Ποια είναι η γνώμη του Τόμας Φρίντμαν για τις διαδηλώσεις στις αμερικανικές πανεπιστημιουπόλεις με στόχο τον τερματισμό του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα; «Βρίσκω το όλο θέμα πολύ ανησυχητικό, επειδή τα κυρίαρχα μηνύματα από τις πιο δυνατές φωνές και πολλά πλακάτ απορρίπτουν σημαντικές αλήθειες για το πώς ξεκίνησε αυτός ο τελευταίος πόλεμος στη Γάζα και τι θα απαιτηθεί για να φτάσει σε ένα δίκαιο και βιώσιμο τέλος» απαντά ο (τρις βραβευμένος με Πούλιτζερ) επικεφαλής αρθρογράφος των New York Times επί των διεθνών εξελίξεων.
Το πρόβλημα του Φρίντμαν δεν είναι γενικά ότι οι διαμαρτυρίες θεωρούνται αντισημιτικές — «δεν θα χρησιμοποιούσα αυτή τη λέξη για να τις περιγράψω, και πράγματι νιώθω βαθιά άβολα ως εβραίος με το πώς διατυπώνεται η κατηγορία του αντισημιτισμού σε σχέση με το ζήτημα Ισραήλ-Παλαιστίνης» εξηγεί.
Το πρόβλημα του Φρίντμαν (ο οποίος έχει γράψει δεκάδες χιλιάδες αράδες για το Μεσανατολικό, έχοντας, μάλιστα, ζήσει στη Βηρυτό και στην Ιερουσαλήμ) έγκειται στο γεγονός πως, όντας ένας «ξεροκέφαλος πραγματιστής», γνωρίζει πως «η μόνη δίκαιη και εφαρμόσιμη λύση για την επίλυση αυτού του ζητήματος είναι δύο εθνικά κράτη για δύο αυτόχθονες λαούς. Αν είστε υπέρ αυτού, ανεξάρτητα από τη θρησκεία, την εθνικότητα και τις πολιτικές σας πεποιθήσεις, είστε μέρος της λύσης. Αν δεν είστε υπέρ, αποτελείτε μέρος του προβλήματος» γράφει.
Από αυτή την άποψη, με βάση όλα όσα διάβασε και είδε, θεωρεί ότι πολλές από τις διαμαρτυρίες κατέληξαν να αποτελούν μέρος του προβλήματος για τρεις λόγους, σύμφωνα με τον πολύπειρο δημοσιογράφο.
Το πρώτο που επισημαίνει ο Φρίντμαν είναι πως, ενώ επικρίνεται το Ισραήλ για τον φόνο δεκάδων χιλιάδων άμαχων Παλαιστίνιων στην προσπάθειά του να εξαλείψει τη Χαμάς, η Χαμάς απαλλάσσεται για την παραβίαση της εκεχειρίας με το Ισραήλ, που ίσχυε την 7η Οκτωβρίου, ημέρα των αποτρόπαιων σφαγών από τους μαχητές της. Εκείνη την ημέρα δολοφονήθηκαν γονείς μπροστά στα παιδιά τους και παιδιά μπροστά στους γονείς τους, γυναίκες βιάστηκαν, εκατοντάδες εκτελέστηκαν εν ψυχρώ και πολλές δεκάδες απήχθησαν.
Οι παραπάνω αποτρόπαιες πράξεις σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογούν την αντίδραση του Ισραήλ, το οποίο, σφυροκοπώντας αδιακρίτως και αδιάκοπα τη Γάζα, προκάλεσε τον θάνατο ή τον τραυματισμό δεκάδων χιλιάδων αμάχων, γυναικόπαιδων κυρίως. Σύμφωνα, όμως, με τον Φρίντμαν, «αν αρνείστε να αναγνωρίσετε τι έκανε η Χαμάς ώστε να το προκαλέσει αυτό–όχι για να δικαιολογήσετε αυτό που έκανε το Ισραήλ, αλλά για να εξηγήσετε πώς το εβραϊκό κράτος θα μπορούσε να προκαλέσει τόσα πολλά δεινά σε άνδρες, γυναίκες και παιδιά–, είστε απλώς ακόμη ένας αγκιτάτορας που ρίχνει άλλο ένα κούτσουρο στη φωτιά».
