Πριν από μερικές εβδομάδες δέκα ευρωπαϊκές πόλεις ζήτησαν περισσότερη βοήθεια από την ΕΕ στη μάχη τους με την Airbnb και άλλες πλατφόρμες βραχυπρόθεσμης ενοικίασης. Σε κοινή τους επιστολή υποστήριζαν ότι ο τρόπος με τον οποίον λειτουργούν αποκλείει τους ντόπιους από τη στέγαση και ότι αλλάζουν το πρόσωπο των γειτονιών. Οι «αναταράξεις» από το Airbnb δεν έχουν αφήσει την Αθήνα ανεπηρέαστη. Το πλέον πρόσφατο κρούσμα σημειώθηκε το απόγευμα της Πέμπτης 11 Ιουλίου στο Κουκάκι όταν εκδηλώθηκαν επεισόδια ανάμεσα σε ομάδα που διαδήλωνε κατά των αυξήσεων των ενοικίων που οφείλονται στην διαδικτυακή πλατφόρμα και αστυνομικές δυνάμεις. Μάλιστα, κάτοικοι και μέλη της ομάδας έκαναν λόγο για απρόκλητη αστυνομική βία, ενώ δύο αστυνομικοί τραυματίστηκαν.

Η «εκρηκτική ανάπτυξη» των πλατφορμών βραχυπρόθεσμης ενοικίασης θα πρέπει να βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη των νέων ευρωπαίων Επιτρόπων, ανέφεραν οι δέκα ευρωπαϊκές πόλεις. Την επιστολή συνυπέγραψαν το Αμστερνταμ, η Βαλένθια, η Βαρκελώνη, το Βερολίνο, η Βιέννη, οι Βρυξέλλες, η Κρακοβία, το Μόναχο, το Μπορντό και το Παρίσι. Η Αθήνα όχι. Και ας έχει περισσότερα διαμερίσματα προς μίσθωση στην Airbnb από τρεις από τις προαναφερόμενες πόλεις – και ας υπάρχουν και εδώ διαμαρτυρίες από ντόπιους για τα υψηλά ενοίκια και πόσο έχουν ανέβει οι τιμές εξαιτίας των πλατφορμών βραχυπρόθεσμης ενοικίασης (σσ. Για να είμαστε δίκαιοι: ο δήμος της Αθήνας, επί Καμίνη, δεν έμεινε αδιάφορος απέναντι στο πρόβλημα. Το φθινόπωρο του 2018 οργάνωσε ειδική ημερίδα με τη συμμετοχή ελλήνων και ξένων αρμοδίων, παρόντος ακόμη και του δημάρχου Φλωρεντίας).

Στοιχεία που περιλαμβάνονται στο InsideAirbnb, μία εφαρμογή ιστοτόπου που συγκεντρώνει και αναλύει δεδομένα από την Airbnb, προκύπτει ότι «πρωταθλητής» προσφοράς είναι το Παρίσι με 59.900 καταχωρίσεις για διαμερίσματα και κατοικίες προς ενοικίαση και ακολουθεί το Βερολίνο με 22.300, το Αμστερνταμ με 19.600, η Βαρκελώνη 18.300, η Βιέννη 10.700.

Το Μπορντό και το Μόναχο βρίσκονται κοντά στα επίπεδα της Αθήνας: η πρώτη πόλη διαθέτει περίπου 9.900 ενώ 100 λιγότερα η δεύτερη. Αυστηρά στον Δήμο Αθηναίων –χωρίς να περιλαμβάνονται αγγελίες από τους γύρω δήμους και τα προάστια της πρωτεύουσας- εντοπίζονται περίπου 9.100 καταχωρίσεις στην πλατφόρμα της Airbnb. Από τις 10 πόλεις που συνυπέγραψαν την επιστολή, στις τελευταίες θέσεις βρίσκονται οι Βρυξέλλες με 7.400 καταχωρίσεις, η Βαλένθια με 6.600, ενώ για την Κρακοβία εκτιμάται ότι δεν ξεπερνούν τις 5.000.

Η κινητοποίηση των ευρωπαϊκών πόλεων πυροδοτήθηκε από μία μη δεσμευτική απόφαση γενικού εισαγγελέα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου τον περασμένο Απρίλιο, ότι η Airbnb πρέπει να θεωρείται ψηφιακός πάροχος πληροφοριών και όχι παραδοσιακός κτηματομεσίτης. Το καθεστώς αυτό, εάν επιβεβαιωθεί από το δικαστήριο και με δεσμευτική απόφαση, θα απαλλάσσει την Airbnb από κάθε ευθύνη σχετικά με το αν οι ιδιοκτήτες συμμορφώνονται με τους τοπικούς νόμους για τη ρύθμιση των μισθωμάτων.

«Οι ευρωπαϊκές πόλεις πιστεύουν ότι τα σπίτια πρέπει να χρησιμοποιούνται πρώτα και κύρια για να ζούμε μέσα. Πολλοί υποφέρουν από σοβαρή έλλειψη στέγασης. Οπου τα σπίτια μπορούν να νοικιάζονται πιο προσοδοφόρα στους τουρίστες, εξαφανίζονται από την παραδοσιακή αγορά κατοικιών» ανέφεραν οι δέκα σε ανακοίνωσή τους.

Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία του InsideAirbnb, η περιοχή του Δήμου Αθηναίων με τις περισσότερες καταχωρίσεις εντοπίζεται στην Πλάκα και στο Εμπορικό Τρίγωνο, όπου υπάρχουν 1.320 καταχωρίσεις για βραχυχρόνιες ενοικιάσεις. Και αν η Πλάκα είναι οικιστική περιοχή, το Εμπορικό Τρίγωνο, μέχρι την έλευση της Airbnb, εθεωρείτο σχετικά ακατοίκητο – οπότε σε αυτή την περίπτωση, η πλατφόρμα φαίνεται να άνοιξε κάποια παράθυρα ευκαιριών για αξιοποίηση ακινήτων. Η μέση τιμή ενοικίασης σε ολόκληρη την περιοχή ανέρχεται στα 94 ευρώ την ημέρα.

