Βάλλεται πανταχόθεν εδώ και πολλές ημέρες ο Τζο Μπάιντεν ενώ σημαντικός αριθμός σχολιαστών και αναλυτών των διεθνών εξελίξεων υποστηρίζει πως η αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν είναι πολύ πιθανό να αποτελέσει την «στιγμή Τζίμι Κάρτερ» του 46ου προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών. 

Κάνοντας λόγο, επικριτές αλλά και υποστηρικτές του Τζο Μπάιντεν, για «Jimmy Carter Moment», επισημαίνουν το ενδεχόμενο η επεισοδιακή φυγή των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν να αποτελέσει την ταφόπλακά του νυν αμερικανού προέδρου, όπως αποτέλεσε την ταφόπλακα του Τζίμι Κάρτερ, η αποτυχία της αποστολής διάσωσης ομήρων από την αμερικανική πρεσβεία στην Τεχεράνη το 1980. 

Επειτα από λίγους μήνες ο 39ος πρόεδρος των ΗΠΑ ηττήθηκε στις εκλογές από τον Ρόναλντ Ρίγκαν ενώ σήμερα ο 46ος αμερικανός πρόεδρος βρίσκεται ήδη με την πλάτη στον τοίχο, μόλις οκτώ μήνες αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά του, καθώς τον επικρίνουν ομόφωνα οι Ρεπουμπλικάνοι αλλά και αρκετοί Δημοκρατικοί. Πολλοί, μάλιστα, εκτιμούν πως στις ενδιάμεσες εκλογές του 2022 θα υποστεί βαρύ πλήγμα, την ώρα που η σκιά του Ντόναλντ Τραμπ πλανάται ακόμα πάνω από την Αμερική.

Σε αυτό το άκρως δυσμενές σκηνικό για τον αμερικανό πρόεδρο, έρχεται να τον υποστηρίξει αποφασιστικά με κείμενό του στο Atlantic ο Ντέιβιντ Ρόθκοπφ, διακεκριμένος ακαδημαϊκός και πολιτικός επιστήμονας, ειδικός όσος ελάχιστοι στις διεθνείς σχέσεις, μία αυθεντία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής επιπέδου Ιαν Μπρέμερ, εξηγεί ο Τζιανλούκα Μερκούρι της Corriere della Sera, αναφερόμενος στον διευθυντή του ινστιτούτου Eurasia Group. 

Την ώρα όμως που ο Μπρέμερ επιλέγει να υπογραμμίζει τα λάθη στα οποία υπέπεσε ο Τζο Μπάιντεν και η κυβέρνησή του κατά τη διαδικασία αποχώρησης των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν, ο Ρόθκοπφ υποστηρίζει ότι ο αμερικανός πρόεδρος «αξίζει εύσημα, όχι κατηγορίες». 

Πολιτικό σθένος

Καταρχάς γιατί επέδειξε πρωτοφανή αποφασιστικότητα, τουλάχιστον σε σχέση με τους προηγούμενους τρεις προκατόχους του. Και οι τρεις είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα πως η παραμονή των αμερικανικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν δεν προσέφερε τίποτα στην πατρίδα τους, «αλλά μόνον ο Μπάιντεν είχε το πολιτικό κουράγιο να τερματίσει πλήρως την εμπλοκή της Αμερικής». Ο Ντόναλντ Τραμπ προέβη στην κατάστρωση ενός σχεδίου με στόχο την αποχώρηση του αμερικανικού στρατού και το τέλος του πολέμου αλλά ανέβαλε την εφαρμογή του για μετά το τέλος της θητείας του και συνέβαλε σημαντικά στο να καταστεί πολύ πιο επισφαλής η κατάσταση που κλήθηκε στη συνέχεια να αντιμετωπίσουν ο Τζο Μπάιντεν και η κυβέρνησή του. 

Ο Τραμπ επιδίωκε η αποχώρηση των Αμερικανών να έχει ολοκληρωθεί πριν την 31η Αυγούστου ενώ στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων του με τους Ταλιμπάν συμφώνησε να απελευθερωθούν 5.000 μαχητές τους. Επιπρόσθετα, κατά τη διάρκεια της θητείας του στον Λευκό Οίκο κατέληξε να μειώσει τις αμερικανικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν κατά πολλές χιλιάδες (από περίπου 13.000 σε 2.500 κατά το τελευταίο έτος της προεδρίας του), δίχως, όμως, να καταφέρει να μεταφέρει πίσω στις ΗΠΑ τον στρατιωτικό εξοπλισμό τους που πλέον βρίσκεται στα χέρια των Ταλιμπάν. Οσον αφορά τους Αφγανούς που συνεργάστηκαν με τους Αμερικανούς κατά την παραμονή τους στην χώρα και ήταν γνωστό πως έπρεπε πάση θυσία να εγκαταλείψουν την  πατρίδα τους, εμπόδια στη χορήγηση βίζας έθετε διαρκώς η κυβέρνηση Τραμπ και ειδικά ο Στίβεν Μίλερ, ο πιο ξενόφοβος από τους συμβούλους του αμερικανού πρώην προέδρου. 

