματική γλώσσα.

Στα βαθιά νερά της Στατιστικής

Στο πεδίο της σύγχρονης τηλεκπαίδευσης (μιλάμε πάντα για το πρώτο κύμα της πανδημίας κι ενώ η τηλεκπαίδευση ήταν ακόμα προαιρετική) υλοποιούνταν έως και 40.000 ψηφιακές τάξεις την ημέρα με έως και 700.000 ημερήσιες συμμετοχές μαθητών. Η δοκιμαστική περίοδος έδωσε στους εκπαιδευτικούς τον χρόνο να εξοικειωθούν με τις νέες τεχνολογίες, γεγονός που τους προετοίμασε και για την καθολική εφαρμογή του φθινοπώρου. Σήμερα, στο δεύτερο κύμα, εφαρμόζεται υποχρεωτική σύγχρονη τηλεκπαίδευση σε πλήρες ωράριο, με σημαντική αύξηση συμμετοχής: περισσότερες από 300.000 ψηφιακές τάξεις και 6 εκ. συμμετοχές μαθητών αθροιστικά την ημέρα.

Μοιάζει εκ του περισσού να πει κανείς ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας πραγματοποιεί τηλεκπαίδευση. Το σύνολο των εκπαιδευτικών έχει εγγραφεί, υλοποιώντας πάνω από 39.000 ταυτόχρονες συνεδρίες στα Γυμνάσια και τα Λύκεια και πάνω από 54.000 ταυτόχρονες συνεδρίες στα Νηπιαγωγεία και τα Δημοτικά (αριθμός που υπερβαίνει τα συνολικά σχολικά τμήματα της χώρας, περιλαμβάνει και τη διενέργεια τηλεδιασκέψεων διδασκόντων).

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 1,6 εκατομμύρια τηλεδιασκέψεις, με – αθροιστικά – πάνω από 29 εκ. συμμετοχές μαθητών, περισσότερα από 94 εκ. λεπτά μαθήματος, με κάθε ώρα να διαρκεί κατά μέσο όρο 40-45 λεπτά. Κανονικό μάθημα, δηλαδή.

Σε ένα τέτοιο πρωτόγνωρο και τόσο μεγάλης εμβέλειας έργο ασφαλώς και υπάρχουν – και θα υπάρχουν – αρρυθμίες και τεχνικά ζητήματα. Tο ζητούμενο είναι τα όποια τεχνικά ζητήματα να επιλύονται άμεσα και να βελτιώνεται διαρκώς το σύστημα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.

Πάμε τώρα στο πεδίο της ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης (δεν απαιτεί την ταυτόχρονη συμμετοχή των μαθητών και των εισηγητών). Τα συγκριτικά στοιχεία για το 2019 και το 2020 επιβεβαιώνουν την αναβάθμιση των δικτύων και το ψηφιακό άλμα, το οποίο θα παραμείνει ως παρακαταθήκη στην εκπαιδευτική κοινότητα όταν γίνει η πολυπόθητη επιστροφή στη δια ζώσης διδασκαλία (ανταλλαγή εργασιών, ασκήσεων, ερωτήσεων – όλα ηλεκτρονικά).

Οι αναπόφευκτες συγκρίσεις

Πώς όμως έχει η τηλεκπαίδευση σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες; Μπορεί να υπερηφανεύεται η Ελλάδα ή απλώς έχει φθάσει τον πήχη;

Η διενέργεια καθολικής, σύγχρονης τηλεκπαίδευσης, από το Νηπιαγωγείο μέχρι και το Πανεπιστήμιο, σε παν-εθνικό επίπεδο είναι μια σημαντική κατάκτηση της Ελλάδας στο πλαίσιο αντιμετώπισης της πανδημίας. Μία σημαντική κατάσταση που πιστώνεται στους εκπαιδευτικούς, στους μαθητές και στις οικογένειές τους.

Ελάχιστες χώρες έχουν εφαρμόσει κάτι αντίστοιχο.

Στη Μεγάλη Βρετανία, κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown, δύο εκατομμύρια μαθητές (το ένα πέμπτο του μαθητικού πληθυσμού) δεν συμμετείχαν καθόλου στη μαθησιακή διαδικασία ή ασκούσαν οποιουδήποτε είδους δραστηριότητα σχετιζόμενη με το σχολείο για λιγότερο από μία ώρα την ημέρα. Κατά μέσο όρο, οι μαθητές συμμετείχαν σε μαθησιακή διαδικασία για 2,5 ώρες την ημέρα. Μόνο το 7% των μαθητών στη χώρα συμμετείχε σε σύγχρονη τηλεκπαίδευση με περισσότερες από τέσσερις τάξεις ή συναντήσεις ημερησίως.

Σε πολλές χώρες της Ευρώπης ο βαθμός χρήσης της σύγχρονης τηλεκπαίδευσης διαφέρει σημαντικά από περιοχή σε περιοχή, και δεν υπάρχουν ομοιόμορφοι κανόνες σε εθνικό επίπεδο για το αν και κατά πόσο τα παιδιά πρέπει να συμμετέχουν σε καθολική σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση.

Στην Αυστρία, όπου έχει επίσης ανασταλεί για δεύτερη φορά η δια ζώσης λειτουργία των σχολικών μονάδων όλων των βαθμίδων, οι εκπαιδευτικοί έχουν την υποχρέωση χρήσης πλατφορμών ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης (για την ανάθεση εργασιών, τον διαμοιρασμό υλικού κλπ.), αλλά η σύγχρονη τηλεκπαίδευση δεν χρησιμοποιείται καθολικά.

Εκπληξη: μια από τις λίγες άλλες χώρες όπου φαίνεται ότι αυτή τη στιγμή υλοποιείται υποχρεωτική σύγχρονη τηλεκπαίδευση με πλήρες ωράριο (8πμ-2μμ) στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, της οποίας η δια ζώσης λειτουργία έχει ανασταλεί, είναι η Βουλγαρία.

Η μόνη αναφορά που έχει βρεθεί εκτός Ελλάδος για ενίσχυση της δυνατότητας σύνδεσης των μαθητών στις πλατφόρμες τηλεκπαίδευσης μέσω δεδομένων (data) αφορά τη Μεγάλη Βρετανία, όπου μόνο σε έναν μικρό αριθμό επιλεγμένων σχολείων δίνεται η δυνατότητα αύξησης του ορίου δεδομένων στα κινητά τηλέφωνα των μαθητών. Σημειωτέον ότι στη χώρα μας έχει εξασφαλιστεί η μη χρέωση για σύνδεση με την πλατφόρμα σύγχρονης τηλεκπαίδευσης και δεδομένων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News