Ακολουθούν τα Εξάρχεια-Νεάπολη-Μουσείο με 779 καταχωρίσεις και μέση τιμή 53 ευρώ/ημέρα, ενώ τρίτο έρχεται το Κουκάκι μαζί με του Μακρυγιάννη όπου εντοπίζονται 732 αγγελίες με μέση τιμή 91 ευρώ την ημέρα. Σε αυτές όμως τις περιοχές ισχύει το αντίθετο με το Εμπορικό Τρίγωνο που ήταν ακατοίκητο – πρόκειται για συνοικίες που προτιμούσαν νέοι αλλά και μεσήλικες ντόπιοι, οι οποίοι μάλλον θα πρέπει να κοιτάξουν αλλού, ιδίως στην περίπτωση του Κουκακίου, όπου τα έσοδα από τη μίσθωση Airbnb είναι σημαντικά.

Πάνω από το φράγμα των 300 καταχωρίσεων για βραχυχρόνιες μισθώσεις βρίσκονται οι περιοχές του Νέου Κόσμου, της Πλατείας Βάθης, του Παγκρατίου, της Πλατείας Αττικής, του Κολωνακίου, των Αμπελοκήπων και της Ακρόπολης. Ομως, η περιοχή με την ακριβότερη μέση τιμή –όπως αυτή αποτυπώνεται από τα στοιχεία του InsideAirbnb- δεν είναι το Κολωνάκι ή η Ακρόπολη: είναι ο Κεραμικός, με 108 ευρώ/ημέρα.

Στην κοινή ανακοίνωσή τους οι 10  πόλεις δήλωσαν ότι οι τοπικές αρχές πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της έκρηξης στις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις, όπως τα αυξημένα ενοίκια και την εξελισσόμενη «τουριστικοποίηση» των γειτονιών, επιβάλλοντας τους δικούς τους κανονισμούς ανάλογα με την κατάσταση.

Οι αντίρροπες δυνάμεις όμως είναι μεγάλες – και το οικονομικό κίνητρο των ιδιοκτητών ακόμα μεγαλύτερο: σκάβοντας περισσότερο στα στοιχεία για τον Δήμο Αθηναίων βρίσκει κανείς ότι σε 228 καταχωρίσεις ζητούσαν από 180 έως 270 ευρώ (200 έως 300 δολάρια), ενώ σε 74 από 270 έως 445 ευρώ (300 έως 500 δολάρια) ανά ημέρα διαμονής. Εισόδημα διόλου ευκαταφρόνητο, όταν το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας (σε μονάδες αγοραστικής δύναμης) είναι το τέταρτο χαμηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ενωση, μετά τη Βουλγαρία, την Κροατία και τη Ρουμανία, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat.

«Πιστεύουμε ότι οι πόλεις είναι σε καλύτερη θέση για να κατανοήσουν τις ανάγκες των κατοίκων τους. Εχουν πάντοτε τη δυνατότητα να ρυθμίζουν την τοπική δραστηριότητα μέσω των κανόνων πολεοδομίας και στέγασης. Ο γενικός εισαγγελέας (του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που έλαβε τη μη δεσμευτική απόφαση για την Airbnb) φαίνεται να υπονοεί ότι αυτό δεν θα είναι πλέον δυνατό όταν πρόκειται για γίγαντες του Ιντερνετ» ανέφεραν οι 10 στην ανακοίνωσή τους.

Ηδη στο Παρίσι οι ιδιοκτήτες κινδυνεύουν με πρόστιμο εάν δεν δηλώσουν στο δημαρχείο τη βραχυπρόθεσμη ενοικίαση, στο Βερολίνο έχουν παγώσει τα ενοίκια για μια πενταετία, στο Αμστερνταμ προσπαθούν να ρίξουν τον ετήσιο περιθώριο για τα τύπου Airbnb μισθώματα, ενώ τον προηγούμενο χρόνο στην Βαρκελώνη ανέστειλαν όλες τις νέες άδειες βραχυπρόθεσμης ενοικίασης.

Ομως, με τη νομική άποψη του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου οι 10 φοβούνται ότι θα μπουν εμπόδια στις προσπάθειές τους να ρυθμίσουν τις πόλεις τους. Συγκεκριμένα, αυτό που τους ανησυχεί περισσότερο είναι ότι οι πλατφόρμες θα σταματήσουν να μοιράζονται τα στοιχεία εκείνα που μπορεί να δείχνουν ότι δεν τηρούνται οι κανόνες που έχουν επιβάλει.

Από την άλλη, η Airbnb καλωσόρισε τη μη δεσμευτική απόφαση του γενικού εισαγγελέα. Μάλιστα με ανακοινώσεις η πλατφόρμα επιχειρεί να αναδείξει τα άμεσα οφέλη που έχουν οι τοπικές οικονομίες. Συγκεκριμένα για την ελληνική οικονομία, όπως αναφέρεται σε πρόσφατο δελτίο Τύπου, η Airbnb εκτιμά ότι τα άμεσα οφέλη από τη δραστηριότητά της θα ξεπεράσουν το 1,24 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, στη Γαλλία και στην Ισπανία (χώρες με πόλεις που συνυπέγραψαν την επιστολή προς την ΕΕ) τα εκτιμώμενα οφέλη ανέρχονται σε 9,6 και 6,1 δισ. ευρώ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News