«Ο σαντσισμός δεν είναι ασθένεια, τουλάχιστον σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας» γράφει η Σάρα Γκαντόλφι της Corriere della Sera σε ανάλυσή της. «Για τους περισσότερους Ισπανούς, όμως, είναι κάτι πολύ παρόμοιο με μια λοίμωξη που πρέπει να αντιμετωπιστεί γρήγορα» προσθέτει η ιταλίδα δημοσιογράφος.

Φυσικά, ο σαντσισμός δεν συγκρίνεται με τον φρανκισμό, μια βαριά ασθένεια του παρελθόντος που τρομάζει τους περισσότερους Ισπανούς. Σίγουρα, όμως, η δυσφορία για τον απερχόμενο πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ είναι διάχυτη στη χώρα λίγες ημέρες πριν τη διεξαγωγή, την ερχόμενη Κυριακή, των πρόωρων εκλογών για την ανανέωση του κοινοβουλίου και την ανάδειξη νέας κυβέρνησης.

Η Γκαντόλφι σημειώνει ότι στο πλαίσιο μιας άτυπης παράδοσης που άρχισε στον απόηχο του Φράνκο, σχεδόν όλοι οι αρχηγοί κυβερνήσεων που τον διαδέχτηκαν μετά το τέλος της δικτατορίας «είχαν την τιμή του επιθέματος -ισμός». Αναφέρεται ενδεικτικά στον «μακρόβιο φελιπισμό» του σοσιαλιστή Φελίπε Γκονζάλες (1982-1996), στον «μετεωρικό ραχοϊσμό» του τελευταίου πρωθυπουργού του Λαϊκού Κόμματος (2011-2018), στον «αυστηρό αθναρισμό» (1996-2004) και στον «εφήμερο θαπατερισμό» (2004-2011).

Ομως «κανένας δεν είδε τον -ισμό του να επικρίνεται τόσο πολύ όσο ο νυν πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ» γράφει, και είναι αλήθεια ότι στο πλαίσιο μιας άκρως τεταμένης προεκλογικής εκστρατείας, η οποία πλησιάζει στο τέλος της, δεν περνάει μέρα που ο σαντσισμός να μην επικρίνεται και να μη χλευάζεται από τη συντηρητική αντιπολίτευση, καθώς και από τα ΜΜΕ που τη στηρίζουν.

«Εάν ψηφίσετε το Λαϊκό Κόμμα, δεν θα υπάρχει πια σαντσιμός, θα έχουμε επιτέλους κυβέρνηση» υποσχέθηκε ο ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος (που προηγείται στις δημοσκοπήσεις με διαφορά έξι μονάδων από το Ισπανικό Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα) Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχό κατά τη διάρκεια ομιλίας του την περασμένη Κυριακή στη Σαραγόσα.

Για τους αντιπάλους του Πέδρο Σάντσεθ, ο σαντσισμός συμπυκνώνει όλα τα ελαττώματα ενός «ναρκισσιστή» πολιτικού, όπως χαρακτηρίζει τον ισπανό πρωθυπουργό ο συγγραφέας Χοσέ Αντόνιο Μοντάνο στην ιστοσελίδα The Objective: «Ενα ατίθασο άλογο… ένα θεαματικό θύμα… που δεν καταλαβαίνει γιατί του επιτίθενται, γιατί θέλουν να τον απομακρύνουν από την πρωθυπουργία ενώ είναι ο καλύτερος».

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι οπαδοί της Δεξιάς εκφράζονται ακόμα πιο απροκάλυπτα και προσβλητικά, υποστηρίζοντας πως ο σαντσισμός εκφράζει τη στάση ενός ηγέτη που είναι «πολύ γόης και ματαιόδοξος», «ψεύτης και ξεδιάντροπος», «κενός και προσκολλημένος στην εξουσία».

Αλλά για τους υποστηρικτές του σοσιαλιστή πρωθυπουργού, σαντσισμός σημαίνει καταρχάς «δεν τα παρατώ ποτέ» και «αναδύομαι από τις στάχτες», όπως μπόρεσε να κάνει ξανά και ξανά ο αρχηγός του PSOE. Αυτή τη φορά, όμως, ενδέχεται να μην τα καταφέρει, ειδικά μετά το καταστροφικό τηλεοπτικό τετ-α-τετ με τον ηγέτη του Λαϊκού Κόμματος.

«Δεν υπάρχει τίποτα πιο “σαντσιστικό” από το πνεύμα της ανάκαμψης και της αντίστασης. Αλλά η μαγεία χάθηκε το βράδυ του ντιμπέιτ», έγραψε η Μάρτα Γκαρσία Αλιέρ, αρθρογράφος του ψηφιακού περιοδικού El Confidencial, σε κείμενό της με τίτλο «Ο Σάντσεθ ακυρώνει τον σαντσισμό».

