Φανταστείτε έναν επιστήμονα που επί χρόνια εστιάζει στον αντίκτυπο των πυρκαγιών στο περιβάλλον, με έμφαση στις τοξικές ουσίες που εκλύονται, ενόσω οι φλόγες «καταπίνουν» τα δάση δηλητηριάζοντας τον αέρα που αναπνέουμε. Αναλογιστείτε τα ταξίδια που έχει κάνει, τα χιλιόμετρα που έχει διανύσει ανά τον κόσμο για να καταγράψει και τα τεκμηριώσει τις επιπτώσεις αυτές. Και όμως, η έρευνα που φαίνεται να είχε τον μεγαλύτερο αντίκτυπο ήταν εκείνη που διεξήγαγε πρόσφατα, μόλις λίγα μέτρα μακριά από το σπίτι του στο Λονδίνο.

Ο δρ Τομ Σμιθ, του LSE, ένα Σαββατοκύριακο στις αρχές Δεκεμβρίου ένιωσε μυρωδιά καμένου ξύλου εντός του διαμερίσματός του. «Γνωρίζω πολύ καλά τις βλαβερές επιπτώσεις του στην υγεία από την έρευνά μου, οπότε βγήκα έξω με τον φορητό αισθητήρα ρύπανσης για να αναζητήσω την πηγή» περιγράφει στον Guardian.

Μόλις πάτησε το πόδι του στον δρόμο, οι ενδείξεις του αισθητήρα αυξήθηκαν κατακόρυφα. Η καμινάδα της παμπ απέναντι από το σπίτι του έβγαζε καπνό. Τα σπίτια που ήταν πιο κοντά στην… εστία συγκέντρωναν και τη μεγαλύτερη ατμοσφαιρική επιβάρυνση. «Τέτοια έκθεση για μεγάλο χρονικό διάστημα θα επηρεάσει την καρδιά και τους πνεύμονες. Τα παιδιά, τα άτομα με άσθμα και οι έγκυοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες» υπογραμμίζει ο ίδιος.

Τα όσα, πάντως, κατέγραψε ο δρ Σμιθ επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ πραγματοποιούν, χρησιμοποιώντας αισθητήρες σωματιδίων λέιζερ υψηλής τεχνολογίας, λεπτομερείς μετρήσεις της ρύπανσης του αέρα. Αυτό που διαπιστώνουν κατά τους χειμερινούς μήνες είναι ότι η σωματιδιακή ρύπανση στην πόλη αλλάζει γύρω στο ηλιοβασίλεμα. Την ημέρα υπάρχουν σαφείς ενδείξεις από τις εκπομπές των αυτοκινήτων, αλλά το βράδυ ο αέρας… μαυρίζει από τον καπνό που παράγεται κατά την οικιακή καύση ξύλου.

Το δηλητήριο της καμινάδας

Ο Guardian επικαλείται δεδομένα πρόσφατης μελέτης που υπολόγισε ότι 284 κάτοικοι του Λονδίνου χάνουν ετησίως τη ζωή τους πρόωρα  εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τη θέρμανση με στερεά καύσιμα. Υπολογίστηκε επίσης ότι περίπου 90 νέες περιπτώσεις άσθματος σε παιδιά, 60 νέες περιπτώσεις εγκεφαλικού επεισοδίου και 30 νέες περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα ετησίως συνδέονται με τη ρύπανση αυτή.

Εν τω μεταξύ, έρευνα που ανατέθηκε από τις βρετανικές φιλανθρωπικές οργανώσεις Global Action Plan και Impact on Urban Health διερεύνησε το κόστος των διαφορετικών επιλογών θέρμανσης επιχειρώντας να ανατρέψει με τεκμηριωμένα στοιχεία την ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι τα τζάκια και οι ξυλόσομπες αποτελούν οικονομικότερη λύση θέρμανσης.

