Ο Ρίτσαρντ Ρότζερς ένας από τους μεγαλύτερους εν ζωή βρετανούς αρχιτέκτονες, είδε τη φήμη του να απογειώνεται το 1971 όταν, μαζί με τον Ρέντσο Πιάνο, κέρδισε τον διαγωνισμό για το Κέντρο Ζορζ Πομπιντού, στο Παρίσι. Με το Μπομπούρ, και αργότερα με το επιβλητικό κτίριο των Lloyd’s στο Λονδίνο, με τη γυάλινη οροφή και τους ορόφους γύρω από ένα αίθριο 60 μέτρων, που ολοκληρώθηκε το 1986, ο Ρότζερς καθιερώθηκε ως κορυφαίος αρχιτέκτονας.  Και εδραίωσε την υπογραφή του, που παραπέμπει σε κτίρια απόλυτης διαφάνειας, στα οποία οι λειτουργικές εγκαταστάσεις είναι τοποθετημένες στην εξωτερική τους όψη. Με τον τρόπο αυτό τις υπογραμμίζει και ταυτόχρονα αφήνει στο εσωτερικό του κτιρίου μεγάλους ελεύθερους χώρους.

Ο Ρότζερς γεννήθηκε το 1933 στη Φλωρεντία και μετακόμισε με την οικογένειά του στην Αγγλία όταν ήταν έξι ετών. Είναι παντρεμένος με τη μαγείρισσα και συγγραφέα Ρουθ Ρότζερς και έχει πέντε παιδιά –τα τρία από προηγούμενο γάμο του με την αρχιτέκτονα Σου Μπράμγουελ– και δέκα εγγόνια.

Παραγωγικός, πρωτοποριακός, διανοούμενος με κοινωνική συνείδηση, bon viveur και γνωστός για την αγάπη του στη δημόσια συζήτηση, ο 87χρονος βρετανός αρχιτέκτονας με την ιταλική καταγωγή δεν είναι από τους τύπους που ανυπομονούν να πάρουν σύνταξη.

Και όμως. Ο Ρίτσαρντ Ρότζερς ανακοίνωσε επίσημα την αποχώρησή του από το αρχιτεκτονικό γραφείο, που ίδρυσε πριν από 43 χρόνια, και τους επόμενους μήνες το όνομά του θα αφαιρεθεί από τη φίρμα Rogers, Stirk, Harbour + Partners. Οπως δήλωσε στον Guardian, ευχήθηκε τα καλύτερα στους συνεταίρους του Γκράχαμ Στιρκ και Ιβάν Χάρμπουρ και είπε ότι τώρα πια είναι καιρός «να τους αφήσει να προχωρήσουν» μόνοι τους.

Δήλωσε, ακόμη, ότι θα συνεχίσει να ζει στο σπίτι του στο Τσέλσι του Λονδίνου, μια εντυπωσιακά ανακαινισμένη κατοικία γεωργιανής αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα. (Δείτε το video στην κατοικία της Ρουθ και του Ρίτσαρντ Ρότζερς στο τέλος του κειμένου)

Κρεμάει, λοιπόν, το μολύβι του για πάντα; Η αλήθεια είναι ότι το μολύβι δεν υπήρξε ποτέ το αγαπημένο εργαλείο του Ρότζερς. Εχει παραδεχτεί ότι ανέκαθεν ήταν απαίσιος σχεδιαστής και αποκάλυψε ότι είναι δυσλεξικός. Προτιμάει να μιλάει, ιδανικά με ένα ποτήρι κρασί και καλό ιταλικό φαγητό. Η έκθεση ενός καθηγητή του το 1958 κατέληγε στο συμπέρασμα: «Τα σχέδιά του θα συνεχίσουν να υποφέρουν γιατί ο σχεδιασμός του είναι πολύ κακός, η μέθοδος εργασίας του χαοτική και η κρίση του ασαφής».

Ωστόσο, στις τέσσερις δεκαετίες της καριέρας του, και ως σύμβουλος της κυβέρνησης, ο λόρδος Ρότζερς του Ρίβερσαϊντ επηρέασε το πρόσωπο της αστικής Βρετανίας ίσως περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο αρχιτέκτονα στα τέλη του 20ού αιώνα, γράφει ο Guardian. Μπορεί να έγινε διάσημος γυρίζοντας μέσα έξω τα κτίριά του, αλλά ο αντίκτυπός του στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει να κάνει περισσότερο με την εικόνα των δημόσιων χώρων, ιδίως από τις αρχές της δεκαετίας του 2000.