Προσθέτει πως, απαλλάσσοντας τη Χαμάς, οι διαδηλώσεις καταλήγουν να αμαυρώνουν υπερβολικά πολύ το Ισραήλ, σε βαθμό που ορισμένοι από τους διαμαρτυρόμενους να βάλλουν, πλέον, κατά της ίδιας της ύπαρξής του, εξαίροντας συγχρόνως τη δολοφονική δράση της Χαμάς ως «μια αξιέπαινη περιπέτεια αποαποικιοποίησης».
Το δεύτερο που επισημαίνει ο Φρίντμαν όσον αφορά την προβληματική φύση των διαμαρτυριών στα αμερικανικά πανεπιστήμια είναι πως όταν οι άνθρωποι φωνάζουν συνθήματα τύπου «Απελευθερώστε την Παλαιστίνη» και «Από το ποτάμι ως τη θάλασσα», ζητούν ουσιαστικά την εξάλειψη του κράτους του Ισραήλ και σε καμία περίπτωση μια λύση δύο κρατών. Υποστηρίζουν ουσιαστικά ότι ο εβραϊκός λαός δεν έχει δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και στην αυτοάμυνα.
«Δεν το πιστεύω αυτό για τους Εβραίους και δεν το πιστεύω για τους Παλαιστίνιους. Πιστεύω σε μια λύση δύο κρατών. Το Ισραήλ, σε αντάλλαγμα για εγγυήσεις ασφαλείας, να αποσυρθεί από τη Δυτική Οχθη, τη Λωρίδα της Γάζας και τις αραβικές περιοχές της Ανατολικής Ιερουσαλήμ και να δημιουργηθεί ένα αποστρατιωτικοποιημένο Παλαιστινιακό κράτος, που αποδέχεται την αρχή των δύο κρατών για δύο λαούς στα εδάφη που καταλήφθηκαν το 1967» σημειώνει ο Φρίντμαν, συνοψίζοντας τη δική του άποψη.
Την πιστεύει, μάλιστα, τόσο βαθιά, ώστε από όλα όσα (πολλά) κατάφερε στην 45ετή καριέρα του να αισθάνεται μεγαλύτερη υπερηφάνεια για τη συνέντευξη που πήρε τον Φεβρουάριο του 2002 από τον Αμπντουλάχ μπιν Αμπντούλ Αζίζ. Ο διάδοχος πρίγκιπας, τότε, της Σαουδικής Αραβίας είχε καλέσει, για πρώτη φορά, τα μέλη του Αραβικού Συνδέσμου να προσφέρουν πλήρη ειρήνη και εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ, με αντάλλαγμα την πλήρη απόσυρσή του στις γραμμές του 1967. Η έκκλησή του εισακούστηκε και τον επόμενο μήνα διοργανώθηκε από τον Αραβικό Σύνδεσμο μια διήμερη διάσκεψη στη Βηρυτό (Arab Peace Initiative) με ακριβώς αυτόν τον σκοπό.
Πώς, όμως, αντέδρασε η Χαμάς σε αυτή την πρώτη παναραβική ειρηνευτική πρωτοβουλία για μια λύση δύο κρατών; Με μια επίθεση αυτοκτονίας σε δημοφιλές παραθαλάσσιο θέρετρο του Ισραήλ, στην οποία σκοτώθηκαν 19 άνθρωποι και τραυματίστηκαν περισσότεροι από 170, 48 εκ των οποίων πολύ βαριά.
Οσον αφορά τις βιαιότητες των ισραηλινών εποίκων και το γεγονός ότι ο Μπενιαμίν Νετανιάχου ενίσχυσε σκόπιμα τη Χαμάς σε βάρος της Παλαιστινιακής Αρχής (η οποία υποστήριζε τις Συμφωνίες του Οσλο), ο Φρίντμαν είναι και πάλι απόλυτα ξεκάθαρος.
