«Βελτίωσε το πρώτο στάδιο της πανδημίας το κοινωνικό μας κεφάλαιο, υπενθυμίζοντάς μας ότι εξαρτιόμαστε ο ένας από τον άλλον, και ωθώντας μας σε πράξεις καλοσύνης και φροντίδας; ‘Η μήπως το επιδείνωσε, απομονώνοντας περισσότερους ανθρώπους και επιταχύνοντας τις τεχνολογικές αλλαγές που απο-προσωποποιούν τις αλληλεπιδράσεις μας;», διερωτάται η Σάρα Ο’ Κόνορ των Financial Times.

Στο άρθρο της αναφέρει καταρχάς πως ακόμη και πριν από την εμφάνιση του κορονοϊού και το ξέσπασμα της πανδημίας, υπήρχαν ενδείξεις ότι πολλές χώρες καθίσταντο σταδιακά ολοένα πιο μοναχικοί τόποι ενώ παράλληλα μειωνόταν σταθερά και το αποκαλούμενο κοινωνικό κεφάλαιο.

Σύμφωνα με τη βρετανική στατιστική υπηρεσία ο όρος «κοινωνικό κεφάλαιο» περιγράφει «την έκταση και τη φύση των σχέσεών μας με τους άλλους και τις συλλογικές στάσεις και συμπεριφορές μεταξύ των ανθρώπων που υποστηρίζουν μια λειτουργική, δεμένη κοινωνία».

Η έννοια είναι, σίγουρα, πολυδιάστατη, ωστόσο, οι βρετανοί στατιστικολόγοι χρησιμοποίησαν διάφορα κριτήρια τα τελευταία χρόνια για τη μέτρηση του κοινωνικού κεφαλαίου, εντοπίζοντας κάποιες αρνητικές τάσεις ήδη πριν από την πανδημία.

«Μεταξύ 2014/15 και 2017/18, το ποσοστό των ανθρώπων που δήλωσαν ότι συνομιλούσαν τακτικά με τους γείτονές τους μειώθηκε κατά σχεδόν 6 ποσοστιαίες μονάδες στο 62%. Το ποσοστό όσων δήλωσαν ότι ένιωθαν ότι ανήκουν στην περιοχή τους μειώθηκε εξίσου. Το ποσοστό των ατόμων που ήταν μέλη πολιτικών, εθελοντικών, επαγγελματικών και ψυχαγωγικών οργανώσεων μειώθηκε από το 53% στο 48%», αναφέρει ενδεικτικά η βρετανίδα δημοσιογράφος.

Λαμβάνοντας υπόψη τα τελευταία σχετικά στοιχεία της βρετανικής στατιστικής υπηρεσίας ο Τομ Κλαρκ, συνεργάτης της βρετανικής ΜΚΟ Joseph Rowntree Foundation για την κοινωνική αλλαγή, διερωτήθηκε εάν αυτές οι αρνητικές τάσεις ισοδυναμούν με «κοινωνική ύφεση».

Στη Βρετανία την περίοδο 2019-2021 το ποσοστό των ανθρώπων που δηλώνουν πως ανταλλάσσουν χάρες με τους γείτονες τους αυξήθηκε και αυτό πιθανώς σημαίνει ότι ενισχύθηκαν οι τοπικοί δεσμοί. Αλλά η άνοδος ήταν πολύ πιο έντονη μεταξύ των γυναικών ενώ έως το 2021 οι γυναίκες ήταν επίσης αυτές που είχαν περισσότερη εμπιστοσύνη στους ανθρώπους.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας αυξήθηκε, όπως ήταν αναμενόμενο, και το ποσοστό των μοναχικών ανθρώπων. Ωστόσο, ενώ πολλοί ανησυχούσαν αρχικά κυρίως για τη μοναξιά μεταξύ των ηλικιωμένων, μόνο το 3% των ατόμων ηλικίας 65 έως 74 ετών και το 6% των άνω των 75 ετών δήλωσαν ότι συχνά ή διαρκώς αισθάνονταν μοναξιά το 2020-21, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό μεταξύ ατόμων ηλικίας 16 έως 24 ετών ήταν 11%.

Υψηλότερα ποσοστά μοναξιάς καταγράφηκαν σε περιοχές με υψηλότερη συγκέντρωση ατόμων νεαρής ηλικίας και την περίοδο μεταξύ του Οκτωβρίου του 2020 και του Φεβρουαρίου του 2021. Περισσότερο μόνοι τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας αισθάνονταν επίσης κάτοικοι περιοχών με υψηλή ανεργία και χαμηλότερους μέσους μισθούς. Ομως η επίδραση της πανδημίας στους νέους προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, επειδή τα επίπεδα μοναξιάς τους παρουσίαζαν ήδη ανοδικές τάσεις – και όχι μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ερευνα που εκπονήθηκε πέρυσι με βάση δεδομένα ερευνών που συγκέντρωσε ο ΟΟΣΑ από ένα εκατομμύριο μαθητές ηλικίας 15 και 16 ετών σε μια σειρά χωρών το 2000, το 2003, το 2012, το 2015 και το 2018, αποκάλυψε πως η σχολική μοναξιά αυξήθηκε μεταξύ 2012 και 2018 σε 36 από τις 37 χώρες, με σχεδόν διπλάσιους εφήβους να δηλώνουν πως αισθάνονταν μοναξιά το 2018 σε σχέση με το 2012.

«Αν το Διαδίκτυο κάνει τους νέους να αισθάνονται μόνοι, δεν είναι περίεργο που η πανδημία τους έκανε να αισθάνονται ακόμα πιο μόνοι», επισημαίνει η Σάρα Ο’Κόνορ. Και υπενθυμίζει πως η μοναξιά βλάπτει σοβαρά την υγεία, καθώς σχετίζεται (η χρόνια μοναξιά) με καρδιακές παθήσεις, άνοια, κατάθλιψη, και άγχος ενώ μπορεί να αλλάξει και την αντίληψη για τον περιβάλλοντα κόσμο, με τους μοναχικούς ανθρώπους να τον βρίσκουν περισσότερο εχθρικό σε σχέση με την πραγματικότητα.

«Εάν κάποιοι βρίσκονται σε κοινωνική ύφεση, αυτοί είμαι οι νέοι. Εκτός από το να τους βοηθήσουμε να αναπληρώσουν τις χαμένες σχολικές ώρες, θα πρέπει να σκεφτούμε επειγόντως πώς να τους βοηθήσουμε να αισθάνονται πιο δεμένοι μεταξύ τους — κυρίως, με τρόπους που δεν έχουν σχέση με τα τηλέφωνά τους», καταλήγει η δημοσιογράφος της λονδρέζικης εφημερίδας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News