Μέχρι το 2028 στην Ελλάδα θα έχουν πάψει να λειτουργούν εργοστάσια παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη. Αυτή η δέσμευση της χώρας μας, μέρος της στρατηγικής της για την επίτευξη του πανευρωπαϊκού στόχου περί «κλιματικής ουδετερότητας» μέχρι το 2050, θα έχει, αναπόφευκτα, σημαντικές συνέπειες. Χιλιάδες θέσεις εργασίας θα χαθούν και ολόκληρες περιοχές της χώρας, που έως τώρα ήταν εξαρτημένες από την οικονομική δραστηριότητα των εργοστασίων της ΔΕΗ και τον ορυχείων, θα αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος έχει ήδη ξεκινήσει η μεγάλη συζήτηση για τη «δίκαιη μετάβαση» αυτών των περιοχών, με νομοθετικές πρωτοβουλίες, ευρωπαϊκά κονδύλια και πολλές -ρεαλιστικές ή όχι- ιδέες.  Τι όμως πιστεύουν οι άνθρωποι που ζουν στις περιοχές όπου βρίσκονται τα εργοστάσια της ΔΕΗ; Τι γνώμη έχουν οι πολίτες που θα επηρεαστούν άμεσα από την απολιγνιτοποίηση; Τα πρώτα εργοστάσια θα κλείσουν το 2023, μέσα σε μόλις τρία χρόνια δηλαδή. Τι προοπτικές βλέπουν οι ίδιοι για το μέλλον τους;

Η διαΝΕΟσις πραγματοποίησε μια στοχευμένη έρευνα κοινής γνώμης, η οποία αποτυπώνει τις απόψεις των πολιτών αυτών των περιοχών γύρω από την απολιγνιτοποίηση και τις προοπτικές της μετάβασης σε ένα άλλο παραγωγικό μοντέλο.

Το ερωτηματολόγιο επιμελήθηκαν η Αν. Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Εμμανουέλα Δούση και ο αναλυτής πολιτικής και συνιδρυτής του «The Green Tank» Νίκος Μάντζαρης. Η έρευνα διεξήχθη το διάστημα 21-29 Οκτωβρίου 2020 από την εταιρεία Marc σε δείγμα 802 ατόμων στις Π.Ε. Φλώρινας, Κοζάνης και Αρκαδίας, όπου και βρίσκονται τα ορυχεία και τα εργοστάσια της ΔΕΗ.

Η απόφαση της απολιγνιτοποίησης

100% των ερωτηθέντων γνωρίζουν ότι υπάρχουν εργοστάσια της ΔΕΗ που καίνε λιγνίτη στην περιοχή τους

92% γνωρίζουν ότι τα εργοστάσια αυτά θα κλείσουν

54,8% γνωρίζουν ότι υπάρχουν ευρωπαϊκά κονδύλια που προορίζονται για τον μετασχηματισμό των περιοχών τους στη μεταλιγνιτική εποχή

49,4% έχουν ακουστά ότι το διάστημα διεξαγωγής της έρευνας βρισκόταν σε εξέλιξη δημόσια διαβούλευση για το θέμα της «δίκαιης μετάβασης».

44,1% δηλώνουν ότι τα εισοδήματα του νοικοκυριού τους εξαρτώνται «πολύ» ή «αρκετά» από το εργοστάσιο της ΔΕΗ της περιοχής
Δήμος Μεγαλόπολης – 66,5%
Δήμος Εορδαίας (Πτολεμαΐδα) – 74,2% 

Για ποιους λόγους πιστεύουν ότι κλείνουν τα εργοστάσια;

• «βλάπτουν το περιβάλλον» – 49,1%

• «για να εξυπηρετηθούν συμφέροντα» – 39,6%

• «το απαιτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση» – 30,3%

Γνωρίζουν πότε θα κλείσουν τα εργοστάσια και πώς αισθάνονται για αυτό;

Ενας στους τρεις κατοίκους της Φλώρινας, ένας στους πέντε κατοίκους της Κοζάνης και σχεδόν ένας στους δύο κατοίκους της Αρκαδίας δηλώνουν ότι δεν γνωρίζουν πότε θα κλείσουν όλα τα εργoστάσια.

Η μεγάλη πλειοψηφία στις υπόλοιπες περιοχές ξέρει ότι θα κλείσουν «μέχρι το 2023», κάτι που πράγματι ισχύει για τις υπάρχουσες μονάδες.

7 στους 10 πολίτες όλων των περιοχών δηλώνουν ότι νιώθουν «αρνητικά» ή «μάλλον αρνητικά» συναισθήματα για το κλείσιμο των εργοστασίων.

Η πλειοψηφία συμφωνεί ότι η απολιγνιτοποίηση «θα μπορούσε να γίνει και αργότερα» (56,3%).

Ποιες εκτιμούν ότι θα είναι οι επιπτώσεις της απολιγνιτοποίησης

72,1% αναγνωρίζουν ότι η απολιγνιτοποίηση θα έχει ευεργετικές συνέπειες στην ποιότητα της ατμόσφαιρας

68,6% αναγνωρίζουν ότι θα έχει ευεργετικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία

66,9% αναγνωρίζουν ότι θα έχει ευεργετικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον και στην ποιότητα ζωής τους

86,8% θεωρούν ότι οι συνέπειες στην οικονομική ανάπτυξη θα είναι αρνητικές

85,7% θεωρούν ότι η ανεργία θα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα

56,4% θεωρούν  ότι η οικονομική κρίση στις περιοχές είναι αναπόφευκτη

41,7% θεωρούν ότι η απολιγνιτοποίηση θα οδηγήσει σε ερημοποίηση λόγω περαιτέρω φυγής των νέων

46,4% συμφωνούν ή μάλλον συμφωνούν με την άποψη ότι η απολιγνιτοποίηση είναι μια ευκαιρία για την αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου των λιγνιτικών περιοχών

52,7% θα ήθελαν να δουν να δουν την αγροτική παραγωγή να αναπτύσσεται στην περιοχή τους

40,9% θα ήθελαν να δουν την ανάπτυξη υποδομών καθαρής ενέργειας, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οι τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας

Χρήσιμα συμπεράσματα

• Οι πληθυσμοί των νομών είναι ιδιαίτερα απαισιόδοξοι για το μέλλον των περιοχών τους.

• Η επιτυχία της δίκαιης μετάβασης προϋποθέτει μια ολιστική προσέγγιση και, κυρίως, τη συνεργασία και ενεργό συμμετοχή των άμεσα ενδιαφερομένων και των τοπικών κοινωνιών.

Είναι απαραίτητη μια μεγάλη και συστηματική εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών, ενώ παράλληλα θα πρέπει να δρομολογηθεί ένας πραγματικός, εκτεταμένος και ανοιχτός διάλογος με τους κατοίκους των λιγνιτικών περιοχών.

Διαβάστε μια σύνοψη της έρευνας

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News