Η μελέτη διαπίστωσε πως όταν ένα νοικοκυριό χρησιμοποιεί ξυλόσομπα για το 20% της θερμότητάς του, το ετήσιο κόστος, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάστασής της, είναι 2.028-2.204 λίρες (2.359-2.563 ευρώ) – δηλαδή 24% περισσότερο από τη λειτουργία ενός τυπικού λέβητα φυσικού αερίου. Το κόστος, μάλιστα, υπολογίστηκε σχεδόν 50% υψηλότερο όταν ένα νοικοκυριό χρησιμοποιεί εγκατεστημένες ξυλόσομπες για το 80% της θερμότητάς του.

Ο καπνός πάνω από την Ελλάδα

Οι αυξήσεις στο ρεύμα, στο πετρέλαιο αλλά και στο φυσικό αέριο δεν έχουν αφήσει ανεπηρέαστο ούτε και τον ελληνικό αέρα. Την περίοδο των Χριστουγέννων του 2021 οι τιμές των επικίνδυνων αιωρούμενων σωματιδίων ήταν έως δέκα φορές πάνω από το επιτρεπτό όριο (των 20 mg ανά κυβικό), κυρίως σε περιοχές της βόρειας Αττικής. Στα Ιωάννινα, πάλι, άγγιξε τα 239 μικρογραμμάρια.

Αντίστοιχη ήταν η εικόνα και πέρυσι τέτοια εποχή, με τις μετρήσεις να δείχνουν στο κόκκινο την αιθαλομίχλη σε μεγάλα αστικά κέντρα όπως ο Βόλος και η Πάτρα, ακόμη και στα νότια προάστια της Αττικής.

«Η αιθαλομίχλη οφείλεται κυρίως στην καύση στερεών καυσίμων, καυσόξυλου και κάρβουνου, όπως για παράδειγμα έπειτα από καύση ξύλων εμποτισμένων με χημικά και βερνίκια, παντζούρια, πόρτες, καθώς και από καύση οικιακών απορριμμάτων, πλαστικών, περιοδικών με χρωματιστά μελάνια, κουτιών και χαρτιών περιτυλίγματος. Αποτελείται από ένα μείγμα διοξειδίου του θείου, αιωρούμενα σταγονίδια θειικού οξέος και αιωρούμενα μικροσωματίδια τα οποία διαιρούνται σε δύο μεγέθη, PM10 και PM2.5, απότοκα της ατελούς καύσης στερεών και υγρών καυσίμων, ικανά να προκαλέσουν ιδιαίτερα σημαντικές βλάβες στο αναπνευστικό σύστημα» λέει στο Protagon η δρ Σταματούλα Τσικρικά, πνευμονολόγος-φυματιολόγος, πρόεδρος της Ενωσης Πνευμονολόγων Ελλάδας.

Οι συστάσεις για τις ευπαθείς ομάδες

Ιδιαίτερα προσεκτικοί θα πρέπει να είναι όσοι ανήκουν στις ευάλωτες και ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού, όπως τα μικρά παιδιά και οι ηλικιωμένοι, καθώς και άτομα που πάσχουν από χρόνια αναπνευστικά και καρδιαγγειακά νοσήματα, σύμφωνα με τους ειδικούς: «Σε έντονες συνθήκες αιθαλομίχλης έχουν καταγραφεί ακόμα και επιδείνωση των χρόνιων αυτών νοσημάτων, όπου η παρόξυνση και η επιβάρυνση της πορείας της πάθησης καταγράφεται σε τόσο μεγάλο βαθμό, που δύναται οι ασθενείς να καταλήξουν στο νοσοκομείο προς λήψη επείγουσας αγωγής» εξηγεί η δρ Τσικρικά.

Προσθέτει ότι οι ασθενείς που πάσχουν από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και βρογχικό άσθμα συνιστάται να παραμένουν σε κλειστούς χώρους χωρίς χρήση θερμαντικών μέσων ατελούς καύσης, αποφεύγοντας τις άσκοπες μετακινήσεις στο εξωτερικό περιβάλλον.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News