Το 1998, ύστερα από πρόσκληση της βρετανικής κυβέρνησης να βοηθήσει στον εντοπισμό των αιτιών της αστικής παρακμής, ο Ρότζερς ίδρυσε την Urban Task Force με στόχο τη δημιουργία ενός οράματος για την ασφάλεια, τη ζωτικότητα και την ομορφιά των πόλεων της Βρετανίας. Από το 2001 ως το 2008 διετέλεσε διευθύνων σύμβουλος του δημάρχου του Λονδίνου Κεν Λίβινγκστον, και αργότερα του διαδόχου του Μπόρις Τζόνσον, σε θέματα αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας μέχρι το 2009. Και εγκαινίασε την εποχή της αναγέννησης των πόλεων του Ηνωμένου Βασιλείου με πολυτελή διαμερίσματα δίπλα σε κανάλια και πλατείες με καφέ, μεταφέροντας το πνεύμα των γεμάτων ζωντάνια δρόμων της Βαρκελώνης.

Η ιδέα του Ρότζερς για τη «συμπαγή πόλη» παρουσιάστηκε ως μια πρόταση ένταξης και ισότητας, αλλά στην πραγματικότητα οδήγησε σε μεγαλύτερες μετακινήσεις πληθυσμού και διαίρεση, παράγοντας μια μορφή ανάπτυξης που τροφοδοτήθηκε από επενδύσεις σε ακίνητα. Ενώ εκείνος, ως μέλος των Εργατικών, υποστήριζε μια πόλη για όλους, οι Rogers, Stirk, Harbour + Partners σχεδίασαν μερικά από τα πιο ακριβά σπίτια που κατασκευάστηκαν ποτέ στο Ηνωμένο Βασίλειο: τα συγκροτήματα One Hyde Park, Neo Bankside και Riverlight, έγιναν σύμβολα ακραίας ανισότητας του Λονδίνου, αποκλείοντας τους μη έχοντες.

Στην πραγματικότητα, όμως, αν και το όνομά του ήταν πάντα πάνω από εκείνα των συνεργατών του, ο Ρίτσαρντ Ρότζερς δεν είχε καμία σχέση με τα έργα της τελευταίας δεκαετίας, του γραφείου. Τα πρώτα του κτίρια, άλλωστε, παραμένουν μακράν τα πιο συναρπαστικά, και ίσως περισσότερο από όλα το πρώτο του μεγάλο project.

Ξεπηδώντας σαν ψυχεδελικό διυλιστήριο πετρελαίου στη μέση της γοητευτικής συνοικίας Λε Μαρέ, το Κέντρο Πομπιντού προκάλεσε σοκ στους Παριζιάνους όταν άνοιξε το 1977, και από τότε η γαλλική ναυαρχίδα της τέχνης δεν έπαψε ποτέ να εντυπωσιάζει. Η φιλοδοξία του Ρότζερς ήταν να κάνει κτίρια ελαφρύτερα και πιο ευέλικτα, φιλικά προς το περιβάλλον, ελαχιστοποιώντας τη δομή τους, και ταυτόχρονα μεγιστοποιώντας τον χώρο και το φως, ώστε να μειώνονται οι απαιτήσεις τους σε ενέργεια.

Στα εμβληματικά του έργα συγκαταλέγονται τα νέα δικαστήρια του Μπορντό στη Γαλλία και της Αμβέρσας στο Βέλγιο, το Millennium Dome στο Γκρίνουιτς, που αποτέλεσε έμβλημα του Λονδίνου το 2000, το Τέρμιναλ 5 στο αεροδρόμιο Χίθροου του Λονδίνου, το νέο αεροδρόμιο του Πεκίνου, αλλά και το Νέο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου στη Νέα Υόρκη, στη θέση του παλιού που καταστράφηκε στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Μάλιστα, το 2007, το εκπληκτικό νέο τέρμιναλ στο διεθνές αεροδρόμιο Μπαράχας της Μαδρίτης με την ελαφριά οροφή από μπαμπού και τα ανοίγματα μέσα από τα οποία διαχέεται στο εσωτερικό του το φυσικό φως, έφερε στον Ρότζερς το αξιοσέβαστο βραβείο Πρίτσκερ αρχιτεκτονικής, με το οποίο είχε τιμηθεί και ο Ρέντσο Πιάνο το 1998.

«Δεν έχει σημασία πότε έρχεται, σημασία έχει το ίδιο το βραβείο», είχε δηλώσει τότε στους New York Times ο Ρίτσαρντ Ρότζερς, ένας από τους τελευταίους μεγάλους που τιμήθηκε με Πρίτσκερ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News