Ο Τζο Μπάιντεν αξίζει τα εύσημα και για την επιτυχία της αποστολής αποχώρησης των αμερικανικών δυνάμεων και απομάκρυνσης περισσότερων από 120.000 ανθρώπων από το Αφγανιστάν. Ο Ρόθκοπφ κάνει λόγο για ένα «από τα πιο εξαιρετικά επιτεύγματα επιμελητείας» στη σύγχρονη ιστορία των ΗΠΑ. 

Η κυβέρνηση Μπάιντεν επέδειξε αξιοσημείωτη ευελιξία και προσαρμοστικότητα, «αυξάνοντας τις αερομεταφορές και αποστέλλοντας επιπλέον στρατεύματα για να συνδράμουν τις ομάδες αντιμετώπισης κρίσεων και να ενισχύσουν την ασφάλεια. Αεροπλάνα εισέρχονταν και εξέρχονταν από το Αφγανιστάν είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο. Αναχώρησαν τεράστια εμπορικά αεροσκάφη, με κάποια από αυτά να μεταφέρουν έως και 600 επιβάτες». 

Βρέθηκαν γρήγορα «προορισμοί για την προσγείωση των αεροσκαφών και χώροι για την παραμονή των προσφύγων» και εξίσου γρήγορα εντοπίστηκαν οι αμερικανοί αλλά και οι αφγανοί πολίτες που είχαν συνεργαστεί με τις αμερικανικές δυνάμεις, με στόχο να μεταφερθούν το ταχύτερο δυνατό και με ασφάλεια στο αεροδρόμιο της Καμπούλ. Συγχρόνως επισπεύσθηκαν και οι διαδικασίες για την έκδοση βίζας.

Λάθη και αποφασιστικότητα

Ο Ρόθκοπφ αναγνωρίζει πως σημειώθηκαν λάθη ενώ βαρύ πλήγμα για τις ΗΠΑ αποτέλεσε, φυσικά, η τρομοκρατική επίθεση της 26ης Αυγούστου κατά την οποία έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 150 Αφγανοί και 13 Αμερικανοί. Αλλά ακόμη και τότε, τόσο η κυβέρνηση όσο και ο στρατός των ΗΠΑ επέδειξαν την απαραίτητη αποφασιστικότητα, φυγαδεύοντας κατά τις επόμενες είκοσι τέσσερις ώρες από τη χώρα 12.500 πολίτες και πλήττοντας, συγχρόνως, τους τρομοκράτες. 

Ο αμερικανός ειδικός επισημαίνει επίσης στο κείμενό του πως όλοι όσοι επικρίνουν σήμερα τον Τζο Μπάιντεν, απλά δεν έχουν το δικαίωμα να το κάνουν. Γιατί κάποιοι ήταν «πρώην αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπους ή υποστηρικτές του που ενέπλεξαν αρχικά τις ΗΠΑ στο χάος (του Αφγανιστάν), θέτοντας τες στον αδιάβατο δρόμο του nation building (οικοδόμηση κράτους) και μίας αποστολής δίχως ξεκάθαρη στρατηγική εξόδου ή κριτήριο επιτυχίας», εξηγεί.  

Τον Τζο Μπάιντεν και την κυβέρνησή του έσπευσαν επίσης να επικρίνουν «πρώην αξιωματούχοι της κυβέρνησης Ομπάμα ή υποστηρικτές του», που διπλασίασαν τις αμερικανικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν ενώ στη συνέχεια, όταν κατέστη προφανής η ματαιότητα του πολέμου, «δεν είχαν το πολιτικό κουράγιο να αποχωρήσουν». 

Κατά του Λευκού Οίκο έβαλαν, φυσικά, και «πρώην αξιωματούχοι ή υποστηρικτές της κυβέρνησης Τραμπ που διαπραγματεύτηκαν με τους Ταλιμπάν και συνέβαλαν στην ενίσχυσή τους με τις παραχωρήσεις τους κατά τη σύναψη της ειρηνευτικής συμφωνίας, μεταθέτοντας, έπειτα, την τελική έξοδο από τη χώρα στην επόμενη κυβέρνηση». 

«Το δύσκολο και σωστό…»

Καταλήγοντας ο οξυδερκής αμερικανός αναλυτής, κινούμενος στους αντίποδες σημαντικού αριθμού συναδέλφων του, υποστηρίζει πως «το τελευταίο κεφάλαιο της παραμονής της Αμερικής στο Αφγανιστάν πρέπει να θεωρείται επίτευγμα του στρατού της και της πολιτικής της ηγεσίας. Για ακόμη μία φορά το θάρρος και οι μοναδικές ικανότητες των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων κατέστησαν εμφανείς. Και, στο πλαίσιο μιας ριζικής αλλαγής σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, ένας αμερικανός ηγέτης επέλεξε να κάνει το δύσκολο και το σωστό: να παραμερίσει την πολιτική, δίνοντας προτεραιότητα στα συμφέροντα και τις αξίες της Αμερικής».