Τους κινδύνους που ελλοχεύουν στο Facebook, ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης το οποίο στήθηκε εξ αρχής με τρόπο τέτοιο ώστε να προωθεί στον υπέρτατο βαθμό την αλληλεπίδραση αλλά και την αντιπαράθεση μεταξύ των χρηστών, οι πολιτικοί, οι δημοσιογράφοι και οι απλοί πολίτες στην Αμερική (αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο) τους αντιλήφθηκαν μετά τις προεδρικές εκλογές του 2016 και την επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ, όταν αποκαλύφθηκε η τεραστίων διαστάσεων προπαγανδιστική εμπλοκή της Ρωσίας κατά την προεκλογική εκστρατεία υπέρ του νυν αμερικανού προέδρου. Και όλοι αναμένουν, πλέον, πως κάτι αντίστοιχο θα συμβεί ξανά ενόψει των αμερικανικών προεδρικών εκλογών του 2020. Μόνον που αυτή τη φορά το πεδίο μάχης δεν θα είναι το Facebook αλλά το Instagram – το οποίο ανήκει στο Facebook.

Τουλάχιστον αυτή είναι η γνώμη των συντακτών του Economist, οι οποίοι υποστηρίζουν πως και το Instagram τείνει να καταστεί μια ιδανική πλατφόρμα διεξαγωγής προπαγανδιστικών εκστρατειών παραπληροφόρησης των πολιτών.

Το εναλλακτικό, καθότι οπτικό, μέσο κοινωνικής δικτύωσης άρχισε να γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλές από το 2016 και μετά, εν μέρει επειδή οι χρήστες του Facebook είχαν κουραστεί από τη σύνθετη επιφάνεια εργασίας του αλλά και τους αυστηρούς ελέγχους όσον αφορά την ιδιωτικότητα. Αντιθέτως στο Instagram κυριαρχούν (ακόμα) οι εικόνες και είναι ιδιαίτερα εύκολο στη χρήση του. Η οποία εκτινάχτηκε κυριολεκτικά μετά την εισαγωγή, στο τέλος του 2016, των Instagram Stories, μιας υπηρεσίας που προσφέρει τη δυνατότητα ανάρτησης φωτογραφιών και βίντεο συνοδεία κειμένου που εξαφανίζονται έπειτα από μια ημέρα. Εως τότε οι χρήστες του Instagram πρόσεχαν και φρόντιζαν σε υπερβολικό βαθμό την κάθε τους ανάρτηση, ούτως ώστε να αυτοπαρουσιάζονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η εισαγωγή των Stories τους προσέφερε, οπότε, τη δυνατότητα, να χαλαρώσουν κάπως, και να προβαίνουν σε πιο αυθόρμητες αναρτήσεις, γνωρίζοντας πως μετά από μόλις 24 ώρες δεν θα υπάρχουν πια.

Τον Ιούνιο του 2016 οι χρήστες του Instagram ήταν 500 εκατομμύρια, δύο χρόνια μετά ένα δισεκατομμύριο ενώ σήμερα κατά πολλοί περισσότεροι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις. Και μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται περίπου τα μισά από τα μέλη της αμερικανικής Βουλής και σχεδόν τα ¾ των αμερικανών γερουσιαστών. Και πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι είναι ιδιαίτερα υψηλός και ο βαθμός εμπλοκής των χρηστών, δεδομένου ότι «ο αριθμός των αλληλεπιδράσεων του δέκατου μεγαλύτερου λογαριασμού του Instagram είναι τριπλάσιος από τον αριθμό των αλληλεπιδράσεων του μεγαλύτερου λογαριασμού του Facebook».

H εισαγωγή των Stories άλλαξε το Instagram επειδή παρείχε τη δυνατότητα στους χρήστες να συνοδεύουν τις εικόνες τους με λόγια, καθιστώντας συγχρόνως πιο εύκολο τον διαμοιρασμό των αναρτήσεων άλλων χρηστών, και αυτός ο συνδυασμός «κειμένου και διαμοιρασμού» μετέτρεψε Instagram σε ένα νέο Facebook, σε έναν τόπο, δηλαδή, που ασκεί «ακαταμάχητη» έλξη στους πάσης φύσεως προπαγανδιστές, κυρίως επειδή ο κόσμος εξακολουθεί να θεωρεί πως το Instagram αποτελεί μια ακίνδυνη πλατφόρμα όπου απλοί άνθρωποι αναρτούν φωτογραφίες από ηλιοβασιλέματα σε μαγευτικές παραλίες και διάφορες νέες και όμορφες influencers βάφονται και φορούν κραγιόν.

«Αλλά η πολιτική μόλυνε το Instagram πριν από πολύ καιρό», σημειώνουν οι δημοσιογράφοι του έγκριτου λονδρέζικου περιοδικού, επικαλούμενοι έρευνα της Επιτροπής Πληροφοριών της αμερικανικής Γερουσίας σύμφωνα με την οποία ο ρόλος που διαδραμάτισε το Instagram στις αμερικανικές εκλογές του 2016 υποτιμήθηκε. Στο ίδιο πόρισμα επισημαίνεται πως οι ρώσοι προπαγανδιστές άρχισαν να στρέφονται προς αυτό ήδη από τα μέσα του 2017, μετά την αποκάλυψη της δράσης τους στο Facebook και το Twitter.

Οσον αφορά τις αμερικανικές εκλογές του ερχόμενου Νοεμβρίου, έκθεση του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης προειδοποιεί πως όλοι όσοι επιδιώξουν να καλλιεργήσουν την παραπληροφόρηση των χρηστών με βάση ιντερνετικά memes θα επιλέξουν το Instagram, όπου ήδη κυκλοφορούν ευρέως και ολοένα και περισσότερο hoaxes και διάφορες θεωρίες συνωμοσίας εγχώριας παραγωγής. Οι λογαριασμοί που είναι αφιερωμένοι σε επίμαχα ζητήματα όπως οι εμβολιασμοί, για παράδειγμα, έχουν πολλαπλασιαστεί ενώ στους followers τους προωθούνται διαρκώς και «αλγοριθμικά», όπως συνέβαινε επί χρόνια στο Facebook, παρόμοιοι λογαριασμοί διχαστικού περιεχομένου.

Από το 2016 έως και σήμερα το δημιούργημα του Μαρκ Ζάκερμπεργκ αναγκάστηκε να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, συνάπτοντας συνεργασίες με υπηρεσίες ελέγχου των γεγονότων (fact-checking agencies) και προσλαμβάνοντας δεκάδες διαχειριστές περιεχομένου (content moderators) με στόχο τον περιορισμό της διάδοσης ακραίου και εμπρηστικού υλικού. Το μικρό και τάχιστα αναπτυσσόμενο αδελφάκι του, ωστόσο, δεν ελέγχεται τόσο αυστηρά, γεγονός που το καθιστά εξίσου επικίνδυνο. Τα σημάδια υπάρχουν ήδη και είναι άκρως ανησυχητικά, προειδοποιεί ο Economist. Ενδέχεται, ωστόσο, να πρέπει να χαραμίσουν οι Αμερικανοί ακόμα μια εκλογική αναμέτρηση, την πιο κρίσιμη των τελευταίων δεκαετιών, για να αποφασίσουν να δράσουν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News