Επιστρέφοντας στο πρόσφατο παρελθόν, η Σάρα Γκαντόλφι γράφει πως οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τον όρο «σαντσισμός» ήταν οι ίδιοι οι Σοσιαλιστές, όταν το PSOE διασπάστηκε το 2014 μεταξύ των υποστηρικτών του Σάντσεθ και εκείνων του Εντουάρντο Μαντίνα. Επινοήθηκε από τον ευρωβουλευτή, σήμερα, Θέσαρ Λουένα, σε μια προσπάθειά του να ξεπεραστεί η εσωκομματική αντιπαράθεση: «Στο κόμμα δεν υπάρχει σαντσισμός ή μαντινισμός, υπάρχει σοσιαλισμός» είχε πει τότε, αλλά τελικά επικράτησε ο σαντσισμός. Και αφού αναγκάστηκε να παραιτηθεί το 2016, ο Πέδρο Σάντσεθ επανεκλέχθηκε στην ηγεσία του κόμματος τον Ιούνιο του 2017, καταφέρνοντας τελικά να κερδίσει την πρωθυπουργία.

Η έκφραση απέκτησε αρνητική χροιά το 2018, μέσω μιας δήλωσης του Αλμπερτ Ριβέρα, ηγέτη των Ciudadanos, ενός κεντρώου κόμματος που πλέον σχεδόν δεν υπάρχει: «Ο σαντσισμός απομακρύνεται από τον συνταγματισμό» είχε πει. Oπως εξηγεί η δημοσιογράφος της Corriere della Sera, από τότε ο σαντσισμός άρχισε να καθίσταται σταδιακά αγαπημένος όρος της Δεξιάς, η οποία προφανώς τον χρησιμοποιεί επικριτικά.

Ο πρώην πρόεδρος του Λαϊκού Κόμματος, Πάμπλο Κασάδο, τον μετέτρεψε σε αποτελεσματικό όπλο κατά του Σάντσεθ, ενώ ο νυν συντηρητικός ηγέτης Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχό σε ακρογωνιαίο λίθο της προεκλογικής του εκστρατείας – αν και η πρώτη που έσπευσε να εκμεταλλευθεί τον «αντισαντσισμό» πολλών Ισπανών ήταν η Ισαμπέλ Ντίας Αγιούσο, η πρόεδρος της περιφέρειας της πρωτεύουσας της Ισπανίας.

Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο σαντσισμός είναι ο κύριος πρωταγωνιστής αυτών των εκλογών. Οπως έγραψε ο Αμπέλ Ερνάντεζ στη δεξιά εφημερίδα La Razón, «η βασική συζήτηση περιστρέφεται γύρω από το πρόσωπο του Πέδρο Σάντσεθ. Εχουμε να κάνουμε με έναν ικανό και διαπιστευμένο σοφιστή… με έναν ασυνήθιστο, ναρκισσιστή, ευφυή πολιτικό με αχαλίνωτη επιθυμία για εξουσία… Η αγέρωχη αποστασιοποίησή του τον καθιστά τον πιο αντιδημοφιλή πρωθυπουργό ολόκληρης της δημοκρατικής εποχής».

Είναι αλήθεια πως η ανάδειξη των αρνητικών στοιχείων του σαντσισμού συνέβαλε στο να υπερισχύσουν στη συνείδηση των πολιτών οι προσωπικές επιθέσεις κατά του ισπανού πρωθυπουργού, παρά οι λίγες υλοποιήσιμες προτάσεις της ισπανικής Δεξιάς. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το Λαϊκό Κόμμα, μαζί με το ακροδεξιό Vox, συγκεντρώνουν την απόλυτη πλειοψηφία για να κυβερνήσουν, καθώς ο Σάντσεθ δεν είναι πλέον συμπαθής μεταξύ των Ισπανών –ούτε καν μεταξύ των Σοσιαλιστών, ειδικά μεταξύ εκείνων της παλιάς φρουράς–, και οι αντίπαλοί του το εκμεταλλεύτηκαν απόλυτα αυτό.

«Ενας κύκλος ισπανικού εθνικισμού, που αναπτύσσεται εδώ και αρκετό καιρό, έχει δημιουργήσει εχθρικό πολιτικό κλίμα για την κυβέρνηση, το οποίο υπερισχύει της διακυβέρνησης και παρουσιάζει την εκτελεστική εξουσία ως επικίνδυνη» αναφέρει σχετικά η El Pais.

Λίγοι διερωτώνται, όμως, αν είναι καλό για τη δημοκρατία το να εστιάζεται ο πολιτικός διάλογος σε έναν άνθρωπο, είτε θετικά είτε άκρως αρνητικά, όπως στην προκειμένη περίπτωση. Πιθανότατα οι Ισπανοί θα πρέπει να περιμένουν κάποια χρόνια για να διαπιστώνουν αν όντως η κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ ήταν τόσο κακή.

Πάντως, ο Χοακίν Λούνα της La Vanguardia, σε άρθρο του με τίτλο «Ο πρόεδρος και η αχαριστία», γράφει πως «εάν κάποιος που κυβερνά κάνει τα πράγματα καλά, το φυσιολογικό είναι να επανεκλέγεται, και όχι να του βγάζουν τη γλώσσα στις κάλπες […] Ο Πέδρο Σάντσεθ καυχιέται για το κυβερνητικό του έργο, αλλά δυστυχώς τίποτα δεν του ανταποδίδεται […] Μερικές φορές φαίνεται ωσάν ένας αφοσιωμένος και άψογος εραστής που τον έχει εγκαταλείψει η κοπέλα του και δεν θέλει να το καταλάβει».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News