«Αυτή η βία και αυτές οι ενέργειες του Νετανιάχου είναι εξίσου απαίσιες και επιβλαβείς για μια λύση δύο κρατών. Γι’ αυτό τάσσομαι σθεναρά και κατά της Χαμάς και κατά του Νετανιάχου. Και αν αντιτίθεστε μόνο στη μία πλευρά και όχι στην άλλη, θα πρέπει να αναλογιστείτε λίγο περισσότερο τι φωνάζετε στις διαμαρτυρίες ή στις αντιδιαμαρτυρίες. Γιατί κανείς δεν έχει κάνει περισσότερα για να υπονομεύσει τις πιθανότητες μιας λύσης δύο κρατών από τη Χαμάς και τον Νετανιάχου» γράφει.
Η Χαμάς τάσσεται κατά της ύπαρξης ενός εβραϊκού κράτους, ενώ οραματίζεται τη δημιουργία ενός ισλαμικού κράτους που θα εκτείνεται από τον Ιορδάνη ως τη Μεσόγειο. Οταν στο πλαίσιο των διαμαρτυριών στις πανεπιστημιουπόλεις αυτό δεν λαμβάνεται υπόψη, τότε οι διαμαρτυρίες γίνονται μέρος του προβλήματος. Οπως ακριβώς μέρος του προβλήματος είναι και οι υποστηρικτές του Ισραήλ που αγνοούν το γεγονός ότι τα ακροδεξιά μέλη της κυβέρνησης Νετανιάχου επιδιώκουν επίσης τη δημιουργία ενός εβραϊκού κράτους που θα εκτείνεται από τον Ιορδάνη μέχρι τη Μεσόγειο.
Ο τρίτος λόγος που αυτές οι διαμαρτυρίες έχουν γίνει μέρος του προβλήματος είναι ότι δεν λαμβάνεται υπόψη η άποψη πολλών Παλαιστινίων στη Γάζα, που απεχθάνονται την απολυταρχία της Χαμάς. «Είναι εξοργισμένοι με αυτό ακριβώς που αγνοείται στις φοιτητικές διαδηλώσεις: η Χαμάς προκάλεσε αυτόν τον πόλεμο χωρίς να έχει την άδεια του πληθυσμού της Γάζας και χωρίς κάποια προετοιμασία ώστε να προστατευθούν οι κάτοικοι της Γάζας – ενώ γνώριζε ότι θα ακολουθούσε μια βάναυση ισραηλινή απάντηση» σημειώνει ο Φρίντμαν, θυμίζοντας πως στην αρχή του πολέμου ένας αξιωματούχος της Χαμάς είχε πει ότι οι σήραγγές της προορίζονταν για χρήση μόνο για τους μαχητές της – όχι και από τους αμάχους.
Ο Φρίντμαν επισημαίνει εκ νέου πως αυτό σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογεί την απάνθρωπα δυσανάλογη αντίδραση του Ισραήλ, αλλά είναι εξίσου εξωφρενικό να μην επιρρίπτεται καμία ευθύνη στη Χαμάς. Και σε αυτή την περίπτωση η άποψή του είναι σαφής: «Η Χαμάς ήταν έτοιμη να θυσιάσει χιλιάδες πολίτες της Γάζας για να κερδίσει την υποστήριξη της επόμενης παγκόσμιας γενιάς στο TikTok. Και τα κατάφερε. Αλλά ένας λόγος που τα κατάφερε ήταν η έλλειψη κριτικής σκέψης από πάρα πολλούς σε εκείνη τη γενιά – το αποτέλεσμα μιας κουλτούρας στις πανεπιστημιουπόλεις η οποία κατέληξε να εστιάζεται υπερβολικά πολύ στο τι να σκέφτεται κανείς και όχι στο πώς να σκέφτεται».
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News